Eń tańdaýly dástúrli ánder jınaǵy jaryq kórdi

«Nazqońyr» atty bul jınaqqa halyq arasynda keńinen taralǵan ánderdiń kórkem, ozyq nusqalary tańdalyp alynyp, kópshilikke usynylyp otyr. Atap aıtqanda avtorlar el jadynda saqtalyp, bizge jetken eń tańdaýly degen 310 ándi bir jınaqqa toǵystyrǵan.
Eń tańdaýly dástúrli ánder jınaǵy jaryq kórdi

Jaqynda Almatydaǵy «ONON» baspasynan qazaq án óneri úshin taǵy bir súbeli týyndy jaryq kórdi. «Nazqońyr» dep atalatyn kólemdi dástúrli ánder jınaǵynyń avtorlary belgili ánshi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen artısi Ramazan Stamǵazıev pen QR mádenıet qaıratkeri, kúıshi-zertteýshi Murat Ábýǵazy.

Ultymyzdyń án óneri tamyry tereńde jatqan, sarqylmas qazyna spetti rýhanı asyl mura. Án – eldiń tynys-tirshiligimen ilkiden beri bite qaınasyp kele jatqan, kúndelikti ómir-saltymyzda aıyryqsha orny bar óner sanalady. Ásirese dástúrli án óneri san ǵasyrlyq ýaqyt tezinen ótken, ekshelip suryptalǵan kórkemdik qýaty men estetıkasy mol sala.

«Nazqońyr» atty bul jınaqqa halyq arasynda keńinen taralǵan ánderdiń kórkem, ozyq nusqalary tańdalyp alynyp, kópshilikke usynylyp otyr.  Atap aıtqanda jınaqtyń shyǵarylý maqsaty el jadynda saqtalyp, bizge jetken eń tańdaýly ánderdi bir arnaǵa toǵystyrý.

Jınaq úsh bólimnen turady. Birinshi bólimde avtorlary umyt bolyp, el arasynda saqtalǵan halyq ánderi berilgen. Ekinshi bóliminde HIH–HH ǵasyrlarda ómir súrgen Birjan sal, Muhıt, Aqan seri, Úkili Ybyraı, Shaltabaı, Áset, Jaıaý Musa, Abaı, Balýan Sholaq, Kenen, Qalqa, Maıra, Estaı, Jarylǵapberdi, Imanjúsip, Ǵazız, Mádı t.b. sol sııaqty ánshi-kompozıtorlar ánderi engizilgen.  HIH ǵasyrda qazaq jerinde án óneriniń mereıin ústem etken kompozıtor-oryndaýshy bir býyn ómirge keldi. Bul ónerpazdar shoǵyry sal-seriler dátúrin ornyqtyryp, qazaq ániniń kókjıegin keńeıtip, kórkemdik deńgeıiniń kóterilýine kóp úlesterin qosty. Ekinshi bólimde sonymen qatar avtorlyq ári jańashyl baǵytta qalyptasqan Abaı jáne onyń ánshi shákirtteri Shákárim, Aqylbaı, Áset, Ýáıis, Berikbol, Muhamdjan, Shákir Ábenov sekildi semeı óńiri ánshi-kompozıtorlarynyń týyndylary enip otyr.

Úshinshi bólimine dástúr izimen shyqqan keıingi zaman kompozıtorlarynyń týyndylary berilgen. M.Jumabaev, S.Seıfýllın, Q.Baıǵabyluly, R.elebaev, S.Kárimbaev, K.Kúmisbekov, K.Salyqov qatarly taǵy da basqa kompozıtorlardyń jańa zaman kelbetimen úndesken ózgeshe týyndylarymen qatar dástúr sorabymen jalǵasqan M.Erjanov, B.Jylqybaev, Q.Babaqov, Ǵ.Qurmanǵalıev, J.Kármenov, T.Rahımov, jáne t.b. kompozıtorlardyń ánderi de osy jınaqqa endi.

Ánderdi búgingi kúnge oryndap jetkizgen maıtalman ánshilerdiń oryndaýyndaǵy ár jyldary jazyp alynǵan ún taspalardan, muraǵattardan, Qazaq Radıosynyń «Altyn qorynan», jeke muraǵattardan, án-tabaqtardan (SD, plastınka) alynyp, ekshelip, túpnusqalyq boıaýy saqtala otyryp atalǵan jınaqqa engizildi. Án mátinderi de ózge oryndaýshy nusqasy jáne ilgeride jaryq kórgen nusqalarymen salystyrylyp júıege keltirilgen.

Jınaqqa engen shyǵarmalardy irikteý barysynda aıtýly ánshilerdiń repertýarlaryn saralaı otyryp, eń jaqsy degen úlgiler tańdap alynyp otyr. Á.Qashaýbaev, Q.Baıjanov, Q.Babaqov, B.Jylqybaev, Q.Lekerov, J.Toǵandyqov, I.Álibaev, J.Elebekov, M.Erjanov, Ǵ.Qurmanǵalıev, D.Raqyshev, M.Eshekeev, J.Kármeonv, Q.Baıbosynov syndy maıtalman oryndaýshylardyń aıtýyndaǵy ánderdiń kórkem delingen nusqalary alynǵan. Keıingi býyn ókilderinen B.Tileýhan, R.Bódesov, R.Stamǵazıev, N.Janpeıisov, E.Shúkimanov, T.Qurmanǵalıev, Sh.Darjanova, Q.Ádikeev t.b. sekildi ánshilerdi oryndaýyndaǵy keıbir ánder de osy jınaqqa engizilgen.

Kitapta ánshi-kompozıtorlardyń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly qysqasha málimetter de qosa usynylǵan. Árıne, búgingi tańda  dombyra aspabyna laıyqtalyp túsirilgen dástúrli án jınaqtary sanaýly ǵana. Sol úshin de ánderdiń notasy men tonaldigi dombyraǵa
ıkemdelip túsirilgen.

Jınaq orta jáne joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary men stýdentterine, mýzyka salasyndaǵy zertteýshilerge, jalpy án súıer jurtshylyqqa usynylyp otyr.