Tilektes Meıramov: Isti bitirem deýshiler kóp, bitiretinder az

Qazaqstannyń halyq artısi, professor Tilektes Meıramovpen 70 jas mereıtoıyna oraı ótkizilgen suhbat.
Tilektes Meıramov: Isti bitirem deýshiler kóp, bitiretinder az

suhbattasqan: Aqtulym Erbaıqyzy

QazUÓÝ, teatrtaný, III kýrs


Aǵa, sózimizdi sizdiń akter Tilektes Meıramov bolyp qalyptasýyńyzda ter
tókken ónegeli ustazdaryńyz jaıly áńgimeden bastasaq...

Meniń óner jolyna kelýime, ózimniń ánge degen qabiletim
men qushtarlyǵym sebep boldy. Áýeli ánshi bolǵym keletin. Alǵashqy ustazym dep
ózimniń aıaýly anamdy aıtar edim. Ákem túzdiń adamy bolatyn. Qystyń qaqaǵan
aıazdy kúnderinde bir bólimshe, fermalardyń jumysyn tekserýge jol tartyp, aptalap
aıaz basylǵansha bólimshelerdiń sharýalarymen aınalysatyn. Sol kezderdegi anam
ekeýmizdiń jalǵyz ermegimiz peshtiń túbinde jatyp, án aıtý bolatyn. Eseıgen
shaǵymda zoovet ınstıtýtyna qabyldanyp, oqýymdy aıaqtamastan, qujattarymdy alyp
kettim. Odan keıin de, baǵymdy synap kórmekke polıtehnıkalyq ınstıtýtqa túsip
turyp, odan da ketip qaldym. Qysqasy, eshkimniń aıtqanyna kónbegen, bozbala
Tilektes burynǵy ataýy Qurmanǵazy atyndaǵy óner ınstıtýtynyń teatr fakýltetine
(búgingi T.Júrgenov atyndaǵy óner akademııasyna) óner jolyn qýmaqqa táýekel
etedi. Qazaq teatryn kásibı deńgeıge kótergen rejısser, búginde elimizdiń talaı
teatr qaıratkerleriniń ustazy bolǵan Asqar Toqpanovtyń bizderge bergen
tálim-tárbıesi zor. Tarıh, ádebıet jaıynda órbitken áńgimeleri biraz jylǵa azyq
bolatyn. Sabaqty toqtatyp qoıyp, dombyramen án salyp, arasynda ról oınap, keıde
kóńili bosap qalatyn kezderi de áli kúnge deıin kóz aldymda. Osy kisiniń
qolynda eki jyl tárbıelenip, keıin bizge QR Halyq artısi Sholpan Jandarbekova ustazdyq
etti. Máskeýden oqý bitirip kelgen orys teatrynyń aktrısasy Lıýdmıla Iaroshenko
bul kisiniń assıstenti boldy. Sahna tilinen sabaq bergen aktrısa Raýshan
Áýezbaeva apaıymyzdan da alǵan tálim-tárbıemiz az emes. Teatrǵa kelgenimde
ózimnen jasy úlken akterlerden kóp nárse bilip, úırenip júrdim. Qazir
bárin  tizip aıtý múmkin emes, árıne,
degenmen keremet adamdar edi.

Aǵa, Ázirbaıjan Mádıuly sizdiń alǵash ret sahnaǵa shyǵaryńyzda sahna syrtyna
baryp, júregińizdiń dúrsilin tyńdap, ómirlik ustanym bolatyndaı bir sóz aıtqan
eken. Osy jaıly keńirek toqtalsańyz.

