«Táńirdiń ózi qazaqqa syıǵa tartqan táýelsizdiktiń» arqasynda, 26 jyldyq tarıh kóshinde qazaq kınosy báıgege qosqan tulpar syndy alǵa qaraı adymdap keledi. Keshegi keńes tusynda aıtýǵa turarlyq fılmderdiń sany saýsaqpen sanarlyqtaı az boldy. Al búgingi qazaq kınosynyń qaryshty ári nyq qadamy kóńildi qýantady. Bul da bolsa egemendigimizdiń, enshimizdi bólek alyp shyǵýymyzdyń arqasynda.
Álemdik kıno ónerinde ataǵy jer jaryp jatpasa da, «Jaýjúrek myń bala», «Reketır», «Raıony» fılmimen qazaq kórermenderiniń júregine jol taba bilgen rejısser Aqan Sataev tarıhı taqyrypta taǵy da baǵyn synap kórgen bolatyn. Rejısserdiń bul talpynysy tekke ketpeı, nátıjesinde qazaq kınosynyń qorjynyna «Anaǵa aparar jol» atty tarıhı taqyryptaǵy kınokartına kelip qosyldy. 2016 jyly tarıhı drama janrynda túsirilgen bul fılm tárbıelik, taǵylymdyq, patrıottyq máni bar dep baǵalaýǵa turarlyq.
Fılmniń oqıǵa jelisi ótken júzjyldyqtaǵy qazaq halqynyń basynan keshken qıyndyq pen qasiretke toly aýyr kezeńderin qamtıdy. Uzaqtyǵy nebári eki saǵattan turatyn bul fılmge jıyrmasynshy ǵasyr tarıhy túgel syıyp ketkendeı. Ótken ǵasyrdyń alǵashqy jyldarynda Ilııas (Ádil Ahmetov) esimdi bala anasynan aıyrylyp qalady. Taǵdyrdyń jazýymen olar bir-birinen ajyrap, jan-jaqqa shashyrap ketedi. Bir-birin qansha izdese de taba almaıdy. Sol aralyqtaǵy qazaq halqynyń kórmegen azaby bolǵan joq, ujymdastyrýdyń qıyndyǵy, asharshylyq, mıllıondaǵan adamnyń ómirin jalmaǵan surapyl soǵys, jazyqsyz jala jabý, lagerde tutqynda ustaý syndy taǵdyrdyń taýqymetin birge tartty. Osy oqıǵalardyń barlyǵyn biz Ilııas atty keıipkerdiń kózimen kórip otyramyz.Taǵdyr odan balǵyn balalyq shaǵyn, otbasyn tartyp alsa da, óziniń anasy (Altynaı Nógerbek) men ǵashyǵyna (Arýjan Djazılbekova) degen mahabbatyn, senimin, adamgershilik syndy asyl qasıetterin ala alǵan joq.
Fılmdegi eń sátti shyqqan jumys retinde onyń atmosferasyn atap ótýge bolady. Ásirese, soǵys kezindegi bombalar men qanǵa boıalǵan kórinister sol kezeńniń beınesin kóz aldymyzǵa alyp keledi. Mundaı kórinisterdi bizge kórsetý arqyly rejısser búgingi beıbit turmysymyzdyń qadirin túsinýge shaqyrǵandaı.
Fılmde ótken ǵasyrdyń kóp kezeńderiniń qamtylýy onyń tarıhı mazmunyn arttyra túsken. Alaıda, bir ǵana sıýjettiń izimen júrip otyratyn fılm oqıǵasy kóp kezeńderdiń júgin moınyna arqalaǵanymen, olardy tereńirek kórsetip bere almaǵan. Sol zamannyń tarıhı shyndyǵynyń betin ǵana túrtip ótip otyrǵan. Iaǵnı, kadr syrtyndaǵy dybysty qoldaný arqyly bir ýaqyttan ekinshi ýaqytqa ótýde óte jeńil tásildi paıdalanǵan. Fılm dıalogtary keıde tym ádebı bolyp ketse, al keıbir tustarynda kezdesetin sózder aýyzeki dıalektige uqsaıdy. Erekshe metaforalar men frazalar da kezdespeıdi. Sonymen qatar fılm emoııaǵa toly. Oǵan bir tustan fılmdegi dıalogtar men mýzykany sebepshi retinde kórsetsek, ekinshi tustan akterlerdiń oıynyn da atap ótken jón. Akterler óz beınelerin kásibı deńgeıde jaqsy somdap shyqqanymen, azdap tereńdik jetispeıtindigi baıqalyp otyrady. Kostıýmder men dekoraııa meılinshe sol kezeńniń kıimderine uqsatyp jasalsa da, akterler betine jasalǵan grımmderdiń úılesimdi jasalmaýy obrazdardy senimsiz ete túsken. Mysaly, ana beınesindegi Márııamnyń jasy ózgerse de keıpi ózgermeıdi.
Emoıonaldy fılm túsirýdiń sheberi bolǵan Aqan Sataevtyń bul fılminde de patrıottyq fılmderge tán negizgi talaptar saqtalǵan. Iaǵnı, basynan kóp qıynshylyqtardy ótkergen basty keıipkerdiń ómir jolyndaǵy kúresi men ony jeńip shyǵýyn kórsetýi arqyly kórermenge úmit syılaıdy. Qazirgi sátte tarıhı taqyrypta túsirilgen fılmder óte az bolǵandyqtan, Aqan Sataevtyń bul fılmi qalyń kórermen úshin qazaq ekranyna «tarıhtan jasalǵan tartý» boldy. Sondyqtan da aldaǵy ýaqytta tarıhı taqyryppen jumys jasaýdy qolǵa alyp otyrǵan rejısserdan budan da joǵary deńgeıde túsirilgen tyń týyndylar kútemiz.