S.Báıterekovtiń shyǵarmashylyǵyn tutas alyp qaraý barysynda onyń týyndylarynyń sıpaty rýhy boıynsha ulttyq ekendigi daýsyz. Birinshiden, kompozıtor ultymyzdyń án dástúrindegi ataǵy keńge jaıylǵan Abaı, Birjan sal, Aqan seri, Jaıaý Musa syndy dúldúlderdiń shyǵarmalarymen sýsyndap ósken. Ekinshiden, qazaqy ortada ósken Seıdollanyń júris-turysy, sóıleý máneri de taza qazaqsha edi. Degenmen, ishki jan dúnıesi, áýendi túsinýi, qabyldaýy, ár dybysty oınata bilýi qalyptasqan qazaqy ólshemnen bólek, Batys mádenıetine jaqyn bolatyn. Osyǵan oraı, álemdik mýzyka muralarynyń zertteýlerine, atap aıtqanda klassıkalyq mýzykanyń metrleri – Bah, Moart, Bethoven, Chaıkovskıı, Glınka jáne basqalardyń shyǵarmalaryna muqııat zer sala qarady. Oǵan HH ǵasyrdaǵy mýzyka mádenıetiniń, atap aıtqanda amerıkalyq (djaz, blıýz) jáne reseılik (keńes kezindegi) án mádenıetiniń ozyq úlgileri erekshe áser etti. Osy jóninde kompozıtordyń úzeńgiles dosy bolǵan óner maıtalmany T.Álpıev esteliginde:«Álemdik mýzykanttardyń klassıkalyq shyǵarmalaryn bárimiz de tyńdadyq. Alaıda, ol týyndylardy Báıterekovtiń qabyldaýy ýaqyttyń ózi kórsetkendeı múldem ózgeshe boldy. Ol adamdardy kúıbeń tirlikten alystatatyn mýzykalardy estı bildi» – dep jazǵan.

Seıdollanyń eýropalyq stıldegi, ulttyq boıaýlarǵa qanyq ánder jazýǵa degen umtylysy erekshe boldy. Ultymyzǵa tán baıyrǵy qundylyqtardy, ádebıettegi, mádenıettegi, ádet-ǵuryp, salt-sanadaǵy erekshelikterdi ulttyq dúnıetanymy arqyly súzgiden ótkize otyryp, sonyń bárin álemdik jetistiktermen úılestire bildi. Júzi basqa júregi bir, túri basqa tilegi bir álem halyqtarynyń nazaryn ózine aýdarýy, shyǵarmalarynyń Germanııa, Che­hııa jáne Slovakııa, Polsha, Bolgarııa, Iýgo­slavııa, Túrkııa, Ýkraına, Iran, Soltústik jáne Ońtústik Koreıa sahnalarynda oryndalýy osy sózimizdiń dáleli. Endeshe, S.Báıterekovti qazaqy ortany jaryp shyǵyp, álemdik óner soqpaǵynda ózindik iz qaldyrǵan birden-bir saz sýretkeri dep tolyq aıta alamyz.

S.Báıterekov mýzykaǵa áskerı qyzmetin ótep, jan jaqty qalyptasqan shaǵynda keldi. Sondyqtan, onyń shyǵarmashylyǵy júıeli damýymen, tutastyǵymen erekshelenedi. Sazgerdiń shyǵarmashylyǵy «joǵary notadan» bastalyp, «crescendo»-men damydy jáne ýaqytynan erte shegine jetý núktesinde úzilip tústi. Alaıda, nebári 53 jas ómir súrse de, onyń shyǵarmalary ártúrli mýzyka janrynda jazyldy. Estradalyq ánderden bastap orkestrge arnalǵan kúrdeli shyǵarmalary sazgerdiń jan-jaqty qabiletin aıshyqtaıdy. Olardyń arasynda aspapty-sımfonııalyq, horǵa arnalǵan, balalarǵa arnalǵan shyǵarmalar, sonymen qatar spektakl, kınofılmder men mýltfılmderge arnap jazylǵan mýzykalar bar. S.Báıterekovtiń shyǵarmashylyq muralary:

