Suhbattasqan: Gúlzııa SÁDÝAQASOVA
teatrtanýshy
Teatr «25 jyldyqqa – 25 ıgi is» atty akııamen Almaty
oblysy boıynsha aýyldy eldi-mekenderdi aralap, qarttar men balalar úılerinde 25
qoıylym qoıdy. M.Zadornovtyń «Kúıeýińizdi satyńyzshy», M.Ahmanovtyń «Aldardyń
aılasy», K.Kasenovtyń «Armanshyldar» shyǵarmalaryn sahnalaǵan ujym, bul
spektaklderdi syı retinde tartý etti. Sondaı-aq teatr kishi gastroldik sapar uıymdastyryp, Shymkent pen Almaty qalalarynda
«Jetisý teatr kerýeni» óz spektaklderin qala jurtshylyǵyna usyndy.
12-14 jeltoqsan aralyǵynda Almaty qalasynyń turǵyndary
«Kereı-Jánibek» (avt.D.Ramazan, rej.B.Toqymtaev) tarıhı dramasyn, «Ǵashyqsyz
ǵasyr» (avt.S.Balǵabaev, rej.M.Ahmanov), «Tenderge túsken áıel» (avt.M.Sárseke,
rej.S.Nurhalyq) dramalaryn kórdi.
Osy gastroldik sapar negizindegi B.Rımova
atyndaǵy Taldyqorǵan drama teatrynyń dırektory Temerbaeva Ǵalııa
Ámerhamzaqyzymen júrgizilgen suhbatty nazarlaryńyzǵa usynamyz.
- Ǵalııa
Ámerhamzaqyzy, gastroldik sapardyń negizinde qoıylatyn spektakldermen tanys
boldyq. Bul sapar Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy negizinde ótkizilip otyrǵandyqtan
«Kereı-Jánibek» dramasy tarıhı taqyryp retinde ózekti ekeni ras. Al, «Ǵashyqsyz
ǵasyr» «Tenderge túsken áıel» qoıylymdary
taqyrypqa saı deı almaımyz. Nelikten mundaı spektaklderdi
tańdadyńyzdar?
- «Kereı - Jánibek»
birinshiden, Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan spektakl, ekinshiden, bıyl
Táýelsizdigimizdiń 25 jyldyǵy soǵan sáıkestendirip tarıhı taqyryp retinde
ákelip otyrmyz. Munda qyryq akter oınaıdy. Repertýarymyzdaǵy «Tomırıs», «Ilııas»
sııaqty spektaklderdi kórsetýge bolar edi, biraq, bul qoıylymdar trýppanyń
barlyǵyn derlik qamtıdy. Olardyń jatar oryny, as – aýqaty qarajatqa kelip tireledi.
Taǵy bir sebep, shyǵarmashylyq toptyń birshama ókilin oblysta júrip jatqan
sharalarǵa teatrlandyrylǵan qoıylymmen óner kórsetý úshin qaıtadan Taldyqorǵanǵa
jiberdik.
Al, «Ǵashyqsyz
ǵasyr» qoıylymy, qazaq valsiniń koroli atanǵan Shámshi aǵamyzdyń ánderinen
qurylǵan. Bul, Shámshi Qaldaıaqovtyń ánderin tyńdap ósken tyńdarman úshin jaqsy
spektakl dep bilemin. Ótken kúnderge
degen saǵynysh, «nostalgııa» dese de bolady.
Kúndelikti ómirde túrli jaǵdaılardy kóremiz. Jas qyzdardyń basynan túrli
oqıǵalar ótip jatady. Shyǵarmadaǵy Názikesh beınesi sııaqty. Sondyqtan, tarıhı
taqyryppen qatar, kúndelikti ómirimizden alynǵan spektaklderdi kórsetken jón
dep sanadyq. Úshinshi spektakl «Tenderge túsken áıel» jemqorlyq týraly. Bul da
ózekti máselelerdiń qatarynda. Búginde barlyq sharýany tender arqyly sheship
jatyrmyz ǵoı. Sol tender keıde ádiletti ótse, keı jaǵdaılarda ádiletten aýytqyp
jatyr. Mine, osy sııaqty taqyryptardy qamtıtyn taqyryp bolǵandyqtan, osy eki
týyndyǵa toqtaldyq.
Osy sapardyń negizinde Almatydan buryn Shymkent qalasynda boldyq. Ol jerde
de «Kereı -Jánibek» kórsetildi. Baıqaǵanymyz, Ońtústiktiń kórermeni komedııaǵa jaqyn keledi eken. Adamdar kúndelikti ómirdiń
kúıbeń tirliginen sharshap, múmkin, ázil aralasqan qoıylymdardy kórýge qushtar
bolar. «Tenderge túsken áıel» dramasyn aparǵanbyz,
biraq, júrmeı qaldy. Sondyqtan M.Zadornovtyń «Kúıeýińizdi satyńyzshy» komedııasyn
sahnaladyq.
- «Ǵashyqsyz
ǵasyrda» (avt.Sultanáli Balǵabaev, rej. Murat Ahmanov) sizdi Farıda beınesinde
kórdik. Avtor aqyldylyq pen
parasattylyqty ón boıyna jınaǵan áıelder
obrazynyń jıyntyǵyn Farıda arqyly kórsetken. Al, siz sahnalaıtyn Farıda
qandaı qasıetterimen erekshelenedi?
