Haıao Mııazakı: Ótirik aıtqym kelmegeni úshin naıst atandym

"Jel kúsheıýde" mýltfılminiń Reseıdegi tusaýkeseriniń aldynda Anton Dolın Totoro men Porko Rossony oılap tapqan jáne búgingi tańda óziniń karerasyn aıaqtaǵaly jatqan adamǵa, Tokıo qalasyna attandy.
Haıao Mııazakı: Ótirik aıtqym kelmegeni úshin naıst atandym
Fotografııa Afısha Daily saıtynan alyndy

Suhbattasqan: Anton
Dolın

Qazaq
tiline aýdarǵan: Jansaıa Zeınelǵabetova

T.Júrgenov
atyndaǵy QazUÓA, kınoteledramatýrgııa, III kýrs


Japonııada
Mızakı (Hayao Miyazaki) árbir jerde bar. Kez-kelgen ýnıvermagtan, jádigerlik dúkenderden jáne
eski-qusqy zattarǵa toly dúńgirshekterden mindetti túrde birneshe Totoro
oıynshyqtaryn, «Lapýta: aspandaǵy qamal» (Laputa: castle in the sky)
mýltfılmindegi robottardan jasalǵan ottyqtar, Navsıkaı portretin nemese ot
ibilisi Kalıferdiń sóıleıtin salpynshaǵyn tabýǵa bolady. Anda-munda –
lıenzııaly ónimderdiń barlyq túrimen toltyrylǵan arnaıy mamandandyrylǵan,
jankúıerlik dúkender bar. Olar kıimder men aıaq kıimderge, kosmetıkalar men
zergerlik ónimderge, súlgi men oramaldarǵa, plakattar men bólshek beınelerge,
betbelgiler men orıgamıǵa toly.  Árıne, sondaı-aq mýltfılmdegi mýzyka jáne
sózben aıtyp jetkize almaıtyn kórkem albomdar: búldirshinderge arnalǵan
komıkster, eresek balalarǵa arnalǵan mangalar, ıllıýstraııa jınaqtary, eskızder
men árbir mýltfılmderdiń kadrlerge bólingen sýretteri kezdesedi. 

Apofeoz
– Úlken Tokıonyń batys jaǵynda ornalasqan Mıtıka qalasyndaǵy búkil álemge
tanymal «Gıblı» (Gibli) mýzeı stýdııasynda. 2001 jyly Haıao Mızakıdiń jeke sáýlet
jobasymen jasalǵan, saıabaqta ornalasqan bul saraı-qoryq birneshe jyldar boıy osy
erekshe ǵuryptyń ortalyq ǵıbadathanasy bolyp keledi. Ol jerge jetý ońaı emes:
sol orynda bılet satylmaıdy, olarǵa aldyn-ala arnaıy agenttikter arqyly
tapsyrys berý kerek. Bıletter óte erekshe: proekııalyq apparatqa salyp, ekranda
keńeıtilgen túrde kórýge bolatyn bir mýltfılmnen alynǵan bir-eki kadrdan
turatyn plenkanyń bóligi (maǵan «Jerteńiz ertegileri» (Tales from Earthsea) buıyrdy).

Mýzeıdiń
birinshi erejesi: eshnárseni sýretke túsirmeý kerek, tipti jýrnalısterge de. Tek
syrttan – onda da alysyraq jerden túsirýge bolady. Úsh qabatty, keń saraıdyń
terezeleri – mýltfılmniń keıipkerleri sýrettelgen túrli-tústi áınekti
vıtrajdar (munda Haký aıdahary, sypyrǵysh ústindegi Kıkı jáne stýdıanyń máńgilik
tumary – Totoro da bar). Birinshi qabatta Mızakıdiń ózi jáne áriptesteri arnaıy
mýzeı úshin túsirgen qysqametrli mýltfılmder kórsetiletin kınoteatr
ornalasqan. Siz ony basqa eshbir jerde, eshqashan kóre almaısyz. Birneshe aı ishinde
kúni boıy tek bir mýltfılmdi ǵana kórsetedi: sosyn repertýar
aýysady. Maǵan «Koronyń uly kúni» (Koro no dai-sanpo) atty úıinen
qashyp ketken kúshiktiń oqıǵasyna qurylǵan, zamanaýı megapolıs ıntererlerinde
eseıýi jaıyndaǵy ǵajap ertegini kórýdiń sáti tústi. 

