Qazaq teatr tarıhyna úńiletin bolsaq, HH ǵasyrdyń otyzynshy jyldary Reseıden M.G.Nasonov, Iý.L.Rýtkovskıı, I.G.Borov, P.V.Leslı, qyrqynshy jyldary M.I.Goldblat, A.G.Rıdal, Ia.S.Shteın, O.I.Pyjova men B.V.Bıbıkov, elýinshi jyldary aty atalǵan rejısserlerden bólek taǵy N.D.Kovshov, V.A.Vronskaıa sııaqty óner maıtalmandary kelip, otandyq teatrdyń damýyna óz úlesterin qosty. Al, HHI ǵasyrdyń basynan bastap elimizdegi teatrlardyń deni rejısserlerdi Orta Azııadan shaqyrýdy bastady. Atap aıtar bolsaq, Ózbekstannan V.Ýmarov, O.Salımov, Tájikstannan B.Abdýrazzakov, S.Ýsmonov, Qyrǵyzstannan N.Asanbekov, N.Abdyqadyrov, Túrikmenstannan K.Ashırov pen O.Hodjakýlı syndy myqty rejısserler Qazaqstandaǵy túrli teatrlarda eńbek etip, qaıtalanbas qoltańbalaryn qaldyrdy. Sonyń izimen búgingi tańda elimizdegi akademııalyq, oblystyq teatrlardyń barlyǵy derlik shetelden rejısserler shaqyrýdy dástúrge aınaldyryp otyr. Reseıden N.Ptýshkına, Iakýtııadan S.Potapov, Bashqurstannan A.Abýshahmanov, shekaralas jatqan memleketterden bólek Lıtvadan I.Vaıtkýs, L.Zaıkaýskas, Germanııadan M.Pfaıffer, D.Bılov, Grýzııadan G.Margvelashvılı, Ońtústik Koreıadan Kan The Sık jáne t.b. rejısserler kelip mádenı baılanys ornatýda.
Osy tektes yntymaqtastyq nátıjesinde paıda bolǵan spektaklder sońǵy maýsymdaǵy eń úzdik qoıylymdar qataryna enip otyr. Sahna mádenıetindegi mundaı shyǵarmashylyq dıalog eldegi teatr proesin baıytyp, odan ári damýdyń aıqyn joldaryn kórsetedi. Onyń aıqyn dáleli Q.Qýanyshbaev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq qazaq mýzykalyq drama teatrynda S.Potapovtyń rejısserligimen sahnalanǵan A.Chehovtyń «Shıe» komedııasy.
Sergeı Potapov – óner jolyn akterlikten bastaǵan, keıinnen GITIStiń rejısserlik fakýltetin M.Zaharovtyń ustazdyǵymen támámdaǵan ıakýtııalyq teatr jáne kıno rejısseri. Búginde atalmysh eki salada da jetistikterge jetip, kóptegen festıvalderde júldeli oryndarǵa ıe bolyp júr. Ol sahnalaǵan E.Ioneskonyń «Makbet» qoıylymy 2005 jyly «Zolotaıa maska» Ulttyq teatr premııasynyń júldesine ıe bolǵan.
Rejısser kóbine jańa drama nemese zamanaýı avtorlardyń pesalaryn sahnalaǵan, degenmen klassıkalyq dúnıelerdi kórsetýden de qashqan emes. Atap aıtar bolsaq, Ý.Shekspırdiń «Son v letnıýıý noch», L.Tolstoıdyń «Anna Karenına», A.Chehovtyń «Apaly sińlili úsh qyz» syndy shyǵarmalaryn Saha teatrynda ár jyldary qoıǵan. Shetelde jumys istegen tájirıbesiniń biri – Astana qalasyndaǵy Q.Qýanyshbaev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq qazaq mýzykalyq drama teatryndaǵy A.Chehovtyń «Shıe» komedııasy.