Ǵ.Músirepovtiń «Qozy Kórpesh-Baıan sulý» spektaklindegi meniń
seriktesterimniń barlyǵy sol kezdegi teatrdyń qaımaǵy, myqty-myqty akterler
bolatyn. Qoıylymǵa uzaq daıyndalyp, arasynda gastroldik saparǵa da baryp úlgergenbiz.
Marqum meni ózine jerles dep jaqyn tartyp júretin Qaraǵandylyq Halyq ártisi Múlik
Súrtibaev aǵamyz bolǵan. Kezinde bul kisi Qozy, Tólegen sııaqty rólderdi kóp
oınaǵan. Spektakl bastalar aldynda grım salatyn jigitke aqyl-keńesin bere
otyryp, salǵyzdy. Ol kezde jarnama degeniń joqtyń qasy. Teledıdar, radıo arqyly
shýlatatyn kezeń emes edi. Qoıylymnyń bastalýyna bir jarym saǵat qalǵanda, «Oıbaı,
myna jaqta kisi degen qaptap tur. Esikke ıe bolatyn adam joq» -  degen shý shyqty. Kórermenderdi ustap turý úshin
mılıııa shaqyrtylyp, shyǵarmanyń avtory Ǵabıt Músirepovti  kyzmettik esikten kirgizipti. Spektakl
bastalar sátte qobaljyp, sahnanyń syrtynda bir qarańǵy jerde júrgenmin. Qaıdan
kórip qoıǵanyn bilmeımin, Ázekeń qasyma kelip qalypty. Júregimniń tusyn ustap
turyp: «Volnýeshsıa?-dep betime qarap turdy, men basymdy ızep «ıá» dedim, eto
horoshee kachestvo, sohranı ego,» - degen bir aýyz sózi osy kúnge deıin jadymda
saqtalyp, jastyq shaǵymnyń óshpesteı izi bolyp qala berdi. Odan keıin de, biraz
eskertpelerin aıtyp júretin. Bizdiń býyndy baqytty dep esepteımin. Sebebi,
árqaısymyz osyndaı ǵulama adamdardyń aqylyn tyńdaı júrip, bir-bir klassıkalyq
ról oınap qaldyq. Kóptegen akterlermen áriptes bolyp, solardan úırengenimiz de az
emes edi. Ázekeń aıtpaqshy, áıteýir jutylmaı qaldyq.

Janyńyzǵa jaqyn rólińiz jaıly aıtyp ketseńiz

Jastaıymnan talaı rólderdi oınadym. Biraq janyma jaqyny
Chehovtyń «Shaǵalasyndaǵy» Sorınniń róli, tizesi aýyratyn naýqas adam. Óziniń
tragedııasy bar keıipker. Bul róldi shyǵarýymda syrtqy detaldardy oılastyryp, aıaǵynyń
aqsaqtyǵyn kórsetý úshin, tizemniń artqy jaǵyna taqtaısha baılap tastaıtynmyn.
Akter aıaǵynyń aqsaq ekenin oılamaýy
tıis. Eger soǵan alańdap tursa, ishki jan-dúnıesin shynaıy jetkize almaı
qalady. Men rejısserdiń aıtqanynan shyqpaı, sol kisiniń qoıǵan talaptaryn
oryndaýǵa tyrysatyn aktermin. Sebebi, rejısser spektakldiń jalpy qurylymyn
kóredi, al men ózimdi sol qoıylymnyń túpki oıyn ashýǵa negizdelgen bólshegi retinde
qabyldaımyn. Daıyndyq kezinde rejısser Bolat
Atabaev maǵan múlde nazar aýdarǵan emes. Ne istesem de rıza. «Men bir baǵytqa
toqtap, sol arqyly jumys isteıin, aıtsańshy qaısysy durys?» - dep surasam, «osy
baǵytta ary qaraı jumys isteı ber» - dep qoımaıtyn. Biraz sózimdi qysqartyp
tastady. «Myna sózderdi nege qysqarttyń? Odan da úlken geroılardyń qulash-qulash
monologtaryn qysqartsańshy»- desem, «Joq, seniń róliń sózsiz de shyǵyp jatyr» -
degeni bar. Qysqasy, bul róldiń maǵan qymbattylyǵy, basynan aıaǵyna deıin ózim
jasap shyqqanymda.

Siz kezinde Ǵ.Músirepov atyndaǵy balalar men jasóspirimder teatryn basqardyńyz.
Sol kezde teatr shyǵarmashylyǵyn arttyrýda qandaı eńbek ettińiz?

