"Vladımır Sterlıgov pen Tatıana Glebovanyń grafıkasy. Almaty kezeńi" kórmesi ashylady

2019 jyly 9 qazanda saǵat 16.00-de Avtonomııalyq beıkommerııalyq «Dıalog kýltýr» uıymynyń (Spb) jáne «Jaýhar» kartınalar galereıasynyń qoldaýymen Á. Qasteev atyndaǵy QR Memlekettik óner mýzeıinde «Vladımır Sterlıgov pen Tatıana Glebovanyń grafıkasy. Almaty kezeńi (1942-1945) (jeke kollekııadan)» kórmesi ashylady.
"Vladımır Sterlıgov pen Tatıana Glebovanyń grafıkasy. Almaty kezeńi" kórmesi ashylady

Kórmege V.V. Sterlıgov pen T.N. Glebovanyń soǵys jyldarynda Almatyda jazǵan tamasha grafıkalyq jumystary (akvarelder, qaryndashpen, týshpen, qalamushpen salynǵan sýretter) qoıylady.

Almaty osy eki kórnekti sýretshiniń shyǵarmashylyǵynda erekshe oryn alady. Vladımır Sterlıgov maıdanda alǵan qatty jaraqatynan keıin gospıtalda emdelý úshin 1942 jyly maýsym aıynda osynda keldi. Tatıana Glebova sol jyly aldymen ákesiniń, odan keıin ustazy P.N. Fılonovtyń, sońynda anasynyń qazasynan keıin qursaýda qalǵan Lenıngradtan Almatyǵa evakýaııamen kóship keldi. Birlesken bolashaǵy áldeqashan aıqyn bolǵan Sterlıgov pen Glebova naq osy Almatyda kezdesti. Kórikti Ile Alataýynyń eteginde ornalasqan qalada olar bastarynan ótken aýyr synaqtan keıin ózderiniń taǵdyrlaryn ózgertýge úmit oty janyp, múmkindik aldy.

Osynda olarǵa ózderiniń boılaryndaǵy qajyr-qaıratyn qalypqa keltirip, kórkemdik ómirge belsene aralasýdyń zor sáti tústi. Vdadımır Sterlıgov amalsyz úzilisten keıin, qaıtadan sýret salýmen jáne keskindememen aınalysyp, kórkemsýret ýchılıesinde beıneleý óneri tarıhy men perspektıvadan sabaq bere bastady. Keńes Odaǵy Sýretshiler odaǵynyń múshesi retinde 1942 jyldyń maýsymynan 1945 jyldyń 3 qarashasyna deıin Qazaq KSR Sýretshiler odaǵynyń esebinde turdy. Tatıana Glebova kınostýdııada kostıým jóninde sýretshi bolyp jumys isteýge kirisip, osy stýdııa sýretshileriniń eseptik kórmelerine udaıy qatysyp turdy. 1944 jyly qyrkúıek aıynda Sterlıgov pen Glebova Qazaqstan Sýretshiler odaǵynda «Etıýdtegi aılar» birlesken kórmelerin ótkizedi.

1945 jyly Lenıngradqa oralǵan Sterlıgov pen Glebova Almatyda  bastary túıisip, odan osy Almatyda qalǵan R.V. Velıkanova, P.Ia. Zalman,  N.I. Hardjıev, D.I. Mıtrohın, M.M. Akselrod syndy taǵy da basqa áriptesterimen aradaǵy qatynastaryn úzbedi. Olar ózderiniń hattarynda sýret salýǵa ózderi úshin «tynysh ári jaıly» – «jumaqtyń tóri» bolǵan Almaty týraly jıi eske alyp otyrdy. Olar dostaryna «kún men taza aýa, aǵashtar men taýlardyń» jáne jaıqalǵan gúldiń telegeı-teńiz moldyǵy jetispeıtinin jazdy. Olar ózderiniń turǵan jerlerin hosh ıisi jaılap ketetin Almatynyń almasy salynǵan sálem-saýqattarǵa qatty qýanyp, osynaý bir «kıeli qasıeti bar» ǵajaıyp almany jegenderin jazatyn. Sterlıgovtiń sózimen aıtqanda, Almaty olar úshin «ómirleriniń jumaqta ótken bóligi» boldy.

Vladımır Vasılevıch Sterlıgov (1904-1973) – Reseı ónerine baǵa jetpes úles qosqan,  HH ǵasyrdaǵy Peterbýrgtiń kórnekti sýretshileriniń biri. Ol shyǵarmashylyǵyn Kazımır Malevıchtiń shákirti retinde, ustazynyń jetekshiligimen kýbızm jáne sýprematızm prınıpterin úırendi. Keıinnen, HH ǵasyrdyń 60-jyldarynda ol keskindemede «tostaǵan kúmbezdi júıe» dep atalatyn óziniń jeke tásilin jasady. Keskindeme, qondyrǵyly grafıka jáne kitap grafıkasy janrlarynda onyń talanty jarqyrap kórindi. Vladımır Vasılevıchtiń kásibı jáne rýhanı tálimgerlik qasıeti boldy. Onyń aınalasyna «Sterlıgov mektebi» – shákirtteri men izbasarlarynyń toby shoǵyrlandy. Bul – kúni búginge deıin óz ustazynyń biregeı tásilinen toqtaýsyz shabyt alyp júrgen, qazirgi talantty da tanymal kóptegen sýretshilerdiń basyn túıistirdi.

Tatıana Nıkolaevna Glebova (1900-1985) – óz shyǵarmashylyǵynda klassıkalyq orys avangardy dástúrlerin saqtap, ári qaraı jalǵastyrǵan Pavel Fılonovtyń shákirti. 1926 jyldan 1932 jylǵa deıin «Analıtıkalyq óner sheberleri» tobynyń múshesi boldy. 1927 jyldan «Chıj» jáne «Ej» jýrnaldarynda kitap ıllıýstratory bolyp eńbek etti. 1941-1942 jyldary T.N. Glebova qursaýda qalǵan Lenıngradta turyp, shyǵarmashylyǵyn jalǵastyra berdi. Ol qorshaýdaǵy qala turǵyndarynyń tabandylyǵyna senimdi tarıhı aıǵaq bolǵan «Qursaýdaǵy Lenıngrad» toptamasyn jazdy. 1960-jyldardan V.V. Sterlıgovpen birge tostaǵan kúmbezdi keńistiktiń jańa plastıkalyq teorııasyn jetildirý jolynda birge jumys istedi. V.V. Sterlıgov qaıtys bolǵannan keıin, qylqalam sheberiniń ıdeıalaryn óz shyǵarmashylyǵynda jetildirip, onyń shákirtteriniń boıyna sińirdi, sóıtip T.N. Glebova keskindemede óziniń jeke kóp kózqarastylyq, ushyp júrgen formalar, rýhanı tús prınıpterin  qalyptastyrdy.