Suhbattasqan: Gúlzııa Sádýaqas
El ánshi-sazger dep tanyǵan Birjan Hasanǵalıevtiń 85 jyldyq tarıhy bar P.Chaıkovskıı atyndaǵy mýzykalyq kolledjdi basqarý barysyndaǵy tájirıbesi qandaı? Shyǵarmashylyq adamǵa basshylyq qyzmet keri áserin tıgizbeı me?
Men 17 jyl sahnada júrgen ónerpazbyn. Jeke jáne ákemmen birge bir sahnada óner kórsetip júrdim. Sonymen qatar, konservatorııany
bitirgennen keıin 2003 jyldan bastap Qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetinde sabaq berdim. Sondaı-aq, ákemniń shyǵarmashylyq keshterin uıymdastyryp prodıýserlik qyzmet te atqardym. Ákemniń mýzykalyq stýdııasyn basqaryp, ákimshilik qyzmetti de qatar alyp júrdim. Al, osyndaı 85
jyldyq tarıhy bar óner-bilim ordasyn basqarý men úshin zor qurmet ári mártebe bolsa, ekinshi jaǵynan úlken jaýapkershilik júkteıdi. Óner adamdarynyń ishinde tek shyǵarmashylyq jumyspen aınalysatyndary jáne uıymdastyrýshylyq qyzmetti de qatar alyp júretin azamattar bar. Ózimniń tájirıbemdi, qarym-qabiletimdi kórsetýge múmkindik beretin bul bilim ordasyn basqarý – men úshin jańa beles bolady dep
oılaımyn.
Kolledjdegi burynnan kele jatqan úrdisten bólek, qandaı jańalyqtar engize aldyńyz?
Eki jyldyń ishinde atqarǵan jumystaryma esep berip, saraptama jasadym. Qarap otyrsam, 22 ákimshilik-shyǵarmashylyq joba ótkizildi. Atap aıtsam, biz jarty jyl buryn, respýblıkadaǵy mýzykalyq kolledjderdiń arasynda birinshi bolyp halyqaralyq akkredıtaııadan óttik. 5 úlken respýblıkalyq jáne halyqaralyq konkýrstar uıymdastyrdyq. Bul konkýrstardyń ótýine qoldaýshylar, demeýshiler tabylyp, jeńimpazdarǵa qarjylaı syılyqtar tabys etildi. Ǵımaratty jóndeý jumystaryn ótkizip, konerttik zalymyzdy jańartyp, oǵan osy kolledjdiń túlegi, KSRO halyq artısi Ermek Serkebaevtyń esimin berdik. Oqý ordasynda bilim alyp jatqan shákirtterimizdiń salaýatty ómir saltyn ustanýyna oń kózqaraspen qaraı otyryp, sport
zalymyzdy da jóndeýden ótkizdik. Sondaı-aq, ansamblderge kıim tigý jáne aspaptarmen qamtamasyz etý jaǵyn da umyt qaldyrǵan joqpyz. Tek shyǵarmashylyq jaǵynan emes, sharýashylyq jumystardyń da atqarylýyn qadaǵalaýda ustaımyn. Dırektor bolý shyǵarmashylyqtan bólek, oqý proesi, sharýashylyq jumystar, qarjylyq jaǵyn baqylaýda ustaý sııaqty birneshe komponentterden
quralady. Sondyqtan, jaýapkershiligi zor jumysty, abyroımen atqarýǵa tyrysamyn.
Osy oraıda, stýdentterdiń jaǵdaıyna toqtala ketseńiz. Bilim alýshylardy jataqhanamen qamtý máselesi qalaı sheshiledi? Osy oqý ornyna túsýge talpynyp júrgen talapkerlerdiń oıynda júrgen suraq dep oılaımyn...
200 den asatyn orynmen qamtylǵan jataqhanamyz bar. Stýdentterge
barynsha jaǵdaı jasalǵan. Jataqhanaǵa 30 jyldan beri kúrdeli jóndeý jumysy júrgizilmegen. Aldaǵy ýaqytta memleket
tarapynan qarjylyq qoldaý berilse, jataqhanany kúrdeli jóndeý jumystarynan ótkizgim keledi. Bul meniń aldaǵy kúnderdegi josparǵa engizgen sharýalarymnyń biri.