«Shıe baǵy» pesasy avtordyń ómiriniń sońynda jazǵan ǵumyrnamalyq týyndysy. 1903 jyly jazylyp, týra bir jyldan keıin Máskeý teatrlarynda qoıyla bastaǵan pesa qoǵam ómirindegi qubylystardyń shıelenisýin shynaıy kórsetedi, al kúrdeli máselelerdi ázil, ıronııa arqyly kórsetýi drama janryn komedııa dep anyqtaýǵa negiz boldy. Avtor pesalaryna tán qasıet – keıipkerlerdiń ishki shıelenisin sýretteýde harakterlerdiń áleýmettik-psıhologııalyq mańyzyna mán berýi. Dál osy erekshelikke baılanysty dramalardy sahnalaýǵa kez-kelgen rejısserdiń batyly bara bermeıdi. Álemniń túkpir-túkpirinde qoıylyp júrgen dramatýrg pesalarynyń bizdiń elimizde, ásirese qazaq teatrlarynda sahnalanbaýy qynjyltady. Mysaly, «Shıe baǵy» pesasy bizdiń elimizde osyǵan deıin N.Bekejanov atyndaǵy Qyzylorda oblystyq qazaq drama teatrynda E.Orazymbetovtyń, A.Chehov atyndaǵy Pavlodar oblystyq orys drama teatrynda I.Merkýlovyń, M.Lermontov atyndaǵy Memlekettik akademııalyq orys drama teatrynda R.Andrıasıannyń rejısserligimen sahnalanǵan bolatyn. Bul qatardy Q.Qýanyshbaev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq qazaq mýzykalyq drama teatryndaǵy S.Potapovtyń ınterpretaııasymen qoıylǵan A.Chehovtyń «Shıe» spektakli tolyqtyrdy.
Klassıkalyq týyndylarǵa tán Chehov pesalarynyń bir ereksheligi – ótken ǵasyrda jazylsa da qazirgi biz ómir súrip jatqan ortamen úndestik tabýy. «Shıe baǵy» zamanaýı pesa, sebebi dál búgingi tańda biz nesıeniń, kepildiktiń ne ekendigin, jerdi tartyp alyp, úısiz qalýdyń qandaı ekendigin de óte jaqsy túsingendeımiz. Tipti sońǵy kezderi óte úlken máselege aınalǵan jer máseleleri pesanyń búgingi tańda qoıylýyn talap etetindeı. Osy turǵydan alǵanda, kúrdeli máselelerdi qozǵaıtyn spektakl janryn fars nemese komedııa dep qaraý tym jeńil oılaýmen teń. Alaıda rejısser S.Potapov spektakl janryn komedııa dep alýy arqyly pesanyń negizgi aıtar oıyn kúlki, áljýa arqyly jetkizgisi kelgen.
Iakýtııalyq rejısserdiń sahnalanýyndaǵy qoıylym dombyra tartyp, «Oılap tursam bul dúnıe sholaq eken-aý...» dep án salyp otyrǵan qarııa men ony mazaq qylyp, ne kúldirgisi kelip júrgen akter sahnasynan bastalady. Osydan-aq spektakldiń klassıkadan erekshelenetinin baıqadyq. Rejısser S.Potapov pesany qazaq qoǵamyna alyp kelýge tyrysqan. Ol úshin birinshiden, keıipkerlerdiń esimderin qazaqılandyrsa, ekinshiden olardyń biri kıimderine oıý jabystyryp, al keıbiri ústilerine komzol, bastaryna taqııa kıip shyqty. Onymen qosa sahnanyń bir jaǵynda turǵan úlken esik te oıýlanǵan. Al, úshinshiden, qoıylymda akterlerdiń kópshiligi dombyramen án aıtyp, qobyzben kúı tartyp, birde kórinisterdi alǵa jyljytýǵa, al birde keıipkerler minezindegi ózgeristerdi kórsetýge tyrysady. Nátıjesinde oıýlanǵan kıimder men ulttyq aspaptardyń arqasynda «qazaqılanǵan» orys klassıkasyn emes, A.Chehov pesasyndaǵy astarly oılardy jetkize otyryp, sol kezeńde ózekti bolǵan máseleniń búgingi tańda da mańyzdylyǵyn joǵaltpaǵanyn kórsetti.
Eń alǵashqy kórinis tynyshtyqty buzyp, poezd dybysyn salyp, qoldaryna chemodan ustap ózderiniń Parıjden kele jatqandyqtaryn kórsetken keıipkerlerden bastalady. Olardyń bári kórermenderge qarama-qarsy kelip tura qalǵanda olardyń ishinen biri basty keıipkerge «Bul qaı bólme?» degen suraq qoıady. Osy kezde basqalary «Balalar bólmesi» dep sybyrlaı bastaıdy, al, Shıe hanym solardyń sózderin qaıtalaǵan kezde sahnadaǵy jaryq birden kúsheıe túsedi. Rejısser qoıylymdaǵy jaryq róline asa mán bergen, nátıjesinde ekpin qoıylýǵa tıisti is-áreketter, sahnalar tústerdiń aýysýymen sheshilip otyrdy. Spektakldiń basynda sahna keńistigin bılep turǵan álsiz jaryq – tynyshtyqty osylaısha qýanysh, jastyq, baqyttyń belgisindeı jaryq almastyrady. Bul jaryq Shıe hanymnyń (Lıýbov Andreevna) qaıtys bolǵan balasynyń ustazy Pátónáı (Trofımov) beınesindegi D.Álimov sahnaǵa shyqqan kezde de úlken ról atqarady. Pátónáıdi kórgendegi Shıe hanymnyń estelikteriniń arqasynda sahna qarańǵylanyp, arǵy jaǵynan kóbelek qýyp júrgen Ǵanıge (Grısha) álsiz jaryq túsip, ótkendi kórsetedi. Osylaısha jaryq birde ótkendi eske salsa, birde sol sátte bolyp jatqan oqıǵalardyń mańyzdylyǵyn arttyryp otyrdy.
