12 mamyr kúni, saǵ. 17:00-de M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynda Qazaqstan jáne KSRO halyq artısi, Memlekettik syılyqtyń laýreaty, professor Asanáli Áshimovtyń 80 jyldyq mereıtoı keshi ótedi.
Asanáli Áshimuly Áshimov – 1937 jyly 8 mamyrda Jambyl oblysy, Sarysý aýdany, Saýdakent (burynǵy Baıqadam) aýylynda dúnıege kelgen. «Qazaqfılm» kınostýdııasynyń jáne M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynyń akteri, rejısser. Qazaqstannyń halyq ártisi. KSRO halyq ártisi.
1961 jyly Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty konservatorııasynyń teatr fakýltetin akter mamandyǵy boıynsha bitirip shyǵyp, «Qazaqfılm» kınostýdııasyna akterlik shtatqa qabyldandy. Stýdent kezinde birneshe fılmge túsken: 1957 j. E.Aronnyń «Botagóz» fılmi (Kenjetaı), 1959 j. «Asaý Ertis jaǵasynda» (Janaı), 1960 j. «Ushy qıyrsyz jol» (Bolat).
Oqýdan keıingi jyldary «Meniń ulym» (1962 j. Murat), «Torap» (1963 j. Eskendir) fılmderine tústi. 1964 jyly Májit Begalınniń «Tulpardyń izi» fılminde Turar rolin somdady.
1963 jyldan beri M.Áýezov atyndaǵy akademııalyq drama teatrynyń akterlik quramynda ári rejısserlik qyzmette. Teatrdaǵy tuńǵysh róli M.Áýezov pen L.Sobolevtiń «Abaı» spektaklindegi – Aıdar róli. Teatr sahnasynda M.Áýezovtiń «Eńlik-Kebeginde» Kebek, «Qara qypshaq Qobylandysynda» Aıshýaq, «Tańǵy jańǵyryǵynda» Jarasbaı, Ǵ.Músirepovtiń «Qozy Kórpesh-Baıan sulýynda» Qodar, Q.Muhamedjanov, Sh.Aıtmatovtyń «Kóktóbedegi kezdesýinde» Iosıf Tataevıch, Shekspırdiń «Iýlıı ezarinde» Iýlıı ezar, M.Frıshtiń «Don Jýannyń dýmanynda» Don Jýan, Á.Nurpeıisovtiń «Qan men terinde» Elaman (KSRO memlekettik syılyǵy, 1974), L.Zorınniń «Varshava sazynda» Vıktor obrazdaryn somdady. I.Vovnıankonyń «Apatynda» bas keıipker boldy. G.Gaýptmannyń «Ymyrttaǵy mahabbat» dramasyndaǵy doktor Klaýzen beınesi akterdiń kúrdeli ári sońǵy jumystarynyń biri. Bul qoıylymnyń 100-den asa kórsetilimi anshlangpen ótken bolatyn.
Qara shańyraq sahnasynda Asanáli Áshimov «Revızor» (N.Gogol), «Amangeldi» (Ǵ.Músirepov), «Men ishpegen ý bar ma?» (I.Orazbaev), «Sultan bolsam eger men» (S.Vanýs), «Aqbilek» (J.Aımaýytov), «Farhad-Shyryn» (N.Hıkmet) spektaklderin qoıyp, rejısserlik qyzmet atqardy.
1957 jyly S.Muqanovtyń «Botagóz» romanynyń jelisimen túsirilgen fılmde boı kórsetti. Bul akterdiń kınodaǵy alǵashqy róli bolatyn. Sodan keıin qazaq kınosynyń damýyna óz úlesin qosty. «Án qanatynda», «Qyz Jibek», «Atamannyń aqyry», «Sarqyrama», «Transsibir júrdek poezy», «Jaýshy», «Nan dámi», «Alataýdyń aı múıizi», «Qazaqy oqıǵa», «Siz kimsiz, Ka myrza?», kóp serııaly «Bulǵarlar týraly baıan» fılmderinde oınaǵan.
Akterlik oıynnan bólek, kınodaǵy rejısserlik jumystarymen de tanymal. «Ajdaha jyly» (1981, oı Gýk Inmen birge; 1982 jyly Tallınde ótken búkilodaqtyq 15-kınofestıvaldiń dıplomyna ıe boldy), «Shoqan Ýálıhanov» (1985), «Jýsan» (1986), «Qozy Kórpesh-Baıan sulý» jáne «Tuzdy kól jaǵasyndaǵy úı» fılmderin túsirdi. 1981 jyly Z.Samadıdiń ΧIΧ ǵasyrda Shyńjańda bolǵan uıǵyr halqynyń kóterilisi týraly romanynyń jelisimen túsirilgen «Ajdaha jyly» fılmi onyń alǵashqy rejısserlik eńbegi bolyp tabylady. 1986 jyly Asanáli Áshimovke «Shoqan Ýálıhanov» fılmi úshin Qazaq KSR Memlekettik syılyǵy berildi.
1986 jyly I.Vovnıanko Áshimov ónerine arnalǵan «Asanáli» derekti fılmin túsirdi.
Asanáli Áshimov – Jambyl jáne Shymkent ýnıversıtetteriniń qurmetti professory. 1979-1982 jyldary pedagogıkalyq qyzmetpen shuǵyldandy. 1990 jyldan «Elim-aı» kınostýdııasynyń prezıdenti. «Parasat» ordenimen marapattalǵan.
«Maıranyń áni», «Jan bólek», «Meniń janrym – kúndelik», «S lıýbovıý, Vash Asanalı Ashımov», «Ǵumyr-darııa» kitaptarynyń avtory.
Marapattary:
1973 – «Atamannyń aqyry» fılmindegi roli úshin K. Baıseıitova atyndaǵy Qazaq KSR Memlekettik syılyǵy
1974 – Teatrdaǵy jumystary úshin Qazaq KSR Memlekettik syılyǵy
1978 – Qazaq KSR halyq ártisi
1980 – KSRO halyq ártisi
2000 – Kıno ónerindegi eńbegi úshin «Tarlan» táýelsiz syılyǵy
2001 – «Otan» ordeni
2002 – Jambyl oblysynyń qurmetti azamaty
2003 – «Qazaqy oqıǵa» fılmindegi roli úshin I «Sháken juldyzdary» kınofestıvali laýreaty
2007 – «Qurmet» ordeni
2007 – Álemdik kınodaǵy zor úlesi úshin IýNESKO Halyqaralyq Akademııasynyń «Altyn qyran» ordeni
derekkóz:
https://www.auezov-theatre.kz/kk
«Qazaqstan»: Ulttyq enklopedııa/Bas redaktor Á.Nysanbaev – Almaty «Qazaq enıklopedııasy» Bas redakııasy, 1998, I tom;
