Bıyl Qazaqstandaǵy kásibı kınotaný mektebine 30 jyl tolyp otyr. Sondaı-aq, otandyq kınotaný mektebiniń negizin qalap, qazaq kıno teorııasy men synynyń damýyna ólsheýsiz úles qosqan kınotanýshy, professor, ónertaný kandıdaty, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, «Qurmet» ordeniniń ıegeri Nógerbek Baýyrjan Ramazanuly 75 jasqa tolar edi.

Qos ataýly dataǵa oraı, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasy uıymdastyrǵan «Qazaqstandyq jáne álemdik bilim berý konteksindegi zamanaýı kınotaný: máseleleri, tendenııalary jáne keleshegi» atty Halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik forým aıasynda  «Zamanaýı qazaq kınosynyń máseleleri» atty ujymdyq monografııanyń tusaýkeser rásimi ótip, kınosúıer qaýymnyń nazaryna usynyldy. Monografııaǵa zamanaýı qazaq kıno óneriniń baǵyt-baǵdaryn aıqyndap, bolashaǵyn baǵamdap, ulttyq kıno óneriniń  ózindik erekshelikteri men úderisterin kınotanýshylyq turǵyda tereń ári jan-jaqty zerttegen ǵylymı maqalalar engen.

Kınotanýshy, ónertaný kandıdaty, Qazaq Ulttyq Óner ýnıversıtetiniń professory Muqysheva Nazıra Rahmanqyzy «Tulpardyń izi» fılmi men senarııindegi kórkem detaldar: arqannyń dramatýrgııalyq mańyzy» taqyrybynda jazylǵan zertteýinde «Tulpardyń izi» fılmine tereń taldaý jasap, kınematografııa shyǵarmalaryndaǵy kórkemdik detaldiń mańyzyn kınotýyndynyń ádebı jáne rejısserlik senarıılerin salystyra otyryp anyqtaǵan. Zertteý barysynda belgili teoretıkter men kıno zertteýshileriniń pikirlerine súıene otyryp, arhıv qoınaýynda saqtalǵan qujattar negizinde dáleldep, jan-jaqty ashqan.

Kınotanýshy, ónertaný kandıdaty, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń doenti Mýrsalımova Gúlnar Amangeldiqyzynyń «Rejısser Abdolla Qarsaqbaev – qazaq kórkemsýretti balalar kınosynyń negizin qalaýshy» taqyrybynda jazylǵan zertteý jumysynda 1960-70-shi jyldardaǵy balalar jaıly túsirilgen  kórkemsýretti fılmderge nazar aýdara otyryp, osy baǵyttaǵy týyndylardyń damýyna qosqan kınorejısser Abdolla Qarsaqbaevtyń úlesi jaıly saralaǵan. Avtor kınorejısser Abdolla Qarsaqbaevtyń  «Meniń atym Qoja» fılmin zerdeleı otyryp,  Qojanyń ekrandaǵy ulttyq bala beınesin qalyptasyp, rejısserdiń basqa fılmderde jalǵasqandyǵyn anyqtaǵan. Elimizdegi kıno ónerindegi qazaq kórkemsýretti balalar kınosynyń negizin salǵan rejısser Abdolla Qarsaqbaev bolyp tabylatynyn taldaý barysyndy dáleldegen.

Kınotanýshy, Qazaq ulttyq óner ýnıversıtetiniń «Ónertaný» kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Nógerbek Sáken Baýyrjanulynyń «Ulttyq kınodramatýrgııanyń damýy men jańa keıipker beınesi» atty maqalasynda kınodaǵy ádebı senarııdiń mańyzdylyǵy jaıly aıtylyp, otandyq kınodramatýrgııa máseleleri qazaq kınosynyń teoretıkteri men tarıhshylarynyń pikirlerine siltemeler keltirile otyryp aıqyndalǵan. Zertteý barysynda qazirgi qazaq kınematografyndaǵy ekrandyq keıipkerdiń minezdemesi naqtylanyp, sıpattama berilgen.

Kınotanýshy, «6D041600 – Ónertaný» mamandyǵy boıynsha fılosofııa doktory (PhD), Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń doenti Aıdar Alma Muratqyzy óz zertteý jumysyn «Zamanaýı qazaq kınosyndaǵy art-sınemanyń erekshelikteri: jańa tendenııalary men perspektıvalary» taqyrybynda jazǵan. Zertteý barysynda qazaq kınosyndaǵy art-sınemanyń ózekti máseleleri aıqyndalyp, júıege keltirilip, olardy sheshýdiń joldary usynylǵan.

Kınoteledramatýrg, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Bóribaeva Dınara Dáýletqyzy zertteý jumysyn «Túrki ádebıeti men kıno ónerindegi anımalıstik beınelerdiń ınterpretaııasy» taqyrybynda jazǵan. Avtor ulttyq dúnıetanymymyzdaǵy Kókbóri men jylqy beınesiniń alatyn orny men mańyzdylyǵyn saralaı otyryp, olardyń qazaq kórkemsýretti fılmderindegi ashylý deńgeıine baǵa bergen.

Kınotanýshy, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Jumabekov Erjan Fazyluly zertteý nysany retinde «Qazaqstandaǵy kınofestıvalder qozǵalysynyń negizgi máseleleri» taqyrybyn alǵan. Zertteý barysynda kıno óneriniń damýyndaǵy kınofestıvaldiń  alatyn orny men mańyzdylyǵyn alǵa tartyp, qazaq kıno óneriniń nasıhattalýyna qosatyn úlesin anyqtaǵan.