• 100-den astam estradalyq ánderi bar. Sonyń ishinde keń tanymaldyqqa ıe bolǵandary: «Dos týraly jyr», «Túrkistan», «Aq tilek», «Ómir-ómir», «Móldir sezim», «Túsinbedim», «Bip bolaıyq», «Saǵyndym daýsyńdy», «Aman bol»; «Baqyt qusy», «Abaı», «Qustar joly», «Araldan ushqan aqqýlar», «Kórip qaldym kósheden», «Ne jetedi», «Almaty», «Birge bol, janym», «Jasańdar, aǵalar», «Bir óziń», «Dúnıe sulý», «Týǵan jer», «Esimde», «Týǵan elim», «Kúnder men jyldar», «Kúnge tabyný», «Qazaqstan», «Kentaýym», «Álııa» jáne t.b.
• Balalar ánderiniń jıyntyǵy: «Aıdana», «Qara bala», «Jalqaýbek», «Ápendi» hory;
• Fleıtaǵa arnalǵan orkestrdiń oryndaýyndaǵy «Kishkentaı» sımfonııalyq pesasy;
• «Jibek joly» sımfonııalyq sıýıtasy;
• Teatr qoıylymdaryna arnalyp jazylǵan mýzykalary: «Saqal saýdasy», «Tastama otty, Prometeı», «Týrandot hanshaıym», «Men ishpegen ý bar ma?», «Dombyra jáne kók tús týraly ertegi», «Mahabbat araly» spektaklderi;
• Kınoǵa jazylǵan mýzykalary:«Borandy tún» fılmi (1982 j., rej. S.Súleımenov, «Bastaý-83» baıqaýynda qazaq prozasynyń úzdik ekrandalǵany úshin beriletin Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń júldesin jeńip alǵan), «Qulynshaq» (1982 j., rej. M.Ahmetov); «Álsiz áıeldiń tarıhy» («Nesibeli») (1986 j., rej. Sh.Beısembaev); «Ermen» (1986 j., rej. A.Áshimov); «Aýyldan kelgen kúıeý bala» (1987 j., rej. S.Narymbetov).
• «ALJIR» derekti fılmine jazylǵan «Rekvıem»;
• Mýltıplıkaııalyq fılmderge jazylǵan mýzykalar: «Aq mysyq» (1982 j., rej. A.Ábilqasymov); «Chýdo-ıýdo» (1983 j., rej. K.Seıdanov); «Altyn qoı» (1985 j., rej. T.Muqanov, kórkemdik-qoıýshy R.Mambekova); «Eshteńeden qoryqpaǵan shónjik týraly» (1986 j., rej. A.Toqshabaev); «Uıqyny qaıdan izdeıdi?» (1986 j., rej. S.Aralbaev); «Tyshqannyń balasy mektepke qalaı bardy?» (1988 j., rej. S.Aralbaev).
• «Erte, erte, ertede...» mıýzıkli.

Kompozıtordyń muraǵatynda bulardan basqa da aıaqtalmaı qalǵan jáne áli eshqaıda jarııalanbaǵan óz qolymen jazǵan nota jazbalary da bar.

