Ómirdiń aýyrtpalyǵyna moıymaı, taǵdyrdyń tas qamalyna qarsy turǵan áıeldiń jan arpalysyn beıneleıtin Aıjan Qasymbektiń «Madına» fılmi – shynaıy ómirdiń kúrdeli tustaryn ashatyn áserli drama. Rejısser fılmniń estetıkasy arqyly kórermendi keıipkerdiń ishki kúızelisin sezinýge jeteleıdi, al vızýaldyq tásilder men sýyq tústerdiń qoldanylýy onyń oqshaýlyǵyn jáne qoǵamdaǵy ornynyń belgisizdigin beıneleıdi. Qala keńistigi teńiz fonynda tar sezilgenmen, basty keıipkerdiń panorammadaǵy jalǵyz beınesi keıipkerdi kishkentaı, dármensiz retinde kórsetýde. Ári tústik sheshim salqyn tústermen beınelengeni, Madınanyń erkin ómir súre almaı, turmys pen jaýapkershilik júginiń astynda qysylyp qalǵan muńyn ashýǵa tyrysady. Jalǵyzymen ótkizetin sátterde fılm jyly, názik tústerge aýysyp, onyń jalǵyzdyǵy men kúndelikti aýyrtpalyqtardan ýaqytsha qutylýynyń beınesine kóz salamyz. Bul kórinisterde jaryq pen kóleńkeniń oıyny arqyly rejısser keıipkerdiń analyq mahabbaty ony tirep turǵan birden-bir kúsh ekenin baıqatady. 

Sıýjet jelisiniń damý barysynda biz Madınanyń inisi Raýannyń ishki kúızelisine jaqyndaı bastaımyz. Aıjan Qasymbek keıipkerdiń post travmalyq kúızelisine kishkentaı bólshektermen birtindep meńzeı bastaı tura (Raýannyń toı týraly estigen sáttegi beınesi), alyp álemdege kishkentaı adamnyń dármensizdigi jaıly oı qozǵaıdy. Bul Madınanyń  óz áleminde jalǵyz bolýy onyń máselesi ǵana emes, barshanyń «aýrýy» ekenin túsindiredi. Dálel retinde jalpy plan formatyndaǵy teńiz jaǵasyndaǵy muńdy kórinis Raýanǵa da tıesili boldy. Al, kenetten estiletin kıttiń úni toptan buzylǵan jalǵyz jannyń sarynyna uqsas keledi. Tolqyndar birin biri qýyp jatsa da, ár taǵdyr óz jolyn kelesisine jalǵaıdy. Raýannyń ishki konflıkti Madınanyń ishki kúızelisine aýysady. Aıjan Qasymbek bul sátte birinshi Raýandy, keıin shyndyqty bilgen Madınany bir keńistikke qoıyp, reprızaǵa júginedi. Bul sátte kadrda keıipkerdi úshburysh tárizdi arkaǵa ornalastyrý – rejısserdiń belgili bir sımvolıkalyq maǵyna berý úshin qoldanatyn vızýaldy tásili. Úshburyshtyń ózi – kúrdeli, kóp maǵynaly geometrııalyq fıgýra, al onyń fılmdegi maǵynasy bul jaǵdaıda keıipkerdiń shatasýy men turaqsyzdyǵy jaıly baıandaıdy. Úshburyshtyń úsh buryshy keıipkerdi syrttan qorshap turǵan kúshterdi nemese qysymdy bildirýi anyq. Bul ramkada keıipker teńiz boıynda tursa da, tar ári shekteýli keńistikte qalǵandaı kórinedi, al bul onyń qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵanyn, qashyp qutyla almaıtynyn kórsetýi múmkin. Úshburysh jıi turaqsyzdyq pen belgisizdikti bildiretin fıgýra retinde qabyldanady, óıtkeni onyń úshburyshty formasy kvadrat sekildi sımmetrııaly emes. Bul Raýan men Madınanyń  keıipker retinde ishki nemese syrtqy turaqsyzdyqty sezinýin, ómiriniń shatasqan kezeńin kórsetý úshin qoldanyldy. 