Kınotanýshy, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń oqytýshysy Ámirbekova Dana Nurmuhametqyzy ǵylymı zertteýin «Qazaq jańa tolqyn kınosy shyǵarmashylyǵyndaǵy rejısserlik izdenister men erekshelikter»taqyrybynda jazǵan. Zertteý barysynda «Qazaq jańa tolqyn» kınosy avtorlarynyń oıerkindigi men stıldik erekshelikteri nazarǵa alyna otyryp, olardyń ulttyq kınorejıssýramyzdy qalyptastyrǵan aǵa býyn ókilderiniń kórkemsýretti tásilderi men túsirý mánerlerine túbegeıli ózgeris engizgendigin anyqtaǵan. Sodaı-aq, «Qazaq jańa tolqyn»shyǵarmalaryndaǵy kıno tiliniń ózgeshelikteri men erekshelikteri aıqyndalyp, kınotanýshylyq  turǵyda júıelengen.

Senarıst, dramatýrg, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Ahmet Aqmonshaq Batyrqyzy monografııada usynǵan maqalasyn «A.Ámirqulovtyń "Otyrardyń kúıreýi" jáne "Abaı" fılmderindegi tarıhı tulǵalardyń ekrandyq kórkem beınesi» taqyrybynda jazǵan. Oıyn tarqata kele, qazaq tulǵalarynyń ekrandaǵy beınesi ádebı nusqamen salystyrǵanda álsizdeý shyqqandyǵyn alǵa tartyp, óz oıyn naqty dáıekter  arqyly taldap, dáleldegen.

Kınotanýshy, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń oqytýshysy Kópbaeva Gúlim Kópbaıqyzy zertteý nysany retinde «Kınematografııadaǵy operatorlyq óner (Kınorejısser S.Qojyqov pen A.Ashrapovtyń "Qyz Jibek" fılminiń negizinde)» taqyrybyn alǵan. Maqalasynda ulttyq operatorlyq ónerdiń ekran ónerinde alatyn orny men kıno tiliniń órkendeýine qosatyn úlesi jaıly aıtylǵan.

Kınotanýshy, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri, Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń oqytýshysy Álimaqyn Janbolat zertteý jumysyn «Avtorlyq kınodaǵy rejısser uǵymy jáne zamanaýı otandyq fılmderdiń kórkemdik erekshelikteri» taqyrybynda jazǵan. Kınotanýshylyq zertteý barysynda avtor qazaq kınosyndaǵy rejısserlik stıldik erekshelikter tóńireginde oı qozǵaǵan.

Kınotanýshy, ónertaný ǵylymdarynyń magıstri Egeýbaeva Eńlik Baýyrjanqyzy zertteý jumysyn «Folklorlyq fılmderdegi adam jáne tabıǵat baılanysy» taqyrybynda jazǵan. Zertteý nysany retinde kınorejısser Serik Aprymovtyń «Ańshy» jáne kınorejısser Ermek Tursynovtyń «Kelin» fılmderin alyp, óz taqyrybyn salystyrmalyq-saraptamalyq taldaýlar jasaı otyryp ashqan.

 

Kınotanýshy Jarkenova Juldyz Bekbolatqyzy zertteý jumysyn «Qazaq jańa tolqyn fılmderindegi zattyq ortanyń kórkemdik-beıneli motıvteri» taqyrybynda jazǵan. Zertteý barysynda «Qazaq jańa tolqyn» rejısserleriniń kórkemdik jáne semantıkalyq tujyrymdar turǵysynan zattyq ortany qurýdaǵy  erekshelikteri anyqtalǵan.

Búgingi qazaq kınosynyń óndiristik qarqyny joǵarǵy deńgeıde. Osy oraıda, otandyq kıno salasynyń tynysy men baǵyt-baǵdaryna, rejısserlerdiń stıldik erekshelikteri men olardy tolǵandyratyn taqyryptarǵa, zamanaýı qaharmandar men olardyń qoǵamǵa tıgizetin áseri qatarly taǵy da basqa kóptegen ózekti máselelerge kınotanýshylyq saraptama jasap, kásibı turǵyda zerttep, olarǵa der kezinde baǵa berýde kınotaný salasynyń mańyzy asa zor. Atalmysh ujymdyq monografııa «Qazaq jańa tolqyn» kórkemdik baǵytynan bastap keıingi qazaq kınorejısserleriniń shyǵarmashylyq izdenisteri, olardyń fılmderiniń taqyryp aıasy men kórkemdik sheshimderiniń aldyńǵy býyn rejısserlerinen ózgesheligi, qazaq kınosyna kelgen keıipkerlerdiń zamanaýı kelbeti ispettes kóptegen máselelerdi saralaýǵa zor múmkindik beredi.

Temirbek Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Ónertaný» fakýlteti, «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń uıymdastyrýymen jaryq kórgen «Zamanaýı qazaq kınosynyń máseleleri» atty ujymdyq monografııaǵa mátinderi engen avtorlar ulttyq ekran óneriniń ózekti taqyryptaryn kótere otyryp, qazaq kınosynyń tyń ári mańyzdy máselelerine qatysty tanymdyq zertteýler júrgizip,  túıtkildi tujyrymdar jasaǵan. Bul ǵylymı eńbek joǵarǵy oqý oryndarynda bilim alýshylarǵa, joǵary mektep oqytýshylary men ınstıtýttardyń ǵylymı qyzmetkerlerine, ónertanýshylarǵa jáne kıno salasyna qyzyǵýshylyq tanytatyn oqyrmandarǵa arnalǵan.