Mınıstr Qul-Muhammettiń aldyna baryp biraz áńgime aıtylǵannan keıin, ne Músirepov ne Áýezov
teatryna basshylyqqa úzildi-kesildi barasyz dedi. Ǵ.Músirepov atyndaǵy balalar
men jasóspirimder teatryn uıǵardym. Barǵanymda, áýeli ǵımarattyń kúrdeli
jóndeýimen aınalystym. Bul ońaı jumys emes edi. Bul sharýada mádenıet
mınıstrliginiń úlken kómegi tıdi. Oǵan qosa, teatrdyń foıesi men zaldyń ishin jóndeýde,
sol kezdegi qala ákimi Imanǵalı Tasaǵambetov qol ushyn sozyp, ónerge  degen kóńiliniń beı-jaı emestigin taǵy bir
márte dáleldedi. Eń bastysy teatrdyń tvorchestvolyq jaǵyna kóbirek kóńil bólip,
qolymnan kelgenshe jumys jasap, repertýaryna biraz ózgerister engizdim. Birden
22 spektakldi alyp tastadym. Onyń ishinde jastar teatrynyń repertýaryna saı
emes, keıbir akterlik oıyndardan,
rejıssýradan, dekoraııadan biraz olqylyqtary bar spektaklderdi túsirip tastap,
ornyn basqa qoıylymdarmen tolyqtyrdyq. Osynyń arqasynda 5-6 jyldyń ishinde úsh
bas júldeni jeńip aldyq. Degenmen, ádiletsiz aıaqtalǵan óner dodalary da boldy.
Aıtalyq, Qazan qalasynda ótken halyqaralyq teatr festıvaline «Qorqyttyń kóri»
spektaklimen barǵan edik. Áshirbek Syǵaı marqum, avtory Iran Ǵaıyp ta birge erip
bardy. Ertesine marapattaý kezinde bas júldege jarty qadam qalǵanda aıaq astynan
saıasat aralasyp ketip, júlde Qyrymnan kelgen teatrǵa buıyryp ketti. Bashqurt teatr
synshysy meni kórip qalyp, «siz be, jastar teatrynyń basshysy?- dedi. Iá dedim.
Esińizde bolsyn, saıasat aralasqan jerde óner týmaıdy. Maqtaǵanym emes, men
sizdiń teatryńyz úshin sońyna deıin turdym, biraq amal qansha? Saıasat aralasyp
ketip, bas júldeni aldy. Men soǵan narazy bolyp ketip bara jatyrmyn»-dedi.
Keıin Oral qalasynda Mahambettiń 200 jyldyǵyna arnalǵan festıvalde bas júldeni
«Isataı-Mahambet» spektaklimen jeńip aldyq. Kókshetaýda ótken festıvaldiń  bas júldesi de Abylaı han babamyzdyń jastyq
shaǵyna arnalǵan spektaklimizge buıyrdy. Mine, osyndaı este qalarlyq qyzyqqa da,
shyjyqqa toly kúnderimiz óshpesteı iz qaldyrdy. Keıbireýleri meni basshylyqqa
umtyldy dep oılap qalýy múmkin. Biraq men eshqashan basshy bolamyn dep armandaǵan
emespin, oılaǵan da emespin. Bul qarashańyraq artısterine alǵash jınalys jasaǵanymda,
«Qolymnan kelgenshe jumys isteımin, kelmeı bara jatsa, ketemin. Joǵary jaqtan
bireýdi taǵaıyndasa, orynǵa talaspaı sol kúni-aq bosatyp beremin» dep aıttym.
Solaı boldy da. Biraq, qazir meniń sol teatrdyń tarıhynda bolmaǵandaı umyt
qalýym kóńilime tıetini ras.

Qazir Q.Qýanyshbaev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq qazaq-mýzykalyq drama teatrynda
jumys jasap júrsiz. Teatryńyzdaǵy rejısserler men akterler izdenisi jaıly aıta
ketseńiz. Jalpy repertýarǵa kóńilińiz tola ma?

