Repertýarlyq kınematograftyń alǵashqy  daǵdarys jyldarynda Jorj Melestiń uıymdastyrýymen  kınokásipkerler birlestigi qurylady. Franııadan basqa memleketterde de shaǵyn kınostýdııalar boı kótere bastaıdy. Proekııalyq apparattarmen jabdyqtalǵan rejısserlar, operatorlar el aralap, halyqtyń kóp jınalǵan jerlerinde - jármeńkeler alańdarynda kınoseanstar uıymdastyrady. Óndiriske jiberilgen fılmderdiń sany jaǵynan jáne kórermen arasyna taratylýy jaǵynan Franııa birinshi orynda bolǵanymen de, AQSh, Anglııa, Italııa, Danııa, Germanııa memeleketteri de qalysa qoımaıdy. Fılmder óndirisiniń tásilderi barlyq elderde shamamen uqsas boldy. Kıno óneriniń qalyptasý jyldarynyń  alǵashqy onjyldyǵynda aǵylshyndardyń qosqan úlesi aıtarlyqtaı edi. Franýz kınokásipkerlerinen olardyń aıyrmashylyǵy – aǵylshyndardyń kıno óndirisi bir ǵana ortalyqta  paıda bolǵan joq. London qalasynan basqa da irili-usaqty ortalyqtarda kınofırmalar bir mezgil aralyǵynda jumys isteı bastady. Aǵylshyn kınosynyń pıonerleri bolyp esepteletin  kınokásipkerler  Ýılıam Frız-Grın (1855-1921) jáne Djeıms Ýılıamson (1855-1933) ózderiniń kınoóndirisin Braıton qalasynda uıymdastyrdy.

Amerıka Qurama Shtattarynda alǵashqy kınoseanstardyń uıymdastyrylýy Evropadan ózgesheleý boldy. Kópshilik dem alatyn arnaıy salondardyń (arkada)  túpki bóliginde kınetoskop ornalasady. Mundaı salondarda kınobaǵdarlamadan basqa da oıyn-saýyq túrleri usynylyp otyrdy. Kınozal retinde arnaıy ashylǵan birinshi mekeme 1904 jyly Nıý-Iork qalasynda paıda bolady (mekeme qojasy – Adolf ýkor).

Kınematograftyń  alǵashqy jyldaryndaǵy 20-30 mınýttyq baǵdarlamasy birte-birte 1,5 – 2 saǵattyq baǵdarlamaǵa ulasty: mýzykalyq kınokórinister, hronıka, ázil-ysqaq kórinisteri, dramalyq sıýjetter, tabıǵat kórinisteri, komedııalyq kórinister, ǵylymı fılm.  Ár eldiń kınobaǵdarlamasy shamamen osy baǵytta qurylyp otyrdy. Jármeńkelik kınobaǵdarlamanyń negizgi ekpini – salondyq melodrama kórinisterinen qurastyryldy. Kınobaǵdarlamanyń sońy mindetti túrde apofez (sýretshilerdiń kómegimen jabdyqtalǵan sahnalyq  dekoraııa nemese tabıǵı kórinister aıasynda  kınokórinisterdiń barlyq keıipkerleri kórermender aldyna  shyǵady)  qubylysymen aıaqtalatyn.

Jármeńkelik kınematograf tusyndaǵy fılmderdiń taqyryby negizinen kúndelikti turmys mysaldarynan alynyp otyrdy. Alǵashqy fılmderdiń áleýmettik máseleler tóńiregindegi sıýjetterinde avtor óziniń oıyn emin-erkin jetkizýge múmkindik aldy. Jármeńkelik kıno tusynda paıda bolǵan fılmderdi óner týyndysy dep baǵalaýǵa bolmaıdy desek te, osy jyldar tusynda halyq arasyna keń taraǵan alǵashqy kınosıýjetter adam boıynda alýan túrli sezim týdyratyn ǵajaıyp qubylysqa aınaldy.