Bul kolledj búkil mýzyka óneriniń irgetasyn qalaıtyn bastaýysh mektebi ispetti. Jasóspirimderdiń talantyn shyńdaý úshin, kolledjdiń aıasy ǵana emes, oblystyq, respýblıkalyq, tipti, halyqaralyq deńgeıde kórinýge múmkindikteri bar. Osy maqsatta qandaı jumystar atqarylyp jatyr?
Durys aıtasyz. 85 jyldyq tarıhy bar kolledj
elimizdiń terrıtorııasyndaǵy tuńǵysh mýzykalyq bilim ordasy ekenin maqtanyshpen aıtamyz. 85 jyldyń ishinde qanshama stýdent osy bilim ordasyn támamdady. Olar elimizdiń mádenıet salasyna qyzmet etip júrgen, halyqtyń súıiktilerine aınalǵan óner ıeleri. Bizden 8 KSRO halyq artısi shyqty. Munyń ózi biz úshin zor qýanysh jáne ol kisilerdi maqtan tutamyz.
Biz qazir aqparattyq zamanda ómir súrýdemiz. 2 jyldyń ishinde zaman talabyna saı jumystar atqardyq. Kolledjdiń saıtyn jasadyq. Áleýmettik jelilerde paraqshalarymyz bar. Turaqty jumys jasaıdy. Bir jyl buryn «Edınoe baza
opoveenıe v soıalnyh setıah» atty joba uıymdastyrǵanbyz. Bizde oqıtyn stýdentter men jumys jasaıtyn ustazdardyń qaı jelini paıdalanyp otyrǵanyn bilip otyrdyq. Kolledjge qatysty aqparattar bolsa, birden bir-birimizge taratyp, áleýmettik jelilerde bólisemiz. Munyń negizinde, bir ýaqytta qanshama aýdıtorııa
kolledjdiń tynys-tirshiligimen tanysty.
Kolledjde «Stýdenttik keńes» bar. Olardyń atqaryp jatqan sharýalary ákimshilikpen tikeleı baılanysty.
Kolledjde qandaı máseleler bolyp jatyr, qandaı ister atqarylyp jatyr, bolashaqtaǵy josparlar týraly oı
bólisip, pikir almasamyz. «Bolashaq - jastardyń qolynda» desek, osy jastardyń belsendi bolýyna, bilim alýyna, kásibı sahnaǵa aıaq basýlary úshin bar múmkindikti jasap, ózderimen tyǵyz baılanys ornatyp júrgen jaıymyz bar.
Stýdentterdiń ártúrli konkýrstarǵa qatysýyna da barynsha jaǵdaı jasaımyz.
K.Kenjetaev pen Sh.Beısekova atyndaǵy halyqaralyq konkýrs ótkizdińizder. Nátıjesi qandaı? Konkýrsty uıymdastyrý kimniń ıdeıasy? Bul jaı esep úshin emes pe?
Bizde «Damý jospary» bar. Sonda naqty jazylǵan: P.Chaıkovskıı atyndaǵy Almaty mýzykalyq kolledji Respýblıkalyq jáne halyqaralyq deńgeıde ótetin konkýrstardyń ortalyǵy bolýy kerek delingen. Joǵaryda aıtyp ótkenimdeı 2 jylda 5
konkýrs uıymdastyryldy. Shabal Beısekova – bizdiń oqý ornynyń túlegi. Káýken Kenjetaev – ónerge ólsheýsiz úles qosyp, ózindik dara jolymen aty qalǵan tulǵa. Káýken aǵamyzdyń 100 jyldyq mereıtoıynyń kýágeri boldym. Biraq, ótkizilgen sharaǵa kóńilim tolmady. Osyndaı
azamattarǵa nelikten aýqymdy sharalar, halyqaralyq konkýrstar uıymdastyrmasqa degen oı keldi. Bul ıdeıanyń týýyna Káýken aǵamyz ben Shabal
apaıymyzdyń urpaqtary da óz áserin tıgizdi. Ol kisilerdiń qyzdary: Baıan Káýkenqyzy men Ǵanı Káýkenqyzy bizde 40 jyldan beri qyzmet jasap júrgen ulaǵatty ustazdar. Ol kisilerdiń qarapaıymdylyqtaryna tántimin...