Kezinde S.Báıterekovtiń shyǵarmashylyq kelbeti kompozıtorlyq ónerdegi erekshe qubylys retinde qabyldandy. Alaıda, kózi tirisinde kópshiliktiń súıispenshiligine bólengen kompozıtor jaıly óte az jazyldy. Anyqtamalyqtar men enıklopedııalyq basylymdardaǵy qysqasha aqparattar [1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9], sonymen qatar Áshirbek Syǵaı, Myńjasar Mańǵytaev, Tóleýbek Álpıev syndy zamandastarynyń sazger shyǵarmashylyǵyna qatysty bildirilgen jeke pikirleri, qysqasha ocherkterinen ózge tuymdy materıal joq. Osy olqylyqtyń ornyn toltyrý maqsatynda S.Báıterekovtiń mýzykalaryna ǵylymı zertteýler júrgizý jumysyn 1999 jyly kompozıtordy eske túsirýge arnalǵan «Álııa» festıvali sheńberinde ótkizilgen dóńgelek ústelden bastaǵan edik. Odan keıin kompozıtordyń baspasóz betterinde jaryq kórgen jáne ózi týraly jazylǵan maqalalar, onyń konertteri men jazbalaryna jasalǵan reenzııalar, zamandastarynyń onyń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly jazǵan estelikteri, ocherkteri qamtylǵan kitap jaryq kórgen bolatyn.

Seıdollanyń ákesi men naǵashy atasy da ónerden quralaqan emes. Ákesi Báıterek Baqbergenov dombyra shertse, naǵashy atasy Smaıyl Turyspekovtiń kúı, án shyǵaratyn óneri bolǵan. Sonymen qatar, sol aımaqqa aty shyqqan ataqty kúıshi Súgirdiń izin jalǵastyrǵandardyń biri eken. Baýyrlarynyń aıtýyna qaraǵanda, Seıdolla naǵashysynyń qasyna úıirsektep, dombyranyń qulaǵyn tistep otyrady eken. Osyndaı qazynaly qarttardyń tizesinde otyryp ulttyq ónerdiń jaýharlarymen sýsyndaýy talantty sazgerdiń mýzykalyq shyǵarmashylyǵynyń bastaýy, shabyttyń qaınar kózi boldy.

Kompozıtordyń balalyq shaǵy «Keńestik Qazaqstannyń tústi metallýrgııasynyń jolbasshysy» atanǵan Kentaý qalasynda ótti. Ol qaladaǵy №2 mektep ınternatta oqydy. Sonymen qatar, mýzykalyq mektepte akkordıon synybynda dáris aldy. Birneshe jyl qatarynan sol kezdegi mańyzy zor merekelik sharalarǵa qatysqan. Qazirgi ýaqytta sol ınternat S.Báıterekovtiń esimimen atalady.

S.Báıterekovtiń balalyq shaǵy týraly teatr synshysy, professor, QR Memlekettik syılyqtyń laýreaty Á.Syǵaı tómendegideı qyzyqty estelikten syr shertedi: «Seıdolla ekeýimiz Kentaý dep atalatyn ásem shaharda balalyq balǵyn shaǵymyzdy birge ótkizdik. Ol da, men de Y.Altynsarın atyndaǵy qazaq orta mektebinde oqydyq. Ol menen 2-3 synyp joǵary, meniń týǵan ápkem Qyzdargúlmen birge oqydy. Seıdolla sol ýaqyttardy eske alǵandy jaqsy kóretin. Biz ómir boıy kórshi turdyq. Seıdolla kóp balaly otbasynan edi. Qyzdargúl ápkem Seıdolla sóz bola qalsa, sol kezderi bolǵan bir oqıǵany kúle otyryp áńgimeleıdi.

«Bir kúni Seıdolla sabaqqa keshigip, bólmege entige kirip keldi, – deıdi Qyzdargúl. – Muǵalim renish bildirip, nege keshikkenin suraı bastamaı ma?! Sonda týmysynan bııazy da shynaıy minezdi Seıdolla: «Aǵaı, tań atpaı úıge qonaqtar kelip qalyp, sol kisilerdiń qolyna sý quıam dep bógelip qaldym» dep jaýap beredi. Shákirtiniń adaldyǵyna rıza bolǵan ustazy kúlip jiberip, arqasynan qaǵyp, ornyna otyrýyna ruqsat etipti. Úlkendi syılaýdy bala kezinen murat tutqan sol Seıdolla kózi jumylǵansha bireýdiń ala jibin attamaı ketti. Sál qysylsa eki beti qyzaryp shyǵa keletin. Ol osyndaı ardy oılaǵan azamat edi.