Kınematograftyń bastapqy satysynda paıda bolǵan alǵashqy  iri kınofırmalar («Pate frer», «Gomon»)  buǵan deıingi usaq kınokásipkerler qaýymdastyǵynyń joıylýyna sebepker boldy.   Bul fırmalardyń  AQSh, Rossııada, Ulybrıtanııada jáne basqa da memleketterde  fılıaldary jumys jasaı bastaıdy. Franýz kınosynyń «jármeńkelik kınematograf»  kezeńi tusynda eki fırmanyń da óndiristik qýaty negizinen komedııalyq fılmder shyǵarýǵa baǵyttalady. Eki fırmanyń da ózderine ǵana tán arnaıy belgileri boldy jáne ol ekranǵa shyqqan ár fılmniń tańbasy bolyp tabyldy.  «Pate» kınofabrıkasynyń ıesi alǵash ret kınoprokat jumysyn uıymdastyrady. 1908 jyldan bastap  frnaýz kıno óndirisi tarıhynda jańa kásibı  kezeńi bastalady. Endigi ýaqytta kıno kórsetýge yńǵaılandyrylǵan arnaıy  staıonar kınoteatrlar júıesi salyna bastaıdy. Kınoproekııalaý apparattarynyń   kúrdelendirilgen  túrleri nátıjesinde fılmderdiń sapasy jaqsara bastaıdy. Kommerııalyq prokat júıesi jolǵa qoıylady. Kınoshyǵarmanyń kórkemdik sapasy artyp, janrlyq túrlený qubylysy bastalady. Kıno óndirisi salasyna  tanymal jazýshylar, teatr qaıratkerleri tartyla bastaıdy. 1907 jyly «Fılm D*AR» atty kórkemsýretti fılmder stýdııasy qurylady. Stýdııanyń óndiristik qýaty kún ótken saıyn jańa satyǵa kóterile bastaıdy: az ýaqyt aralyǵynda eldegi eń mańyzdy kınoóndiristik ortalyqtardyń barlyǵy derlik osy stýdııa quramyna enedi. 1908 jyldyń 17 qarashasynda  jańa stýdııanyń «Ýbııstvo geroga Gıza» (rej.Andre Kalmett) atty alǵashqy fılminiń tusaý keser rásimi «Sharras» kınoteatrynda ótedi. Fılmniń jaryq kórýine at salysqandar qatarynda Anrı Lavedan basqarǵan franýz akademııasy jáne Parıj qalasynyń eń úzdik teatry «Komedı Fransez» boldy. Fılmge mýzykany jazǵan sol kezdegi tanymal kompozıtor Sen Sans. Buǵan deıingi fılmder óndirisnen taǵy bir aıyrmashylyq – stýdııanyń barlyq fılmderine («Jızn Iýdy», «Smert Ýlıssa») senarıı jazýǵa  kásibı jazýshylar shaqyrylyp otyrdy.

Klassıkalyq ádebı shyǵarmalardy ekrandaýǵa bet burǵan jańa stýdııanyń  kınotýyndylary jaıynda talaı talas týdyrǵan pikirler kóptep aıtyla bastady. Eń basty baıqalǵan kemshilik – teatr óneriniń elementteriniń basym bolǵandyǵy.  Sol kezdegi  synshylardyń ortaq pikirinshe «Fılm D*AR» stýdııasynyń  kınotýyndylaryn kórkem janrdyń paıda bolýynda  kásibı dramatýrgter men akter oıynynyń mańyzdylyǵy turǵysynan baǵalaý qajet. Óndiristik qýaty dáýirlep turǵan jyldary «Fılm D*AR» stýdııasy Shekspırdiń, Dıýmanyń birtalaı shyǵarmalaryn ekrandady.

Kórkem fılmder óndirisi salasynda «Gomon» stýdııasy da qalysa qoımady. Bul stýdııanyń  «Fılm D*AR» stýdııasy shyǵarmashylyǵynan aıyrmashylyǵy, «Gomon» stýdııasy Lıýmer fılmderi arqyly kelgen tájirıbeni jalǵastyryp,  negizinen realıstik janrdy kóbirek meńgeredi. Osy oraıda áleýmettik mańyzdy bolyp tabylatyn qoǵamdyq kórinisterdi sıpattaıtyn serıaldar túsirý jolǵa qoıylady. Stýdııanyń  óndiristik jospary  «Shyndyq ómir kórinisi» atty devız negizinde  júzege asyrylyp otyrdy jáne sonysymen de kópshilik kórermen kóńilinen shyǵyp jatty.  «Gomon» stýdııasynyń barlyq derlik  fılmderiniń  rejıssery  Lýı Feıad (1874-1927) shyǵarmashylyǵy  franýz kınosynyń tarıhynda  «Feıad natýralıstik mektebi» degen atpen saqtaldy.