Bul teatrdyń repertýarynda biraz izdenis baryn aıta
alamyn. Sońǵy qoıǵan spektaklderden M.Áýezovtiń «Qorǵansyzdyń kúnin» erekshe
atap óter edim. Materıal, rejısserlik jumys pen akterlik sheberligi búgingi
kúnge saı, qazirgi kórermenniń qabyldaýyna yńǵaılanyp qoıylǵan spektakl. Kezinde
Qallekı teatrynyń jaǵdaıy ózge teatrlardan bıik turǵanyn talaı adamdardyń
aýzynan estidim. Men de sol pikirlerge qosylamyn. 20 jyl buryn Ázekeńniń qoıǵan
«Qozy Kórpesh-Baıan sulýy», «Qaragózi», «Qan men teri», «Vanıa aǵaıy» syndy
jumystary aýyz toltyryp aıtýǵa turarlyq  keremet
dúnıeler edi, shirkin! Alaıda, Á.Moldabekovtyń Jantyǵy, Voınıkııi,  A.Áshimovtyń Qodary,
Y.Noǵaıbaevtyń Qarabaıy sekildi halyq yqylasyna bólengen kesek-kesek obrazdar
galereıasy qaıta jańǵyrmaı jatqanyna keıde ishteı narazy bolatynym ras. Qazirgi
tańda  akterler men rejısserlerge Ah, dep
bir tańqalarlyq qubylystyń jetispeýshiligin de aıta ketkim keledi. Ol úshin
rejısser sheshimi, sahna bezendirilýi, mýzyka, akter oıyny ispettes uǵymdardyń
bir jerden toǵysý proesi beleń alýy tıis. Jalpy ár qazaq teatrynyń repertýarynda
qazaq klassıkasynyń bolǵany abzal. Árıne, keıbir rejısserler kúrdeli klassıkalardy
qoıýǵa áli kúnge deıin pispeı jatýy múmkin. Mysaly, «Qaragózdegi» Mórjandy
dástúrli, jattandy túrde oınaı salýǵa bolady, kóp izdenýdiń qajeti joq. Onyń
qatygez, qatal ekeni sózinen-aq
baıqalyp tur. Biraq qazirgi zaman turǵysynan qarasaq, nege  ol osyndaı qatigezdikke bardy degen suraq
týady. Tarıhtyń ózi Mórjannyń  jaǵymdy
keıipker ekenin dáleldep otyr, biraq biz ony eki jasty ajyratýshy degen qaǵıdadan
shyǵara almaımyz. Ne úshin ajyratady? Óıtkeni jeti atadan beri qan qosylmaý
kerek. Múmkin osy turǵydan rejısserlerdiń oıyna jańa sheshimder kelmeıtindikten,
tartynshaqtap júrgenderi bolar. Mysaly, Ázekeń akterlermen jumys barysynda myna
jerde jyla, al myna jerde kúl dep ár qadamymyzdy táptishtep aıtyp otyrmaıtyn. Ol
kisi bizdiń únemi árekette bolýymyzdy qalaıtyn edi. Oryssha aıtady: «Chto ty
hochesh?» dep suraq qoıatyn. Ol kezde Ázekeńniń basshylyǵy, myqty akterler,
talǵampaz sýretshi, Ǵazıza apaıymyzdyń mýzykasy syndy keremet dúnıeler bir-birine
dóp kelip turǵan kez edi. Sondyqtan, teatr dárejesi joǵary boldy. Ázekeń ósti,
teatr da birge órkendedi.

Al eger osy teatrdyń kórkemdik jetekshisi bolsańyz qandaı ózgerister engizer
edińiz? 

Kórkemdik jetekshi teatrdyń shyǵarmashylyq jumysymen aınalysatyn
adam. Júz paıyz ózgerter edim dep aıta almaımyn. Ázekeń kezinde aıtatyn:
«Teatrda midetti túrde 4 nárse bolý kerek: álemdik klassıka, orys klassıkasy,
qazaq klassıkasy jáne búgingi kúnniń máselelerin kóteretin zamanaýı pesalar.
Osy tórt taǵandy birdeı ustap júrsek,
qazaq teatr ónerine qosqan úlesimiz dep eseptesek artyq etpeıdi». Ázekeń
aıtyp ketken bul tórt taǵannyń bireýi de Qallekı teatrynda joq dep aıta almaımyn,
bar. Biraq qandaı dárejede degen suraq týady. Biz eshteńe kesip aıta almaspyz,
sebebi, aldaǵy ýaqytta teatrtanýshy mamandar bul jaıly óz kásibı oı-pikirlerin
keńinen jaza túser. Biz keıde jaǵdaımen sanaspaımyz. Kez-kelgen nárseni synaý
úshin, aldymen onyń ne sebepti belgili jaǵdaıǵa túsip qalǵanyn anyqtaǵanymyz jón
bolady. Nelikten qoımady? Qazirgi tańda «Qaragóz»,
«Aqan seri-Aqtoqty» syndy klassıkalardyń nege qoıylmaıtynyn aıta almaımyn. Múmkin
oryndaýshysy joq shyǵar, bálkim qoıýshysy joq bolar... Bári de salystyrmaly túrde.
Mysaly stakan týraly qarapaıym mysaldy alaıyq: Stakanda jartylaı quıylǵan sý
tur. Bireý ony jartylaı bos deıdi, endi biri jartylaı toly deıdi. Mine, osy
sııaqty árkimniń pikiri ártúrli. Meniki ǵana durys dep kesip pikir aıtqan adam
alysqa barǵan emes. Óz basym eshqashan úzildi-kesildi pikir aıtpaýǵa tyrysyp, onyń
nelikten belgili kúıge dýshar bolǵanyn túsinýge nıettenemin. Kóbine úndemeıtinim
de sodan bolar.