- Men
Farıdany búgingi kúni aramyzda júrgen keıipker retinde alyp otyrmyn. Avtor jazǵan
keıipkerge basqa qyrynan qarap, jańasha túrde jetkizýge tyrystym. Farıdanyń ishki
aıqaıyn, sezimder arpalysyn mımıkamen, kózdegi muńmen jetkizip baqtym. Farıda
óte sabyrly áıel. Názikeshke keri obraz. Rejısserdiń sheshimimen osy eki túrli
áıelderdiń obrazy tarazynyń eki basy ispetti edi. Sol sebepti avtor men
rejısserdiń kórkem qııalyn oıǵa ala otyryp, sabyrly, aqyldy áıel minezine akent
qoıdym.
- Búginde biz alys-jaqyn elderden rejısserler shaqyrtyp spektakl qoıdyrý, tájirıbe almasýdy dástúrge
aınaldyrdyq. Mysaly, Ionas Vaıtkýs, Sergeı Potapov, Barzý Abdýrazzakov jáne
t.b. rejısserlerdiń spektaklderin kórip
júrmiz. Osy turǵydan alǵanda sizder qandaı rejısserlermen birigip jumys
jasadyńyzdar? Jalpy, syrttan rejısserlerdi jıi shaqyryp turasyzdar ma?
- Taldyqorǵan
qalasynda osy kúzde Halyqaralyq teatr festıvali ótken bolatyn. Sol jerde Sergeı
Potapov sahnalaǵan «Shıe» spektaklin tamashaladyq. Qazylar alqasyna unap, jaqsy
pikirlerin jetkizip jatty. Al, meniń kóńilimnen shyqty dep aıta almaımyn. Chehov –Chehov
bolyp qalýy kerek. Shekspır ıa bolmasa basqa sheteldik dramatýrgtyń pesasy qazaq
topyraǵynda sahnalandy dep mátindegi keıipkerler atyn ózgertý tym
asyrasilteýshilik, saýatsyzdyq. Ázirge shetelden rejısser shaqyrta qoıǵanymyz joq.
Biraq josparda bar.
Qazirgi tańda kóptegen rejısserlerge nazym bar. Buryn
eshqaıda qoımaǵan spektaklińizdi jasaıyq desem, basqa teatrlarda sahnalanyp,
kórermenge jol tartyp qoıǵan shyǵarmany qaıta qoıa salady. Bul, birinshiden
halyqty aldaý, ekinshiden, teatr ujymyn syılamaý dep túsinemin. Jalpy, kóp
jaǵdaıda rejısserlerdi dańdaısytyp aldyq.
- Bıylǵy jyly B.Rımova atyndaǵy drama teatryna kóptegen jas
mamandar jumysqa qabyldandy. Solardyń qatarynda óner akademııasynyń, óner
ýnıversıtetiniń túlekteri de bar. Sol jas kadrlarǵa qandaı jaǵdaılar jasalyp,
qandaı qoldaý kórsetilip jatyr?
- Bizge
10 shtat bólingen bolatyn. Soǵan on jas mamandy aldyq. Búginde jaǵdaılaryn jasap, barynsha qoldaý
bildirip, kerek-jaraqtarymen qamtamasyz
etip otyrmyz. Osy tusta taǵy bir nárseni aıtqym keledi. Mysaly, óner akademııasynda
atyn atap, túsin tústemeı-aq qoıaıyn, myqty-myqty aǵa-apalarymyzdyń kýrstary
bar. Aptasyna, aıyna, emtıhanda kelip ketkeni bolmasa, qalǵan sabaqtyń barlyǵyn
assısentteri ótkizedi eken. Munyń ózin sol shańyraqty bitirgen balalar aıtyp
otyr. Ózderi sabaq bermese, ózderi uǵyndyryp, túsindirip, tarazylap kórsetpese,
onyń nesi ustazdyq?! Munan sapa máselesi aqsaıdy. Kelgen balalardy kórip júrmiz
ǵoı, dıkııalary dirildep, ishki dúnıeden maqurym. Bireýiniń plastıkasy bolsa,
dıkııasy nashar. Nemese, kerisinshe.
Sondyqtan, maman daıarlaýda muqııat bolǵan jón. 4 jylda kásibı maman daıyndaý
kerek. Bizge 10 maman keldi. Úsheýin
shyǵaryp jiberdik. Ne daýys joq, ne akterlik sheberlik joq, álsiz. Biz
zavod emespiz, ári qaraı úırenip ketedi ǵoı deıtin. Bizge
kásibı turǵyda daıarlyqtan ótken myqty mamandar kerek. Jalpy, teatrymdaǵy
mamandardy taǵy bir irikteýden ótkizsem be dep otyrmyn. Kórkemdik jetekshini
jańadan taǵaıyndadym. Áli biraz sharýalar atqarsaq degen oıymyz bar. Taǵy bir
aıtatynym, basqa mamandyqty bilmeımin, biraq, óner jáne medıınada aqyly bólim
degen qajet emes.
- Teatr repertýaryn qarap otyrsam, spektaklderdiń basym
bóligi turmystyq taqyryptarǵa qoıylǵan eken. Álemdik klassıka qundylyǵyna
jatatyn pesalardy kóre almaı otyrmyn...
Búginge deıin bizdiń teatrda kóptegen rejısserler
spektakl qoıǵan. Solardyń biri marqum Qaırat Súgirbekov bolatyn. Shekspırdiń «Lır
patshasyn» sahnalap, Túrkııadan júldeli orynmen oralǵan edik.
Bolashaqqa jospar kóp. Ákim eki spektaklge qarjy bólipti.
Bizdiń aýylda da toı bolady.
-
Ashyq-jarqyn suhbatyńyzǵa rahmet! Teatr ujymyna
shyǵarmashylyq tabystar tileımin! Egemendi elimizdiń mádenıetine, ónerine qaltqysyz
eńbek ete berińizder!