Seıdollamen anda-munda kezdesip júrdik. Mekteparalyq keshter, olımpıadalar, sporttyq jarystar jıi bolyp turýshy edi ǵoı. Kóbinshe «Qurylysshylar klýby» degen qalalyq Mádenıet úıinde jıirek ushyrasatynbyz. Men án aıtamyn. Ózinen úlken akkordeonyn arqalap Seıdolla, trýbasyn (úrlemeli aspap) qoltyǵyna qysyp Dosym Súleev keledi» – dep eske alady sol bir artta qalǵan balalyq kúnder jaıly belgili mádenıet qaıratkeri Á.Syǵaı. [10]

Seıdollamen taı-qulyndaı tebisip ósken qazaqtyń taǵy bir maqtanyshy óner qaıratkeri, ánshi, kompozıtor, professor Dosym Súleev óz esteliginde bylaı syr shertedi. «Biz týǵan qalamyz Kentaýda birge óstik. Men orys mektebinde, al Seıdolla qazaq mektep-ınternatynda oqydy. Meniń anam olardyń mektebinde muǵalim boldy, sondaı-aq kórkemónerpazdar úıirmesin uıymdastyryp, soǵan jetekshilik etetin. Ashyǵyn aıtqanda, bizdi óner biriktirdi. Ekeýimiz de osy úıirmede mýzykamen aınalystyq, men baıanda, al Seıdolla akkordeonda oınap kórshi aýyldarǵa shyǵyp konertter qoıatynbyz. Jasymyzdyń aıyrmashylyǵyna qaramastan, bizder óte qatty dostasyp kettik. Bizdiń shyǵarmashylyq dýetimiz osylaı týyp, ekeýimiz birge qosylyp kóptegen konertter bergen edik»[11].

Sazgerdiń jerlesi, kınorejısser Satybaldy Narymbetov Seıdolla ekeýiniń jastyq shaqtaryn kóńili tolqyp otyryp bylaı eske alady: «Ol kezde balalarǵa úlkenderge arnalǵan keshki kınoseanstaryna kirý múmkin bolmaıtyn. Zal lyq toly bolatyn. Seans aldynda, ádette Seıdollanyń akkordeonda súıemeldeýimen bı keshi ótkiziletindikten, onyń úlkender aldyndaǵy bedeli joǵary bolatyn. Sonyń arqasynda, kınozalǵa balalardyń kirýine tyıym salynǵanyna qaramastan keshki seansqa kirip alatynbyz». Seıdollanyń ómirinen alynǵan osy derekti Satybaldy Narymbetov óziniń halyqaralyq kıno baıqaýlarǵa qosqan «Jas akkordıonıstiń ómiri/Kózimniń qarasy» fılmine ózek etken[12].

«Ustazy jaqsynyń ustamy jaqsy» degen sóz jaqsy aıtylǵan. Seıdollanyń mýzyka mektebindegi fortepıanodan dáris bergen alǵashqy ustazy Uly Otan Soǵysy jyldarynda Lenıngrad qorshaýynan evakýaııalanǵan pedagog Evgenııa Semenovna edi. Evgenııa Semenovna oqýshysynyń boıynda mýzykalyq daryny bar ekenin alǵash baıqaǵan pedagog. «Barlyq balalardyń arasynan ol meni qosymsha sabaqqa tańdap aldy, sabaqtan soń qaldyryp meniń negizinen akkordeon synybynda oqıtyndyǵyma qaramastan ustazym ekeýimiz kúısandyqta oınaıtynbyz» – dep eske alady kompozıtor sol bir baqytty kezeńderin [13]. Mýzyka mektebin ol akkordeon synybynda bitirip shyǵady. Seıdollanyń ónerge jol ashqan alǵashqy ustazy Evgenııa Semenovnamen uzaq jylǵy dostyǵyna shyǵarmashylyǵy jaıly, mýzykalyq týyndylary jóninde jazysqan hattary dálel bolady.