Shákirt tárbıelep júrsiz. Qazir tehnıkanyń damyǵan zamany, stýdentter
kitapqa bas suǵa bermeıdi. Siz de kezinde stýdent boldyńyz, ózińizdiń
zamanyńyzdaǵy stýdentter men búgingi kúnniń stýdentteriniń arasynan qandaı
aıyrmashylyq baıqaısyz?

Qazirgi jastar
qandaı? Biz qandaı bolsaq, jastar da sondaı. Bizdiń aramyzda da oqymaǵan,
bilimsizderi tolyp jatyr. Muhtar Shahanovsha aıtatyn bolsaq, «saqalyn kúnge aǵartqandar»
bar. Sonymen qatar, qoǵamǵa paıda keltirsem eken dep eńbek etip júrgen
azamattar joq emes. Jastardyń arasynan da izdenip, aldyna maqsat qoıatyndary óte
kóp, sonymen qatar kóshede sendelip bos júretinder de barshylyq. Biz stýdent
kezimizde ańǵaldaý, sengish boldyq, ár nársege balalyqpen qaraıtynbyz. Al,
qazirgi stýdentterdi tańqaldyrý qıyn. Tezirek kólik alsam eken, tezirek
bireýdiń qyzyna úılenip alsam eken, nemese, ol nege shetelge barady, men nege
barmaımyn degen bir-aq sáttik dúnıelerge qyzyǵyp júretinderi meni qatty
alańdatady. Biz stýdent kezimizde materıaldyq jaǵdaıǵa kóp qyzyqpaıtynbyz. Biraq,
jastardy da osy úshin kóp sóge berýge de bolmaıtyn shyǵar. Sebebi, adamǵa áser
etetin qoǵam, zaman talaby.

Aǵa, bıyl jetpis jasqa tolyp otyrsyz. Osy kúnge deıin qazaq ónerine ne bere
aldym dep oılaısyz?