Alaıda, Aıjan Qasymbektiń fılmi tek drama emes. Basty keıipkerdiń ózi fılmniń sharyqtaý shegine deıin birtindep kúsh, qýat jınaıdy, qanattanady. Qazaqsha bıden bastaý alǵan kórinis keıipkerdiń ishki kúshin ashýyna birinshi qadamdy belgileıtini anyq. Al, fılmniń sońyndaǵy Madınanyń sýdaǵy beınesi, burynǵy travmadan tolyq aıyrylýdyń sımvoly retinde jumys isteıdi. Keıipker ýaqyt ólshemi uzaq kóriniste tolyq transformaııaǵa ushyrady. Bul, Jan Vıgonyń «Atalanta» -syndaǵy sıýrrealısttik kóriniske uqsas bolýy kezdeısoqtyq emes shyǵar. Jannyń sýǵa túskendegi Jýlettanyń beınesin elestetýi onyń burynǵy renishininen aıyrylý sımvolyna aınalsa, keıipker Madına ishindegi aýyrtpaýshylyqty tastap ómiriniń surapyl kezeńin artta qaldyrýynyń kýágeri bolady . Degenmen, tek estetıkalyq erekshelikten basqa, keıipkerlerdiń ishki jan dúnıesi taqyryptardyń ashylýyna septigin tıgizedi. Kishkentaı, álsiz adamnyń qoǵam ishindegi jalǵyzdyǵy – bul adamzattyń irgeli ári qaıtalanbaly taqyryptarynyń biri. Álsizdik pen jalǵyzdyq sezimi ár adamnyń bolmysynda tamyrlanǵan. Al keıipkerlerdiń óz boıyndaǵy aýyr jaraqatty qabyldaýy – bul ishki transformaııa men ózindik emdelýdiń kúrdeli jáne názik úderisi. Ádette, travma adam janynda umytylǵan, biraq únemi bilinbeı turatyn aýyr salmaq retinde saqtalady. Ol eske tússe, jan jarasy syzdap, jan tynyshtyǵyn buzyp, kúndelikti ómirde adamnyń ózin tolyq sezinýine kedergi bolady. 

Fılosofııalyq turǵyda bul – ómirdiń maǵynasy men mánin qaıta anyqtaý sáti, adamnyń óz jolyn ózi tabýynyń kórinisi. Kóptegen oıshyldar, sonyń ishinde Frıdrıh Nıshe, aýyr synaqtardan ótken adam áldeqaıda myqty bolatynyn aıtqan, sebebi ol ózi úshin ómirdiń túpki shyndyǵyna jaqyndaı túsedi deıdi. Eger, Raýan óziniń jaraqatynan qashý maqsatynda shetelge ketse, Madına kúresýge batyldyq tanytty. Ol travmasyn tolyq qabyldaı tura ózgeshe kórine bastady: endi ol buǵan deıingi shekteýlerinen bosaıdy. Travma tek júk emes, keıipker úshin ómirge tereńirek kóz salý, basqalardyń sezimderin túsiný jáne jańa shynaıylyqqa qadam jasaý jolyna aınalady. Travmany qabyldaý arqyly adam ózin emdep qana qoımaı, óziniń jańa qyrlaryn ashady. Ómirdiń aýyrtpalyǵyn ózine qabyldap, ony kedergi emes, qundylyq retinde qabyldaý – keıipkerdiń ishki rýhynyń oıanýy men qaıta jandanýynyń belgisi. Degenmen, Raýan kishkentaı otbasysyn jalǵyz qaldyrsa da, Madına jalǵyz qalmady. Sebebi jannyń tereńinen, júrektiń túbinen bastaý alatyn Madınanyń jaqyny kishkentaı qyzy eshqaıda ketpeıdi. Kaspıı teńiziniń boıyna sol mezette kóktem kelgenimen, jandardyń ishinde tynyshtyq pen baqyt ornaıdy. 

Sózdiń sońyna kelsek «Madına» tek áıeldiń áleýmettik máselelermen kúresin beıneleıtin drama ǵana emes, sonymen qatar rýhanı transformaııa men ishki emdelýdiń sımvolyna aınalady. Aıjan Qasymbek usynǵan kórkemdik tásilder, vızýaldyq sheshimder men tereń fılosofııalyq oılar men Madına Aqylbekovanyń ómirlik oqıǵasy ushtasa kele estetıkaǵa tol shynaıy týyndyǵa aınaldy. Derektilikke jaqyn fılm  qoǵamnyń álsizdikke toly, biraq ishki kúshke ıe ekenin sezdiredi. Rejısser men akterler arqyly kórinis tapqan názik ári tutas álem bizdiń ortaq adamdyq máselelerimizdi beıneleıdi. Madınanyń óz qaıǵysy men travmasyn jeńý joly bizge ómirdegi qıyndyqtarǵa qarsy turyp, olardy tereń túsiný arqyly rýhanı jańarý múmkindigin kórsetedi. Bul fılm tek sıýjet qana emes, qoǵamdaǵy oryn, qundylyqtar men jeke tulǵanyń ishki kúresin beıneleıtin aına ispetti.