Shatyrda,
butalar arasyndaǵy tot basqan alyp robotqa degen kezek bolady. Tek sol jerde
ǵana sýretke túsýge ruqsat etilgen. Shatyr astynda mektepke deıingi jastaǵy
balalar bir saǵat boıy «Meniń kórshim Totoro» (My Neighbor Totoro) mýltfılmindegi
úlken Mysyq avtobýstyń ústinde jorǵalap júrse, úlkender jádiger jáne kitap
dúkenderine kezekke turady. Negizinde, «Gıblı» mýzeıi tek uly anımatorǵa arnalǵan
monografııalyq kórme emes – onyń taǵy bir eńbegi: bul jerde oıyn-saýyq túrinde
anımaııanyń qysqasha tarıhy da aıtylady. Mızakıdan basqa da avtorlardyń qundy
eskızderimen jabystyrylǵan bólmeler (munda anımatordyń jaqyn dosy Iýrıı
Norshteınniń Tumandaǵy kirpisi men Qasqyryn ár jerden baıqaýǵa bolady),
boıaýlarǵa toly zaldar, sansyz proektorlar, optıkalyq ıllıýzııalar, qaqpandar
men  basqa da aılaly mashınalar bar. Bulardyń qalaı uıymdastyrylǵanyn
tolyǵymen bilý úshin birneshe saǵattar ketedi.

«Gıblı»
stýdııasynyń ózi on mınýttyq jáne eki stanııalyq jol aralyǵyndaǵy qarapaıym
jasyl qalashyqta ornalasqan. Mızakı qonaqtardy óziniń stýdııasynda, bir shetinde
eski peshi bar aǵashtan jasalǵan úlken jáne qarapaıym úıinde qarsy alady. Úsh
aıýmen sýrettelgen aljapqyshty kıgen rejısser peshke otyn laqtyryp, keıin ústel
basyna qonaqtardy shaqyrady. Baspasóz  agenti bul suhbat sheberdiń
karerasyndaǵy sońǵysy bolyp shyǵýy múmkin ekendigin saltanatty túrde eskertedi.
Degenmen, ol ózi tamasha kóńil-kúıde.

Fotografııa Afısha Daily saıtynan alyndy

Siz tek balalarǵa arnalǵan mýltfılmder túsirgenińizdi jáne árdaıym
túsire beretindigińizdi 
qyryq jyl boıy aıtyp kelesiz. Mine endi – tek qana eresekterge arnalǵan «Jel kúsheıýde» (The Wind Rises) shyqty.

Men
buǵan deıin de eresekterge arnap túsirgen bolatynmyn, máselen «Porko Rosso» (Porco
Rosso)…

Meniń
balalarym ony úsh jasynan bastap kórip keledi!

Bul
ata-analardyń máselesi. Jaraıdy, «Porko Rosso» balalarǵa da arnalǵan
delik. «Jel kúsheıýde» shyn máninde de, tek eresekter úshin. Bul derek maǵan
birtalaı azap ákelgen bolatyn. Men úshin mýltfılmdi qandaı kórermenge
arnaıtynymdy aldyn-ala elestetpeı jasaý qıyndyq týǵyzady. Tipti, múmkin emes.
Ádette, maǵan jumys ornymnyń janynda ornalasqan «Gıblı» stýdııasynyń balabaqshasy
jaqsy kómektesedi. Dalaǵa shyǵyp, balalarǵa qaraımyn da, ne isteý kerek ekenimdi
birden túsinem. «Jel kúsheıýde» bolsa, basqa bireýge arnalǵan; jáne men ol basqa
bireýmen tanys bolmadym. Bul tek qana psıhologııalyq kedergi emes, sonymen qatar
pragmatıkalyq kedergi. Bolashaq kórermendi bilmeı, kommerııalyq jetistikti
boljaý múmkin emes. Al, ol óte qajet, sebebi ol bolmasa stýdııa qurdymǵa ketedi.
Men barlyq kúmánimdi prodıýserge aıttym, biraq túptep kelgende, «Jel kúsheıýde»
mýltfılmine kirisýge kóndirgen sol bolatyn. «Ázirshe, kórermender kishkentaı,
degenmen olardyń da bir kúni eseıýine týra keledi. Seniń fılmiń olarǵa
kómektesedi» – dedi maǵan prodıýser. Nesi bar, múmkin onyki durys ta shyǵar. Men
aınalama qaraımyn da, shyn máninde qııalǵa degen sebep kúnnen-kúnge azaıyp bara
jatqanyn kóremin. Qazirgi qoǵamnyń jaǵdaıy meni qatty alańdatady. Ekinshi
jaǵynan, dál qazirgi tańda qııalǵa qajettilik kúrt ósti. Bul paradoks – meniń
fılmimniń negizi bolyp tabylady. Sonymen qatar, muqtajdyqqa qaramastan, tek
kommerııalyq ónimdi jasaı berýdi qalamaǵanym. Prodıýserler meni «jetistik
báribir bolady» dep tynyshtandyrady. Iá, jetistik boldy. Tek zaldarda kileń
qarttar otyrdy.

