Festıvaldiń basty maqsaty – teatr repertýaryndaǵy 2018-2019 jyldar aralyǵynda saxnaǵa jol tartqan qoıylymdardy saralaı otyryp, qýyrshaq óneriniń qoǵamǵa áser-yqpalyn arttyryp, dástúrli ulttyq qýyrshaqtarymyzdy jańǵyrta túsý bolǵany ańǵarylady. Aǵymdaǵy jyldyń 18-21 naýryz kúnderi aralyǵynda kópshilikti qýantqan dodanyń deńgeıi drama teatrlary ótkizip jatqan festıvalderden artyq bolmasa kemshin túspegeni anyq. Artısterdiń izdenisi men kásibı deńgeılerin ózara taldap qana qoımaı, sheteldik mamandardy shaqyryp pikirin bilý teatr úshin dástúrge aınalǵan túsinik. Endeshe, eń aldymen festıval aıasynda kórsetilgen bes jańa qoıylym men arnaıy shaqyrtylǵan mamandardyń Qýyrshaq teatrynyń shyǵarmashylyq deńgeıi haqynda aıtylǵan pikirlerine toqtalsaq.
Atalmysh sharaǵa qazylyq etýge Reseı jáne Túrkııa elderi men Astana qalasynan arnaıy sarapshylar shaqyrtylǵan. Olardyń qataryn - Eshmuratova Quralaı Haleketqyzy – rejısser, Qazaqstannyń eńbek sińirgen artısi, Astana qalalyq qýyrshaq teatrynyń kórkemdik jetekshisi (Qazaqstan Respýblıkasy, Astana), Smırnov Kırıll Edýardovıch – «Pokolenıe» teatrynyń qýyrshaq júrgizý mamany, (Reseı Federaııasy, Sankt-Peterbýrg), Marına Iýdje – rejısser, «Tempo» qýyrshaq teatrynyń dırektory jáne teatrdyń kórermenmen baılanys jónindegi jetekshisi (Túrkııa, Ankara) qurady.
Festıvaldiń alǵashqy kúni kórsetilgen 18+ «Romeo men Djýletta» (avt.: Ý.Shekspır, rej.: D.Jumabaeva) qoıylymynan keıin tańdanysqa toly talqylaý oryn aldy. Aldymen sóz alǵan Q.Eshmuratova, bir jyldyń ishinde teatrdyń óte joǵarǵy qarqynmen óskenin, qýyrshaq júrgizý ǵana emes, ujymnyń ekperımenttik qoıylymdarǵa sátti qadamdar jasaǵanyn tilge tıek etti. Qýyrshaq júrgizý mamany K.Smırnov álemdik klassıkany qýyrshaq tilinde sóıletý jeńis ekenin, spektaklde qoldanylatyn betperdelersiz (maska) de akterlerdiń qabiletteri jetkilikti ekenin, qýyrshaqqa degen mahabbattary erekshe kórinip turǵanyn, kútýshi rolindegi A.Baıyrbekova men piradar, Tıbalt, sınor Kapýlettı beınesindegi Sh.Qulnazarov oıyn úlgileriniń erekshelikterin basa aıtsa, M.Iýdje jalpy ujymnyń, basty keıipkerler Romeo (Ǵ.Amangeldiuly) men Djýlettanyń (S.Tórebaı) boıyndaǵy tazalyq pen saf ónerge degen sezimniń erekshe áser syılaǵanyn atap ótti. Festıvaldiń ekinshi kúni teatr artısteriniń ózindik jumystary men balalarǵa arnalǵan «Batyldar ýaqyty» (rej.: A.Zaıev) jáne «Saǵynysh shóbi» (avt.: R.Otarbaev, rej.: R.Janyamanov) qoıylymdary sarapshylar men kórermender nazaryna usynyldy. Bıylǵy maýsymda jaryqqa shyqqan bul qoıylymdar óz kórermenderin taýyp úlgergeni aıtylǵanymen, teatrdyń balalar spektaklderine áli de qanyq boıaý, jańasha kózqarastar qosylýy kerektigi aıtyldy. Osy kúni festıvalden tys «Ana júregi» qoıylymy sarapshylar nazaryna usynyldy. Atalmysh qoıylymdardy tamashalap bolǵannan keıin, rejısser, «Tempo» qýyrshaq teatrynyń dırektory jáne teatrdyń kórermenmen baılanys jónindegi jetekshisi Marına Iýdje Qýyrshaq teatr ujymyn bıylǵy jyl kúz mezgilinde Túrkııa memleketiniń Ankara qalasynda ótetin teatr festıvalinde kórgisi keletinin jáne bir emes úsh birdeı teatr qoıylymyn festıvalge qatysýǵa arnaıy shaqyrdy.
Sheteldik sarapshylar pikir bildirip qana qoımaı, eki kún teatr artısterine akterlik sheberlik jáne qýyrshaq júrgizý óneri boıynsha sheberlik saǵattaryn ótkizdi. «Vokal jáne Hor» dáristeri boıynsha ózindik jumystaryn kórsetken teatr artısteriniń jumystary sarapshylar tarapynan «Men endi fonagrammaǵa senbeımin» degen sózben qorytyndylandy.
