Zamanaýı qazaq ádebıeti men kıno ónerinde burynnan qalyptasqan birtıptik obrazdar áli de bolsa óz kórinisin tabýda. Aýyldan qalaǵa kelgen qara bala, qosyla almaǵan ǵashyqtar, teńdik jolynda kúresken áıel, jáne shańyraq tutqasy bolǵan batyr ana, osy beıneler árkezde de kezdesedi. Dáıekke M.Áýezov, B.Maılın, Ǵ.Mustafın, Ǵ.Músirepov, B.Soqpaqbaev shyǵarmalaryndaǵy, A.Uzabaev, A.Sataev, N.Adambaev fılmderindegi aýyl, teńsizdik, mahabbat, ana sııaqty taqyryptardy keltire alamyz. Joǵarydaǵy keıipkerler - qazaq qoǵamyndaǵy áleýmettik problemalardy keńinen kórsetip júrgen keıipkerler. Jalpy, sıýjettiń otyzdan astam túri bar ekenine súıensek, personajdardyń da sol aıadan aspaıtyny shartty.
Ótkenge kóz júgirtpeske bolmas, sebebi búgingi kórkem týyndylardyń birshamasy burynǵy shyǵarmalardyń yqpalymen paıda bolǵan. Iaǵnı túbirinde belgili bir arhıtıp jatyr. Mysaly B.Soqpaqbaevtyń «Balalyq shaqqa saıahatyndaǵy» Berkenin, M.Áýezovtyń «Kókseregindegi» Kókserek pen Qurmashtyń obrazy qazirgi «Ańshy bala», «Shal», «Jut», jáne «Baqsy» syndy fılm keıipkerlerimen uqsas.
Osy baǵytta keıipker beınesin, onyń qalaı ashylatynyn júıeli túrde taldaýǵa kósheıik. Rejısser A.Sataevtiń «Anaǵa aparar jol» fılmi men T.Sáýketaevtyń «Men jyndymyn» romany keıipkerleri qanshalyqty jańasha, tyń nemese ótkenmen baılanysy qandaı?! Suraqqa jaýap izdeıik.
«Anaǵa aparar jol» fılmi de búginde san ekrandalǵan tarıhı oqıǵa jelisine, ótken ǵasyr ǵadaýatynyń bir kórinisine qurylǵan. Alaıda, bul fılmdi buǵan deıingi kınotýyndylardan daralap turǵan – keıipkerlerdiń birshama jaqsy ashylýynda. Bas keıipkerler – ata jurttan adasqan Ilııas, onyń súıgeni Úmit jáne anasy.
Qýǵyn-súrgin qurbanyna ushyraǵan Ilııas beınesi Ádil Ahmet oıynynda barynsha batyl, zamannyń ıleýine tússe de moıymaǵan qaharman retinde kórine bildi. Tilin, dinin túsinbeıtin ózge ult ortasynda, sosyn soǵysta, artynan qıyrdaǵy aıdaýda júrse de jigeri muqalmaıdy. Anaǵa aparar jolda ótken soqpaqtardy jeńýi arqyly keıipkerdiń óz anasyna degen sheksiz mahabbaty, ójet minezi baıqalady.
Ókil qyz Úmit pen ana obrazdary da surapyl soǵys jyldarynda bir sáýleden úmit úzbeı, azaptyń aıdaýyna shydaı bildi. Nátıjesinde ana ulymen, Úmit úmitmen qaýyshty. Osy áreketteri jolynda keıipkerler de ashyla tústi. Mán bersek, bul fılmde de erjúrek qazaq uly men dana áıeliniń sımvoldyq jıyntyǵy jasalǵan. Degenmen, keıipker tek akterlyq oıyn men rejısserlik jumysqa ǵana beınesi emes, sol zamannan syr sherter akter kelbetine de táýeldi. Úmit obrazyndaǵy Arýjan Djazılbekova men Ana - Altynaı Nógerbekke qanshama qatal taǵdyrdyń qatqylyn tartqan áıel ájimin túsirmeýi, ıaǵnı grımniń shala jasalýy - artqa tartyp turǵan olqylyqtardyń biri. Jalpy kıno men ádebıet keıipkeri avtordyń ony qanshalyqty san sıtýaııaǵa salýy arqasynda sonshalyq óz sıpatyn tabady.
Ótken jyldyń «Jyl romany» aıdary taǵylǵan Turysbek Sáýketaevtyń «Men jyndymyn» romanynyń bas keıipkeri – Jyndy. Taqyrybynyń ózi oqyrmandy eleń etkizip, keıipkeri Jyndyǵa nazaryn birden aýdartady. Jyndy dese esinen adasqan essiz elestese, bul shyǵarmada óz ortasynan oqshaý, ony kókirek kózimen kóre alatyn, qoǵam shyndyǵyn áshkereleı bilgen naǵyz ıntellekt, býhgalter «jyndy» kórinis tapqan. Rasynda da, bizdiń qoǵam shyndyqty shymbaıyna jetkize jazatyndardy saıasattyń oryna ózin-ózi jyǵyp bergen aqmaqqa balaıdy. Avtor solaqymaqtyń aýzyna onyń ózi jazyp qoıǵan alty tom romanyn syıdyryp, jyndy arqyly aıtqysy kelgen qazaq qoǵamynyń qaıshylyqtary men teńsizdikterin astarlap jetkizedi. Óz «jyndysymen» qazaq qoǵamyndaǵy aqyn-jazýshylardyń prototıpin jasap, olardyń hál-kúıinen syr shertedi. Iá, shyǵarma keıipkeriniń qudireti osyndaı.
Joǵaryda keltirgendeı bul romannan da ejelgi ádebıetimizden arhıtıpter elesteıdi. «Aıaz bı» ertegisindegi Jaman T.Sáýketaevtyń Jyndysymen saıyp kelgende, muńdas, taǵdyrlas. Asylynda, ekeýi de zamanynan oza týǵandar. Shyndyqty kórip, ádildik izdeýshiler, biri ózin «jamanmyn» dese, ekinshisi «jyndymyn» deıdi.
Zamanaýı kórkem týyndynyń jańa keıipkeri kelbeti osyndaı.Ótkenmen sabaqtasa, jańanyń zamanynda ómir súredi.