QR Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy qoryna osy konkýrsty ótkizý týraly usynysymdy tastadym. Qor bizge qoldaý kórsetip, 3 vokal
nomınaııasy boıynsha konkýrs ótkizdik. Bul is-sharaǵa 100 den asa ónerpaz qatysty. Mektepte, kolledjde, JOO oqıtyn daryndy qyz-jigitter toptarǵa bólindi. Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Reseıden de
qatysýshylar keldi. Olar múmkin, buryn K.Kenjetaev pen Sh.Beısekova týraly bilmegen shyǵar. Biraq, osy konkýrs arqyly biraz málimet aldy dep
oılaımyn. Bul konkýrs shetel azamattary men ózimizdiń ini-qaryndastarymyz, óskeleń urpaq úshin ulylardyń eńbekterin, olardyń shyǵarmashylyq jumystaryn nasıhattaý jolynda atqarylyp júrgen ıgi sharalardyń qataryn tolyqtyrdy degen senimdemin. Sondaı-aq, konkýrstar týraly qosa ketsem... «Kóshpendiler áýeni» degen Respýblıkalyq konkýrs ótti. Ulttyq aspapta oınaıtyn
balalardyń ónerin ortaǵa salǵan konkýrstyń qarjylyq qory 5 mln teńgeni qurady. Óte joǵary deńgeıde ótti. Jalpy, Almaty – Qazaqstannyń mádenı ortalyǵy degen statýsqa ıe qala. Sol sebepti, osy syndy mádenı sharalardyń kóptep ótkizilýi qala turǵyndary men qonaqtaryna rýhanı qazyna syılaıdy degen oıdamyn.
Bul kolledjden talaı sahna sańlaqtary túlep ushqanyn bilemiz. Sondaı-aq, bul óner ordasynda bilim alǵan azamattar men azamatshalar respýblıka kóleminde ǵana emes, Reseı, Italııa, Gollandııa qatarly elderde eńbek etip júrgeni málim. Sol kisilermen shyǵarmashylyq baılanys, tájirıbe almasý bar ma?
Iá, shyn máninde bul kolledjdiń túlekteri elimizde ǵana emes, alys jaqyn-shetelderde de qyzmet etip, jetistikterge jetip júr. Beknazarova degen pıanıst qyzymyz Avstrııadaǵy Anton Brýkner atyndaǵy ýnıversıtette bilim alyp, shyǵarmashylyǵyn Eýropada jalǵastyrýda. Ol jerge
daryndy, talantty balalardy ǵana qabyldaıdy. Osyndaı shákirtterimizdi uıymdastyrylyp jatqan konkýrstarǵa shaqyramyz. Qonaq retinde jáne qazylar men sarapshylar
alqasynda otyryp, artynan ergen izbasarlaryna óz baǵalaryn berip, sheberlikterin de kórsetedi. Bir sózben aıtqanda, qarym-qatynas ornatylǵan dep aıta alamyn.
Kolledjdi jylyna qansha shákirt bitiredi? Olardyń qanshasy óz jolyn taba alady. Oqý barysynda adasyp
keldim dep ókinetin shákirtter bar ma?
Bizge jylyna 105 grant bólinedi. Túlekterdiń ishinde kommerııalyq turǵyda bilim alǵan shákirtter de bar. Ótken jyly 120 bala bitirse, bıyl 110-115 bala bitiredi. Olar ózderiniń jolyn taýyp jatyr desem artyq aıtqandyq emes. Óıtkeni, 96-97 paıyzy óziniń oqýyn jalǵastyrady.
Konservatorııa, T.Júrgenov atyndaǵy Ulttyq óner akademııasy, Astanadaǵy óner ýnıversıtetinde bilim alyp jatqan túlekterimiz bar. Olardyń ári qaraı óner jolynda júrýi, oqýyn jalǵastyrýy – bizdiń jemisti jumystarymyzdyń nátıjesi desek bolady.
«Rýhanı jańǵyrý» degen ıdeıany óner jolyna túsken shákirtterge qalaı túsindirip jatyrsyzdar?
Bizde arnaıy jospar quryldy. Elbasynyń joldaý maqalasyna sáıkes stýdentterimizben túrli tárbıe saǵattaryn ótkizip júrmiz. «Rýhanı jańǵyrý» aıasynda konerttik baǵdarlamalar men túrli baǵyttaǵy is-sharalar ótkizilýde. Ideıanyń mán-maǵynasyn tolyqqandy, jan-jaqty túsindiremiz. Shákirtterimiz de óz oılarymen bólisedi...