Qýyrshaq teatry artısteri úshin ózderine ǵana emes, sarapshylar men kórermenderge esep berý, qýyrshaq óneriniń sanqyrlylyǵyn nasıhattaý maqsatynda uıymdastyrylǵan festıvaldiń sońǵy kúni «Arman álemi» (rej.: N.Kósherbaev) jáne eresekterge arnalǵan 14+ «Medeıa» (avt.: Evrıpıd, rej.: A.Salban) qoıylymdary kórsetildi.
Sondaı-aq, festıvaldiń ashylý saltanaty aıasynda – «Asia Doll» Qazaqstan qýyrshaq jasaý sheberleriniń shyǵarmashylyq odaǵy dızaınerlik qýyrshaqtar men Teddy aıýlarynan kórme uıymdastyrdy. Úsh kúnge sozylǵan qýyrshaqtar kórmesine Almaty, Óskemen, Kókshetaý, Taraz, Temirtaý, Astana, Semeı, Altaı, Bishkek, Nıjnıı Novgorod, Sankt-Peterbýrg, Kalınıngrad, Barnaýl qalalarynan eń tańdaýly degen 25 sheberdiń túrli tehnıkalarda: polımerli balshyq, toqyma, kıiz qýyrshaqtarynan jasalǵan jumystary qoıyldy. Óner týyndylaryn tamashalaýshylar men satyp alýshylar qatary kóp boldy.
Teatr artısteri birneshe atalymdar boıynsha marapattalyp, sheberlikterin odan ári shyńdaý úshin aqshalaı syıaqymen shabyttandyryldy. Teatrdyń árbir is-sharasynda belsendilik tanytyp, aqparattyq qoldaý kórsetip júrgen jýrnalıstter de dástúr boıynsha arnaıy marapattarǵa ıe boldy. Olardyń qatarynda qýyrshaq teatrynyń tynysyn keńinen nasıhattaǵany úshin, "Qazaq" radıosynyń tilshisi Gúlmarııa Moldabergenova, "Qazaqstan" Uta "Tańsholpan" aqparatty-sazdy baǵdarlamasynyń tilshisi Jazıra Elshibaeva, "STV" telearnasy "Bul meniń ómirim" baǵdarlamasynyń avtory Ǵazıza Uzaq, "LITER" Respýblıkalyq qoǵamdyq-saıası gazetiniń tilshisi Mıra Mustafınalar bar.
«Úzdik akter» nomınaııasymen "Medeıa" (rej.: A.Salban) qoıylymyndaǵy "Iason", ózindik jumys kórsetý boıynsha "Qýyrshaq" monospektaklindegi rolderi úshin Bolat Momynjanov marapattalsa, «Úzdik aktrısa» nomınaııasymen "Medeıa" (rej.: A.Salban) qoıylymyndaǵy "Medeıa", "Romeo men Djýletta" qoıylymyndaǵy "Kútýshi" rolderi úshin Araılym Baıyrbekova marapattaldy. «Úzdik qýyrshaq júrgizýshisi» M.Kamalov jáne A.Saqtaǵanova syndy teatr artısterine buıyrsa, «Ekinshi plandaǵy úzdik roli úshin» Sh.Qulnazarov marapattaldy. «Tusaýkeser» nomınaııasymen «Romeo men Djýletta» qoıylymyndaǵy rolderi úshin Ǵ.Amangeldiuly men S.Tórebaı arnaıy marapatqa ıe boldy. Sonymen qatar, óner ordamyzdyń qýyrshaq jasaý mamany Nıkolaı Proskýrın "Úzdik qýyrshaq jasaý sheberi" nomınaııasymen marapattaldy.
Óner jasaýshylar men olardy nasıhattaýshylarǵa shynaıy janashyrlyqpen qarap, teatrdyń ósýine, órkendeýine barlyq qajetti jaǵdaıdy usynyp otyrǵan shyǵarmashylyq top eńbegi, teatr basshylyǵynyń jańa kózqaraspen, shyǵarmashylyq qarqynmen jumys jasaýy Qýyrshaq teatrynyń taǵy bir qaıtalanbas bıik kezeńine jol ashty. Teatrdyń búgingi repertýarlyq saıasatynyń aýqymy keń, teatr festıvalderinen jaqsy nátıjemen oralyp júrgen ujymnyń «QÝYRShAQTAR ShAQYRADY – 2019» atty II teatrishilik festıvali de kásibı deńgeıi joǵary dárejede ótkizildi. Jańa baǵytta úzilissiz eńbek etip júrgen teatrǵa qyzyǵýshylyq tanytyp, jumys jasaýǵa usynys bildirgen jas rejısserler de bar. Bul – qýyrshaq teatrynyń sahnasynan áli talaı tyń dúnıeler men kórermen kóńilinen shyǵatyn qaıtalanbas qoıylymdar kórerimizge dálel. Sonymen qatar, jaqynda qýyrshaq teatry birneshe sheteldik teatr festıvalderine shaqyrtý aldy.