Bir
kezderi «Bolashaqtan kelgen bala – Konan» (Future Boy Conan) atty alǵashqy
mýltfılmińizdiń senarıi úshin «Tańqalarlyq tolqyn» (The Incredible Tide)
povesin kóshire otyryp, avtordyń bolaqty túnektendirgenin orynsyz sanap, synaǵan
bolatynsyz. Endi siz de ózińizdiń sońǵy mýltfılmińizdi tragedııamen aıaqtap
jatyrsyz. Burynǵy optımızmińiz qaıda ketti?

Eshnársege
qaramastan ári qaraı ómir súrý kerek. Optımızm degen osy emes pe? 1945
jyly, soǵys aıaqtalǵanda meniń jasym tórtte boldy. Eseıgen saıyn meniń kóz
aldymda Japonııa tarıhynyń soǵysqa deıingi kezeńiniń baǵalanýy birtindep
ózgerdi. Ol tipti, bolmaǵandaı. Ol jyldardy joıyp tastaǵandaı, eshkim baıqamaýǵa
tyrysty. Alaıda, men ata-anammen sóılesetinmin, olardyń estelikteri sol
dáýirdiń qandaı ǵajap bolǵanyn dáleldep berdi. Soǵystan keıin kórsetýge
tyrysqandaryndaı kúńgirt emes, ǵajap, kún-shýaqty, úmitke toly: meniń ata-anam
bir-birine ǵashyq bolǵan kez. Sol kezde ómir súrgen, súıgen jáne úmittengen
adamdardy kórsetkim keldi. Iá, álem soǵysqa daıyndalyp jatty, biraq «Jel
kúsheıýde» mýltfılmindegi keıipkerdiń prototıpi Jıro Horıkoshı atty
avıakonstrýktor sol kezderi ómiriniń eń jarqyn jyldaryn bastan keshirdi.
Bálkim, sondyqtan da bolar, meniń qııalymda ol soǵysqa deıingi jyldardyń
basqa kýágeri – Taýo Horı atty óziniń týberkýlezden qaıtys bolǵaly jatqan qalyńdyǵy
jaıly ataqty «Jel kúsheıýde» povesin jazǵan jazýshy-dekadentpen birigip ketti.
Meniń mýltfılmimdegi Jıro osy eki tarıhı tulǵalardyń arasyndaǵy
ortańǵysy bolyp keledi. Keıde, men olardyń Tokıo ýnıversıtetiniń kafesinde
qalaı kezdeısoq kezdesip qalatyndaryn kóz aldyma elestetemin. Taýo Horı Jıroǵa:
«Ushaqtaryń jaqsy-aq shyǵypty!» der edi. Ol ony mılıtarızmge jáne zulymdyq
kúshterine qyzmeti úshin aıyptamas edi. Óıtkeni, ol kezde soǵystyń túbi nege
ákelip soqtyratynyn kóbisi elestetken de joq qoı…

Fotografııa Afısha Daily saıtynan alyndy

Degenmen,
sizdiń qazirgi kórermenderińiz bul jaıly jaqsy biledi.

