Maqala
Energııa. Jastyq shaq. Óner
Ótken apta óner keńistiginde birqatar aıtýly oqıǵalarǵa toly boldy. Solardyq biri 19 qazanda Á. Qasteev atyndaǵy QR MÓM ashylǵan «Energııa. Jastyq shaq. Óner» atty halyqaralyq jastar festıvali
Bólim: Beıneleý óneri
Datasy: 20.10.2018
Avtory: Айгерім Еспенова
Maqala
Energııa. Jastyq shaq. Óner
Ótken apta óner keńistiginde birqatar aıtýly oqıǵalarǵa toly boldy. Solardyq biri 19 qazanda Á. Qasteev atyndaǵy QR MÓM ashylǵan «Energııa. Jastyq shaq. Óner» atty halyqaralyq jastar festıvali
Bólim: Beıneleý óneri
Datasy: 20.10.2018
Avtory: Айгерім Еспенова
Energııa. Jastyq shaq. Óner
Taınova Perızat Júzder. 2018j. (kenep, maıly boıaý).

Atalmysh konkýrs jas sýretshilerdiń arasynda birinshi ret ótkizilip otyrǵan joq. QR Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasynyń qorymen ótkiziletin jastar shyǵarmashylyǵynyń jyl saıynǵy «JasStar» halyqaralyq festıvaliniń aıasynda Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkııa, Ýkraınanyń ár túrli aımaqtarynyń sheberleriniń san alýan baǵyttar men tehnıkalyq tásilderde oryndalǵan 60-tan astam týyndylary kórermen nazaryna usynyldy.

Bul konkýrs jas sýretshilerge ózin-ózi tanytýǵa, shyǵarmashylyq ıdeıalarymen bólisýge sonymen qatar, tájirıbe jınaýǵa úlken múmkindik beredi. Konkýrs jas sýretshilerdi qoldaý jáne Qazaqstannyń qazirgi zamanǵy ónerin álemdik kórkemsýret proesine ilgeriletýge baǵyttalǵan.

Konkýrstyń mindeti – bastaýysh avtorlardyń otandyq art-keńistikke tabysty beıimdelýi, múddeli aýdıtorııanyń Qazaqstannyń beıneleý ónerine nazaryn aýdarý, sondaı-aq respýblıkanyń beıneleý óneriniń jas sheberleriniń kásibı kórkemdik deńgeıin jetildirý jáne arttyrý bolyp tabylady. Konkýrstyń jeńimpazdaryna kelesi mólsherde syılyqtar taǵaıyndaldy: 1 -syılyq – 350 000 teńge, 2 - syılyq – 250 000 teńge, 3 – syılyq – 150 000 teńge sondaı-aq, 5 jumysqa yntalandyrý syılyqtary tabys etildi.

Bundaı konkýrsqa qatysýshy árbir sýretshi aldyna maqsat qoıatyny anyq. Sol sebepti, kórmede oryn alǵan týyndylardyń kez-kelgeni ózindik ereksheligimen kózge tústi. Jastarǵa usynylǵan taqyrypta keń aýqymdy qamtıdy, ıaǵnı «Energııa. Jastyq shaq. Óner» atty taqyryp sýretshi qııalyna shek qoımaıdy. Usynylǵan taqyryp jastardyń búgingi ómirge kózqarasyn, óner men ómirdi ushtastyryp, boılaryndaǵy jalyndy, energııany, armandaryn beıneleýde, qııaldaryna kósile qylqalam sermeýlerine múmkindik beredi. Ártúrli tehnıkada, ártúrli janrda, birin-birin qaıtalamaıtyn keskindeme, músin, grafıka, qolóner týyndylary kórermendi qyzyqtyra túsedi.

Bıylǵy jyly topty jaryp shyqqan Shymkent qalasynyń jas sýretshi sheberi Jetpisalıev Baýyrjan boldy. Asyl tastar qoldanyp, ystyq emal tehnıkasynda kúmisten jasalǵan «Máńgilik el», «Ómir aǵashy» atty zergerlik kompozıııalary tereń sımvoldyq maǵynaǵa toly. Kózdiń jaýyn alatyn «Máńgilik el» kómpozıııasy asqan sheberlikpen oryndalǵan. Týyndynyń kez-kelgen bólshegi tereń fılosofııalyq mazmunǵa toly. Avtor kóshpeli dáýirden qazirgi tańǵa deıingi qazaq turmysynyń kórinisin júk artylǵan túıeniń beınesine syıǵyzyp, «Máńgilik El» birtutastyqta ekenin, tarıhsyz bolashaqty elestete almaıtynymyzdy kórsetedi. Munda beınelengen obrazdardy úshke bólip qarastyra alamyz.