Basshylyqqa kelgeli jeke shyǵarmashlyǵyńyz shet qalyp jatqan joq pa?
Shynymdy aıtsam, shette qaldy. Basshylyq qyzmet úlken jaýapkershilikti júkteıdi. Sol sebepti, jeke shyǵarmashylyǵyma kóńil bóle almaı júrmin. Biraq, men muny problema dep
eseptemeımin. Óıtkeni, bul qadamǵa óz erkimmen bardym. 17 jyl ómirimdi sahnaǵa arnadym. Endi ózim jınaǵan tájirıbemdi jastarmen bólisip, bilgen-túıgenimdi óskeleń urpaqqa úıretkim keledi. Shákirtterimizdiń sahnadan jarqyrap kóringen sátterin kórgende qýanysh seziminen bólek, óz isimnen lázzat alatyn kezder de bolady. Negizgi jumystar eki jyldyń ishinde atqaryldy. Endigi ýaqytta osy qarqyndy joǵaltpaı, bos ýaqytymdy jeke shyǵarmashylyǵyma bursam degen nıetim bar.
Basshy retinde, ustaz retinde kolledjde bilim alyp jatqan ónerpazdarǵa ustaz bolyp otyrsyz. Al, ózińizdiń jeke shákirtterińiz bar ma?
Joq áli. Qaı mamandyqta oqıtyn bala bolsa da, men ony óz shákirtim dep esepteımin. Al, jeke dara shákirt tárbıelep jatqan joqpyn. Ol ýaqyttyń enshisinde...
Biz, 1 qarashada (2017j –G.S)
tuńǵysh ret Máskeýde esep berý konertimizdi ótkizdik. Soǵan kolledjden 42 adam qatysty. Qazaq ónerin Reseıde asqaqtatqan konerttiń 90 paıyzynda bizdiń shákirtter óner kórsetti. Árıne, qanshama daıyndyq pen mańdaı-ter, ýaqytymyzdy, sapaly, joǵary deńgeıdegi baǵdarlamany kórsetý úshin arnadyq.... Zalda otyryp, balalarymnyń ónerin kórip rıza boldym. Óz eńbegimniń jemisin kórgenime de qýandym. Ol kez – baqytty sátterimniń biri boldy...
Ómirde jáne ónerde ózińiz jaıdary, jumsaq kórinesiz. Basshylyq qyzmet qatań talap pen minezdi qajet etedi. Sahna men qyzmette eki túrli emessiz be?
Qyzyqty suraq. Qatal basshymyn dep
aıta almaımyn. Ózimniń otbasym, ata-anam, balalarym bar. Olarǵa mahabbatpen, súıispenshilikpen, meıirimmen qaraısyń. Al, jumysta ártúrli jaǵdaılar oryn alyp
jatady. Psıhologııalyq turǵydan árbir qyzmetkerge jeke qaraımyn. Mysaly, keıbir qyzmetkerler qatań stıldi jaqsy kóredi. Al, keıbiri demokratııalyq turǵyda qyzmet etkendi qalaıdy. Jalpy, áriptesterimniń qaı-qaısysy bolmasyn óz mindetterin qaltqysyz oryndaýǵa tyrysady.
Basshy ekenmin dep, jurttyń bárine aıǵaılaı berseń, qadiriń de ketedi, óz densaýlyǵyńa da zııan. Basshy bolǵan soń berilgen istiń tııanaqty oryndalýyn qadaǵalaısyń. Ózimdi demokrattyq turǵydaǵy basshy dep sanaımyn.
Birjan aǵa, armandaryńyzdy nemen baılanystyrasyz?
Menińshe, kóp adamda arman ortaq. Mysaly, otbasyǵa baılanysty
bolsa, balalaryńnyń baqytty bolǵany, jaqsy bilim alǵany, jaqsy azamat bolyp óskeni, ol – arman. Jumyspen baılanysty bolsa, stýdentterim konkýrstardan oryn alyp jatsa,
shákirtterimiz óz jolyn taýyp jatsa, sol qýanyshtardyń kóptigin, ary qaraı da molaıa berýin armandaısyń... Qyzmetkerlerimniń otbasynda bári jaqsy bolsa, olardyń júzinen shattyq sezimin ǵana kórsem dep armandaımyn.
Ashyq-jarqyn áńgimeńizge raqmet! Shyǵarmashylyq tabystaryńyz mol bolsyn!