Ákim Tarazıdiń aıtqany bar: «Sen óz múmkindigińniń úshten bir
bóligin ǵana jumsaǵan aktersiń»-degen. Osy sózi esimde jattalyp qaldy. Men
ońasha qalǵanymda oısha kóp nárse jasaımyn, biraz rólderdi de oınap tastaımyn (arasynda
buıyrǵandary da barshylyq, buıyrmaǵandary da az emes). Múmkindigimshe aýdarmamen
de aınalysyp, biraz ınsenırovkalar da jasadym. Biraq, osynyń barlyǵynyń  basyn qosyp damytpadym. Ájeptáýir ánshilik
ónerim de bar edi, ol da jaıyna qaldy. Bir ǵana mysal aıtaıyn, marqum aıtysker
aqyn Erik Asqaruly Ázekeńnen rejısserlikti bitirip, «Armanymnyń aq qusy» degen
grýzın pesasyn dıplomdyq jumysy retinde ózi aýdaryp, sahnalady. Bul spektaklge
biz de, Jumagúl apaıyń, óziniń jubaıy marqum Baqyt Jańǵalıeva, Tóleýbek
Aralbaev qatystyq. Ol kezderi jastyq shaqtyń naǵyz qyzyp turǵan kezi edi. Esh
sharshap-shaldyǵýdy bilmeıtin biz, jumystan keıin qalyp, ózimizshe daıyndalatynbyz.
Sonda: «Rabıǵa Qanybaeva talqylaý kezinde aıtypty deıdi: Myna Erik Asqarovqa
bes qoıý kerek. Óıtkeni ol Meıramovty harakterli akter retinde ashty» - dedi.
Buǵan deıin men tek lırıkalyq keıipkerlerdi oınap júrdim. Al bul shaǵyn ǵana
kórshiniń róli bolǵanymen, óte minezdi. Osyndaı jaqtarymdy kóbisi bile bermeıtin.
Al men óz múmkindigimniń harakterli rólderdi oınaýǵa qabiletti ekenin bildim. Mysaly,
rejıssýraǵa da barǵym keledi, biraq, óz qolymda bolmaǵannan keıin, asa
múmkindik týa bermeıdi. Ártúrli sebeptermen syrǵyta beredi. Al mende qaıtadan
baryp, esine salatyn qasıet taǵy da joq. Osyndaı múmkindikterimniń ashylmaı
qalǵany minezimniń tym tuıyqtaý bolǵanynan shyǵar, sirá. Keıbireýler joqtan bar
jasap jatady, al meniń ondaıǵa etim úırenbegen. Endi biri ról tańdap oınaıdy. Al
men buıyrǵandaryn oınaýǵa tyrystym. Teatrǵa tańerteń kelip, keshke deıin rólimdi
kásibı deńgeıde shyǵarýǵa atsalysyp, barynsha jumys jasaımyn. Tipti, jeti jyl
boıy rólsiz júrgen kezim boldy, onda da úndegen joqpyn. Ózim úshin  monospektaklderdi jasadym. Mysaly eń alǵash
monospektaklim Rollan Seısenbaevtiń «Maıdan ánderi» monospektakli edi. Áýeli
materıaly unady, sonymen qatar án aıtý kerek boldy. Sol kezge deıin teatrda on
jeti jyl boıy meniń án aıtatynymdy eshkim bilgen emes. Sol spektaklden keıin
Ázekeń maǵan: «Ty ıdıot, okazyvaetsıa poesh? Nado je» - dep basyn shaıqap rıza
bolǵany bar. «Tyraýlap ushqan tyrnalar» spektaklinde de án aıtqanymda bári tań
qaldy. Sebebi, bul ánderdiń barlyǵy meniń qanymda, biz solardy tyńdap óstik.
Kezinde «Aqan seri-Aqtoqty», «Aqyldyń azaby», «Gamlet» osy úsh spektakldi
biriktirip bir monospektakl jasaǵam. Óıtkeni, meniń uǵymymda bul shyǵarmalar
bir-birimen úndes te sabaqtas. Buǵan kezinde oı salǵan Ánýar Moldabekov
bolatyn. Ekeýmiz bir otyrǵan kezde: «Aqan seri – Gamlet qoı, shirkin» - dep
aıtqany bar edi. Spektaklde Gamlettiń monologyn aǵylshynsha oqyp, Chadskııdiń
rólin oryssha oınadym. Aǵylshynsha bir sóz de bilmeımin. Jattaý qıyn boldy.
Ádeıilep shet tilder ınstıtýtyna baryp, aǵylshyn tili dekanyna jolyǵyp, ol maǵan aǵylshynnyń
eń ataqty akteriniń Gamletti oryndaýyndaǵy róli jazylǵan taspa berdi. Stýdentterge
tildiń durys aıtylýyn osy arqyly úıretemiz dedi. Ózimshe pleerge jazyp alyp,
tyńdap júrdim. Maǵynasyn túsinbesem de, rólge degen qyzyǵýshylyǵym meniń
sózderdi jattap alýyma sebep boldy. Sóıtip oınap shyqtym. Keıbireýleri nege
pesa jazbaısyz deıdi. Ishten týmaǵannan keıin, tehnıkalyq túrde tezirek jazsam
degen nıetpen kirisý taǵy bolmaıdy. Bul meniń Ákim aǵanyń sózine qosylyp
otyrǵan túrim ǵoı. Áli de adam úmitin úzbeıdi. Bálkim oınaıtyn rólder bar
shyǵar.