Iá,
jáne men úshin olarǵa ótken shaqpen aqylgóısý óte ońaı ekenin túsindirý mańyzdy.
Biz jaıly da jarty ǵasyrdan keıin ne aıtylatynyn áli-aq kóre jatarmyz.
Horı men Jıro, men kórsetkendeı, ekeýi de sol alańdatqan dáýirde baqytty bolǵan
jáne olar múldem paıfıst bolmaǵan. Sonda olardy tarıhtan syzyp tastaý kerek
pe? Meni soǵysqa qarsy pafostyń jetispeýshiligi úshin aıyptaýda, tipti meni
naıst dep ataıdy. Al, men bar bolǵany ótirik aıtqym kelmegen edi.

«Jel kúsheıýde» sizdiń ata-anańyzdyń zamandastary
jaıly fılm. Onda áldebir avtobıografııalyq nárse bar ma?

Meniń áıelim Jırony aınymaǵan men deıdi. Tipti, egiz
baýyryń deıdi. Al, men oǵan «bar bolǵany ekemizdiń kózildirigimiz uqsas» dep
jaýap beremin! Joq, Jıro múldem basqa bolǵan. Mende onyń Eýropaǵa saıahat barysynda
túsken sýreti bar: jap-jas, kózqarasynda uıalshaqtyq, janary kózildiriktiń ar
jaǵynda jasyrynǵan. Bet-júzi jińishke, júdeý. Týberkýlezben syrqattanyp
júrgendeı kórinetin. Men ondaı emespin. Máselen, «Gıblı» stýdııasyndaǵy meniń
qyzmetkerlerim portretimdi fılmdegi konstrýktorlyq bıýronyń basshysyna teńeıdi:
«Men úshin eń jaqsy ushaq jasańyzdar! Qalaı ekeninde sharýam joq, jasańyzdar!»
(Kúledi).

Meniń jıenderim bolsa, sizdi «Spirited
away» mýltfılmindegi Kamadzı ataǵa uqsatady. 

Iá, meniń árbir mýltfılmimde, men olardy josparlamaǵan
bolsam da, tolyp jatqan avtoportretter bar. Mundaıǵa baıaǵyda-aq boı usynǵam.

«Spirited away» mýltfılmindegi rýhtar men
qubyjyqtar, «Mononoke hanshaıym»-daǵy (Princess
Mononoke) orman qudaılary, «Meniń kórshim Totoro»-daǵy Totoro men qara
túıirshikter qaıdan alynady?

Beısanadan. Men olardy, qorqytyp almas úshin, taldamaýǵa
tyrysamyn. Olar jáı ǵana maǵan belgisiz jerden paıda bolyp kele qalady. Qyzyǵy,
alǵashqyda olardyń túrleri qandaı ekenin bilmeımin. Men olardyń óz-ózderin qalaı
ustaıtynyn, eger sóıleýdi bilse, qalaı sóıleıtinin, neni oılaıtynyn
elestetemin. Osydan keıin ǵana, birtindep sýret paıda bolady. Máselen, Saýkı
alǵash ret Totorony kezdestiretin avtobýs aıaldamasynda ótetin kóriniste, ol eń
aldymen basqan qadam dybysyn, keıin aıaǵyn, eń sońynda ózin kóredi. Biraq, ol
qyzǵa qaramaıdy. Sonda qaıda qaraıdy? Men osyny oılaı bastaımyn da, onyń
tóbege, qolshatyrdyń ornyna qoldanatyn úlken japyraqqa qarap turatynyn
túsinemin… Osylaısha, usaq zattardan beıne qalyptasady. Ádette eń basynan
bastaımyn: osyǵan deıin oılaǵanymnyń bárin umytýǵa tyrysyp, múlde jańa dúnıe
jasaımyn.

Al keıin bul jaratylystar sizden táýelsiz
bola bastaıdy. Totoro oıynshyǵymen búkil álem oınaıdy. Japonııada, olar barlyq
jerde satylyp turady. Úderistiń sizdiń baqylaýyńyzdan shyǵyp ketkeni sizdi
alańdatpaı ma?