Sonymen, birinshi dúnıejúzilik soǵys qarsańynda  franýz kınosy tarıhynda  eki aǵym qalyptasty: birinshisi – teatr elementterin tájirıbesine keń paıdalanǵan  klassıızm aǵymy («Fılm D*AR» stýdııasy) jáne tabıǵı kórinisti jaqtaýshylar – natýralıstik mektep aǵymy (Feıad mektebi). Eki aǵymnyń  ózara aıyrmashylyqtarymen qosa, olardy biriktiretin ortaq erekshelikteri de bar. Eń bastysy – eki aǵymnyń da aldyna qoıǵan maqsaty – kórermendi meılinshe kóbirek qamtý.   Mysaly,  kórkem fılm túsirýge kásibı senarıı jazylady. «Fılm D*AR» stýdııasynda shyǵarylatyn fılmderge senarıı  klassıkalyq ádebıet negizinde jazylady, «Feıad natýralıstik» mektebinen shyqqan fılmderge arnaıy senarıı (orıgınalnyı senarıı) jazylady. Shyǵarmashylyq jaǵynan úndestik taýyp jatqan eki mektep aǵymyn bir arnaǵa toǵystyrýǵa talpynystar da jasalynady. Sondaı áreketterdi jasaǵandardyń biri – kınematografıster men jazýshylar birlestiginiń kórkemdik jetekshisi Alber Kapellanı boldy.

Kommerııalyq fılmder óndirisi de jalǵasyn tapty.  Sonymen qatar, 1908 jyldan bastap  sýretti mýltfılmder óndirisi de jolǵa qoıyldy. Kórermenderdi kınozaldarǵa jınaý maqsatynda kınoshyǵarmanyń jańa formalary izdestirile bastaıdy. Ásirese, kópshiliktiń kóńilinen shyqqan kınotýyndylar zamandas jazýshylardyń detektıvtik shyǵarmalary jelisimen túsirilgen serıaldar boldy («Fılmy v epızodah» aıdarymen).  Aptalyq serıaldardyń jalǵasy úzilissiz óndiristen shyǵyp jatty. Osy formada jaryq kórgen serıaldardyń alǵashqysy  «Franýzskıı polıeıskıı fılm» dep atalady. Serıaldardyń bas keıipkerleri – tyńshy (Nık Karter), aılakerler (Fantomas), buzaqy baýkespeler (Rokambol) boldy. Serıaldardyń qoıýshy-rejıssery Vıktoren Jasse (1862-1913) kınorejıssýraǵa tetardan keldi. Mamandyǵy sýretshi-dekorator, kınoǵa  1910 jyly keledi. Vıktoren Jasseniń kınorejısser retinde túsirgen alǵashqy fılmderi komedııa janrynda boldy.

Franýz kınosynyń alǵashqy juldyzy Maks Lınderdiń (1883-1925)  tabysty shyǵarmashylyǵy  osy kezeńnen bastalady. Konservatorııany akter mamandyǵy boıynsha bitirgen Maks Lınder teatr sahnasynda komedııalyq rolderdi somdaıdy, onyń komedııalyq akter retindegi shyǵarmashylyq joly 1905 jyldan Pate kınostýdııasynda jalǵasyn tabady. 1910 jyldan bylaıǵy úsh jyl kóleminde Maks Lınderdiń  dúnıejúzilik shyǵarmashylyq týrnesi ótedi.  Onyń «Maks – jertva Hınına», «Maks - vırtýoz», «Maks – toreador» fılmderi  Evropa elderiniń kóptegen kınoteatrlarynda úlken tabyspen ótedi.

Sıpattalyp otyrǵan  kezeń aralyǵynda memleket tarapynan kınematografısterge  sheksiz erkindik berildi, ókimet basyndaǵy sheneýlikter  kıno salasyndaǵy eshbir óndiristik máselelerge aralasa qoımady.

Birinshi dúnıejúzilik soǵys qarsańynda  álem boıynsha  alpys myńǵa jýyq kınoteatrlar iske qosyldy. Onyń ishinde AQSh – 15700 kınoteatr,  Ulybrıtanııada – 5000, Germanııada – 2900, Rossııada – 1300  kınoteatr jumys jasady. Kórkemsýretti fılmder óndirisiniń jolǵa qoıylýymen olardy kórsetetin kınotetarlardyń tehnıkalyq jabdyqtaý sapasy da jaqsara tústi.