Ýaqyt zymyrap ótip jatyr. Kóp nársege qolymyz jetpeı, úlgermeıtin
tustarymyz jıi bolyp turady. Sizdiń de kókeıińizde oryndalmaı qalǵan armandaryńyz
bar ma? Pende bolǵan soń, ár adamnyń óz áttegen-aıy bolady ǵoı..
.

Meniń negizgi mamandyǵym akterlik qoı. Jastaıymnan
belgili bir róldi oınasam degen arman bolǵan joq. Sebebi, jaýapkershiliginen
qorqatynmyn. Mysaly, men Abaı atamyzdyń árýaǵynan jasqanamyn. Sondyqtan, akter
retinde kóbirek izdenip, rólimdi barynsha nanymdy shyǵarýǵa tyrystym. Minezimniń
tuıyqtyǵy maǵan talaı jerde kedergi bolǵan. Basqa ne armandaýym múmkin?
Úı-jaıym, bala-shaǵam bar. Árıne, jurttikindeı asyp turǵan baılyǵym joq, baryma
qanaǵat, Allaǵa sansyz shúkir deımin. Armandarym oryndalmaı qaldy-aý degen
ókinishim joq. Bul arman da emes, maqsat ta emes, ánsheıin kórsem eken degen
oımen ózińdi-óziń synap kórýdiń joly ǵoı. Mysaly, rejıssýra – ázirge bolmaı
jatyr. Múmkin onyń da keletin ýaqyty bolar. Degenmen, monospektaklderim
oınalyp jatyr, shúkir. Pesaǵa rejısserdiń kózimen qaraý árkimniń boıyna berile
bermeıtin uly qasıet. Mysaly, «Isataı-Mahambet» pesasyn alǵash oqyǵanymda áýeli
qabyldaı almadym. J.Hadjıevke: «Mynany qaıtip qoıasyń? Keıipkerińniń ózi 44 ten
asady» - dep senimsizdik bildirgenim ras. Qalaı bolǵanda da qoıdy, keremet
spektakl bolyp shyqty. Mine, eger qolyńnan kelse ǵana, aldyńa maqsat qoıý arqyly
qaıtken kúnde degenińe jeteriń aıdan anyq. Árıne, jatyp alyp kóp nárse
armandaýǵa bolady. Al, seniń qolyńnan kelýi, kelmeýi eki talaı. Sondyqtan men
oryndalmaıtyn nárseni eshqashan armandamaımyn. Kezinde M.Áýezov teatrynda jumys
isteımin dep te oılamaǵanmyn, buny mańdaıyma jazylǵan baq dep bilemin.

Ómirlik ustanymyńyz...

Meniń osy minezime kóp áser etken nárse - ákemniń jıi
aıtatyn «Qaıda barsań da, 'áı kápir' degizbe» - degen sózinde úlken maǵyna
jatyr dep oılaımyn. Biz kápir dep aramza, qý, topas, ótirikshi, ekijúzdilerdi
aıtamyz. «Men bilgendi kim biledi?-deme», «Shólmek myń kúnde synbaıdy, bir-aq
kúnde synady»... Mine, osy bir aýyz ómirlik ustanym bolarlyq ónegeli sózderi
kishkentaıymnan jattalyp qaldy. Keıbir múmkindikterdiń ashylmaı qalǵanyna
óz-ózime ishteı  narazy bolatyn kezderim az
emes. Biraq ol úshin eshkimdi de kinálamaımyn. Ózimniń minezimniń tuıyqtyǵy dep
bilemin. Shákirtterime aıtatynym: «Akter bolý shart, al bastysy adam bolyp qalý.
Seniń qandaı adam ekeniń sahnadan kórinip turady. Sahnada janyńdy aıamaı,
barynsha berilip oına, biraq múmkindigińshe janyńdy taza ustap, saqtaýǵa tyrys».

Aǵa, rııasyz áńgimeńizge úlken raqmet! Aldaǵy ýaqytta alar asýlaryńyz ben
baǵyndyrar belesterińiz kóp bolyp, qazaq teatr ónerin budan da bıik deńgeıge
kóteretin talapshyl shákirtterińiz kóbeıe bergeı! Biz de soǵan kýá bolyp júre
bereıik!