Men olardy aıamaımyn da, kóńilime de almaımyn. Bulaı
bolǵany tipti jaqsy. Jaratyp, keıin umyttyń. Degenmen, bizdiń stýdııa sapa
boıynsha joǵary krıterıdi ustanady jáne árbir oıynshyqtyń jasalý jolyn muqııat
qadaǵalaımyz. Sonymen qatar, qaı keıipkerler oıynshyqqa aınalyp, qaı keıipkerlerdiń
aınalmaǵanyn baqylap otyramyz. Árbir keıipkerdi bulaı paıdalana alamyz deýge
bolmaıdy! Totoroǵa keletin bolsaq, men onymen baılanysty bir is-sharanyń ózin
maqtan tutamyn. Saıama qalasynda akıonerleri ekologııalyq taza qoryq quryp
jatqan «National Trust of Totoro» birneshe jyl boıy jumys istep keledi. Qorshaǵan
ortany qorǵaý mańyzdy is dep eseptegendikten, olarǵa Totoro esimin qoldanýǵa
ruqsat berdim.

Sizdiń ertegilerińizdiń erekshe qasıeti –
zulym keıipkerler men jaǵymsyz keıipkerlerdiń tolyqtaı derlik joq bolýy. Tipti,
ońbaǵan bolyp kóringen keıipkerlerdiń de ózderin dál solaı ustaýynyń sebepteri
bar. Aıaǵynda, kórermen olardy túsinip, olardyń jaǵyna da shyǵyp ketýi múmkin.
Bul bir japondyq nárse me?

Áldeqaıda orystyq! (Ústel ústindegi Bılıbın albomyn ashty.)
«Vasılısa Prekrasnaıa» esińizde me? Keıipker Jalmaýyz kempirge keledi – al ol
bolsa qyzdy jeýdiń ornyna, ony tyńdap, tipti kómektesedi. Osydan keıin ony
zalym deýge kele me? Árbir sıqyrly tirshilik ıesi tek qana meıirimdi nemese tek
qana jaýyz bola almaıdy, ol kúrdeli bolyp keledi. Negizinde, jaýyz bireýdi
jasap, ony erteginiń sońynda jeńe salý – katarsıske aparatyn eń ońaı jol. Oılaý
múmkindigi shekteýli jáne qııaly jetpeıtinder ǵana osylaı jasaıdy. Al, men birtekti
baǵalaýdy unatpaımyn: aq pen qaraǵa, jaqsy men jamanǵa bólgen maǵan unamaıdy.
Sol ekinshi dúnejúzilik soǵysty alyp qarańyz: Japonııa óte kóp zardap shekti,
biraq basqalardyń da aldynda kináli. Sol kinádan biz áli kúnge deıin aıyryla
almaı kelemiz. Osydan keıin, qalaısha bireýdi jaman, bireýdi jaqsy deýge bolady?
Máselen, Italııada «Jel kúsheıýde» mýltfılminiń keıipkeri baron Kapronıdi jaýyz ári
fashızmniń jaqtasy dep esepteıdi. Men bolsam, oǵan bulaı qaraı almaımyn. Men
úshin ol zaýyttar salyp, jumys oryndaryn ashqan ushaq jasaýshy jáne qııalshyl adam. Onyń
ústine, baronnyń qurastyrǵan ushaqtaryn soǵys ýaqytynda eshkim paıdalanbady.
Qajet bolmady.

Úırenshikti jaqsylyq pen jamandyq
qarsylyǵynyń bolmaýy, sizdiń týyndylaryńyzdyń dinı astary jaıly oılanýǵa májbúr
etedi. Keıbir jerlerde býddalyq sabyrlylyq seziledi, sıqyrly
jaratylystaryńyzdan sıntoızm kórinedi. Máselen, Naýshıka oqıǵasynda («Jel Alqabynan
shyqqan Naýshıka», «Kaze no Tani no Naushika») aıqyn messıandyq tamyr jatyr.
Sizge qaı din jaqynyraq?

Anımızm. Maǵan kópqudaılylyq unaıdy, ıaǵnı búkil zattyń,
qubylystyń jáne tirshiliktik jandanýy. Din retinde anımızm azdap jupyny kórinýi
múmkin, biraq ol shyn máninde teńizdeı óte tereń. Osy arqyly kez-kelgen dinı
sananyń bastaýyna jetýge múmkindik paıda bolady.