Avtor kompozıııada tómengi bólikte túıeni ornalastyrǵan, alǵa qaraı mańǵazdap júrip barajatqan túıeniń beınesi - jer shary desek, jer betindedi qazaq halqynyń beınesin túıege artylǵan júk arqyly kórsetýge tyrysady. Túıeniń órkeshine deıingi aralyqta ornalastyrylǵan element óz ornyn utymdy tapqan. Munda qazaq halqynyń turmys-tirshiliginde qoldanylǵan alasha, kıiz, ydys-aıaq, torsyq, qorjyn, sandyq, sandyqqa jınalǵan kórpe-jastyqqa deıin naqyshyn keltire oryndap shyqqan. Odan joǵary qarý-jaraq, aıbalta, naıza, qylyshty oralastyryp qazaq halqynyń jaýynger halyq ekenin kórsetedi. Sonymen qatar, kóshpeli halyq ómirin arba, jol, kerýen beıneleri arqyly beınelese, halyqty, eldi, taıpany tańba belgileri arqyly jetkizedi. Osyndaı kóptegen beıneler arasynda Astana kórinisin Báıterek arqyly Qazaqstan Respýblıkasynyń qazirgi kelbetin de beınelep shyqqan.

Jetpisalıev Baýyrjan Máńgilik el. 2018j.
(kúmis, baǵaly tastar, ystyq emal).

Avtor «Máńgilik el» ıdeıasyn bir týyndyǵa syıdyryp, onyń mán-maǵynasyn asha bilgen. Zergerlik ónerde asqan sheberlikpen oryndalǵan týyndy kompozıııalyq qurylymy jaǵynan, tústik úndestigi jaǵynan da erekshe. Qyzyl, jasyl, sary, kók tústi tastar kúmistiń názik ıirimdi, oıýly joldaryna oryndy qondyrylǵan. Sýretshiniń qoltańbalyq ereksheligi, jańashyldylyǵy kórermen nazaryn birden baýrap aldy.

Atalmysh kórmede oryn alǵan basqa da jas sýretshilerdiń týyndylarynan jańashyldyqty, pishin men boıaý sabaqtastyǵyn, jańa tehnologııalardy sátti ıgerip, damytyp otyrǵandyǵy erekshe qýantady. Jastar zamanaýı ónerdi beıneleýde dástúr sabaqtastyǵyn umyt qaldyrmaı shyǵarmalaryna ulttyq sıpat berýde de sheberlikterin kórsete bildi. Atap aıtsaq, Almas Nurǵojaev, Raýan Súleımenov, Núger Dınara, Taınova Perızat, Bahyt Seısenhanuly, Erjan Tanaev, Hos (Hýseın) Teoman, Talǵan Jumaǵulov, Janna Nógerbekova jáne taǵy da basqa qatysýshylardy atap ótsek bolady.

Qorytyndylaı kele, jyl saıyn uıymdastyrylatyn konkýrs jastardyń shyǵarmashylyǵyna qyzyǵýlyǵymyzdy arttyryp, olardyń damý deńgeıin kórip bilýge úlken múmkindik beredi. Bundaı kórmeler qatary artyp, jyl saıyn dástúrli túrde óz jalǵasyn taýyp otyrǵany úlken qýanysh. Jas qylqalam sheberlerine qoldaý, motıvaııa berip, shyǵarmashylyq izdenisteriniń artýyna septigin tıgizeri anyq. Qazaqstan Respýblıkasynyń bolashaǵy jastar dep Elbasymyz N.Á. Nazarbaev úlken senim bildirdi. Jas sýretshi sheberler elimizdi óz týyndylary arqyly álemdik arenaǵa shyǵaryp, Qazaqstan Respýblıkasynyń beıneleý óneriniń damýyna óz úlesterin qosady dep senemiz.

Súleımenov Raýan Armandaǵy tramvaı. 2018j. (kenep, maıly boıaý).