Sizdiń álemińizdiń taǵy bir tańqalarlyq
ereksheligi – áıelder men erkekterdiń, balalar men eresekterdiń tolyqtaı teńdigi.

Bul meniń sanaly sheshimim. Keıbir jaǵdaılarda bul
aıyrmashylyqtar óz mánin joǵalta bastaıdy. Men bul jaıly «Jel kúsheıýde»
mýltfılminiń senarıin jazǵanda oılaǵam: balalar men eresekterdi, áıelder men
erkekterdi teńestiretin apat aldynda ózińdi qalaı ustaýǵa bolady?
Osydan keıin, sol
apattyń ózi – 2011 jyly 11 naýryzda ýnamı  boldy. Men ony óz úlgim
boıynsha 1923 jylǵy Uly Kanto jer silkinisi etip kórsettim.

Fotografııa Afısha Daily saıtynan alyndy

Sizdiń kópshilik fılmderińiz ashyq fınalmen
aıaqtalady. Sol keıipkerlermen ári qaraı ne bolatynyn ózińiz bilesiz be?
Týyndyńyzdyń bireýiniń jalǵasyn jasaýǵa degen qushtarlyq bolmady ma? Máselen, bizdiń
úlken ulymyz birneshe jyl boıy: «Porko Rosso adamǵa aınaldy ma, joq pa?» – dep
bas qatyryp keledi.

Árbir sıýjettiń jalǵasy bolady. Biraq, men oqıǵany
kórermen ári qaraı ózi oılanyp jalǵasyn taýyp alady-aý degen jerde aıaqtaımyn.
Porko Rossoǵa kelsek, keıde men onyń jalǵasyn jasasam ba dep te oılaımyn.
Biraq, mýltfılm emes, manga túrinde. Múmkin, qazir zeınetke shyqqan shaǵymda
sonymen aınalysatyn shyǵarmyn. Negizinen tamasha hobbı. Bıýdjet jaıly da oılap
qajet emes. Natýra tańdaý úshin Italııaǵa baryp, jańa ushaqtar salamyn... Porko
Rossony burynǵydaǵydaı shoshqa murnymen elestetemin. Tek,  murty jyldar óte
kele aǵarǵan.

Kóp adamdar sizdiń mýltfılmderińizdi
kórgende jylap jatady? Al, siz ózińiz kınoda jylaısyz ba?

Men «Jel kúsheıýde»-ni kórip biterde kóz jasymdy kól
qyldym.

Al, basqalardyń fılmderinde?

Jalpy, men kıno kórmeımin. Teledıdardy da qospaımyn.
Smartfondardy da qoldanbaımyn. Maǵan kóbinese kitap nemese qandaı da bir
kórmeniń katalogyn aqtarǵan unaıdy.

Siz jaqynda ózińizdiń rejısserlik
qyzmetińizdi aıaqtaıtynyńyz jaıly habarladyńyz. Bul bolashaqqa degen
pessımızmnen be?

Basty sebebi óte qarapaıym. Árbir mýltfılmdi men
shamamen bes jyldaı daıyndaımyn. Odan kem emes. Munymen qatar «Gıblı» mýzeıiniń
jumystaryn da alyp júrýge tyrysamyn. Degenmen, anaǵan da, mynaǵan da kóńil bólý
óte qıyn. Erterekte, qyryq jasymda, men bir jyl ishinde bir mýltfılm jasap úlgeretinmin.
Alaıda, qazir meniń mundaı merzimge beıimdelýge shamam kelmeıdi! Men
kúnnen-kúnge qartaıyp baram. Eń qorqynyshtysy, meniń qyzmetkerlerim de qartaıýda.
Týra osy bes jylǵa olardyń jumys oryndarynyń saqtalýyna qalaı ǵana senimdi bola
alamyn? Jasaǵan mýltfılmim stýdııany qurdymǵa jibermesin qaıdan bilem?
Basqa stýdııalar árbir naqty jobaǵa qyzmetkerler jınaıdy, biraq «Gıblı»
olaı uıymdastyrylmaǵan. Biz bir kemede júzip kelemiz jáne endigi jerde kapıtan
jaýapkershiligin óz moınyma alatyn jaǵdaıda emespin. Jaǵdaı jyldan-jylǵa qıyndap
barady. Biz, prodıýserlermen birge, bizge laıyqty murager bola alatyndaı jańa
anımatorlar býynyn tárbıeleýge tyrystyq… Ol qolymyzdan kelgenine sonshalyqty
senimdi emespin. Men bizdiń bolashaq úshin qorqamyn. Eń durysy ketý shyǵar. Osylaı
ádilirek bolady.

Mýltfılmderińizde
ózińizdi tolyqtaı kórsete aldym dep aıta alasyz ba?

Mende jobalar men oılar óte kóp, alaıda, ketkennen men
qynjylmaımyn. Kóptegen ıdeıalarym kúńgirt. Naqty bir jobany qolǵa alǵanda, olar
tujyrymdala bastaıdy. Meniń qazirgi basty isim – «Gıblı» mýzeıindegi «Satýrn» (Saturn)
kınoteatryna arnap qysqametrli mýltfılmder túsirý. Ol jerde men kommerııalyq
nátıjesi jaıly oılanbaımyn, ózimniń qalaǵanymdy iske asyra alamyn! Qartaıǵan
shaǵymda meniń ishim pysa qoımas. Oǵan qosa, mýzeı úshin kórmeler oılastyryp otyrý
kerek, áıtpese bir ǵana turaqty ekspozıııa ish pystyryp jiberedi.

Sizdi qoldan salynatyn anımaııanyń bolashaǵy
alańdata ma? Siz sııaqty jáne sizdiń «Gıblı» stýdııasyndaǵy áriptesińiz Isao
Takahata sııaqty adamdar ketip barady. Al búkil álem negizinen tolyǵymen
kompıýterlik mýltfılmderge aýysqan.

Anımaııanyń bolashaǵy, shynymdy aıtsam, meni asa qatty
alańdatpaıdy. Al, ótken ýaqytta men ol úshin qolymnan kelgeniniń bárin jasadym. Meni
bárinen de Japonııa kez-kelgen sátte aralasyp ketýi múmkin úshinshi dúnıejúzilik
soǵys múmkindigi alańdatady. Shyǵyz Azııa elderi budan qorqady. Meniń oıymsha,
qoryqqandary da negizsiz emes. Qoldan salynatyn mýltfılmderge kelsek, «Gıblı»
mýzeıi úshin men sózsiz tek solardy ǵana jasaımyn. Bizdiń kınoteatrda
kompıýterlik anımaııaǵa ruqsat joq. Men ózimdi aǵash japyraǵynda bar qıyndyqpen
kúresip, tynysh qana jorǵalap kele jatqan juldyzqurttaı sezinemin. Mundaı
juldyzqurttyń sezimin kompıýter arqyly qalaı jetkizýge bolady? Sol aǵash
japyraǵyn qalaı kórsetýge bolady? Meniń oıymsha, tek qalammen qaǵazǵa  salý
arqyly ǵana.

Bir kezderi, jas kezińizde armandaǵan
avıakonstrýktorǵa barmaǵanyńyz úshin ókinesiz be?

Ókinýin ókinemin, tek oǵan degen meniń darynym bolǵan joq
qoı... Al, armandaýdy áli kúnge deıin jalǵastyryp kelemin. Men ýltrazamanaýı,
biraq óte baıaý, baısaldy, ádemi ushatyn ushaqty elestetemin. Negizinde, bul
múmkin. Tek barlyq zamanýı ereje, zańdar men sharttar mundaı mashınany
qurastyrýǵa jol bermeıdi. Al, onyń qandaı keremet bolaryn qııaldaımyn: Jol
ústinde tursyń, kenet basyńdy kóterip qalsań, aspanda asyqpaı osyndaı ushaq
qalqyp júr. Ǵajap!

Derekkóz: https://daily.afisha.ru/archive/vozduh/cinema/hayao-miyadzaki-menya-nazyvayut-nacistom-a-ya-prosto-ne-hotel-lgat/