Fotomaterıal: Monshaq Bekaıdarova
Spektakldegi taǵy bir erekshelik – sahnanyń bir shetinde ornalasqan mıkrofon. Basty keıipkerler keı tustarda monologtaryn mıkrofon arqyly barshaǵa jarııa etkendeı qylyp aıtyp otyrdy. Bul rejısserdiń kıno salasynda da eńbek etetindigin baıqatsa, ekinshiden búgingi tańdaǵy «saýndramalyq» qoıylymdarda kóptep kezdesetin tásilderdiń biri. Rejısser ár keıipkerdiń júrek túkpirinde jatqan eń qupııa syrdy da, barshamen bóliskisi keletin oılaryn da mıkrofon arqyly aıtqyzady. Osy arqyly rejısser qoıylym barysyndaǵy keıipker sózderiniń eń negizgilerin ekpin qoıyp kórsetkisi kelgen. Onysy sátti shyqqan, spektaklge serpilis alyp kelgen tustardyń biri boldy desek qatelespespiz.
Ókinishe oraı, kóptegen rejısser spektakldiń syrtqy formasyna kóp nazar aýdaratyndyqtan akterlik oıyn ekinshi orynda qalyp qoıyp jatady, bul ásirese zamanýı teatr proessinde jıi baıqalady. Bul turyǵydan alǵanda rejısser S.Potapov ózi oılaǵan ár sheshimniń akterlermen oınatylyp, aqtalýyna asa mán bergen. Nátıjesinde bir-birine uqsamaıtyn erekshe obrazdar da, tutastaı qaraǵanda úzdik akterlik ansambl de boldy. Ásirese, Ǵaıyp (Gaev) rólindegi Q.Qystyqbaev, Baltash (Lopahın) beınesindegi N.Óteýilov jáne Eskendi (Semen Pantaleevıch) somdaǵan S.Qashqabaev oıyndarynda min joq. Dál osy qoıylymda olar ózderiniń san qyrly akter ekendikterin dáleldedi. Somdaıtyn obrazdaryn jiti zerttep, boılaryna sińirip, jan-jaqty ıgergenderin baıqatty.
Shıe baǵyn «qutqaryp qalý úshin» túrli usynystarmen keletin Núrken Óteýilov somdaǵan Baltash beınesinen damýdy kórdik. Keıipker minezindegi namystyń taptalýy óshpendilikke, al ol kek alýǵa, keıinnen dushpan sanaıtyndardyń eń baǵalasynan tartyp alýǵa ákelip soqtyrdy. Alǵashqy kórinisterdiń birindegi Aqmaral Tanabaeva men Núrken Óteýilovtiń sahnasyn rejısser sımvolıkalyq túrde sheshken. Jerge otyra ketip, baqty alyp qalýdyń amaldaryn kórsetýge tyrysqan Baltash rólindegi N.Óteýilovtiń ústinen Shıe hanymdy somdaýshy A.Tanabaeva attap óte shyǵady. Osy arqyly Sergeı Potapov Baltashtyń pikirin qulaǵyna ilmesten, teris burylyp ketken Shıe hanymdy kórsetti. Osy kórinisten eki nárseni baıqadyq. Biri – hanymnyń basyn ár nársege aýyrtqysy kelmeýi, tipti ol úshin mańyzy zor baqty aman alyp qalýǵa da tyryspaǵany. Al, ekinshisi – Baltash myrzanyń namysynyń oıanýy, al oǵan sebep bolǵan aınalasyndaǵylardyń ony elemeýi, sol arqyly kek alýǵa ıtermeleýi. Bir mızansena arqyly rejısser eki keıipkerdiń de minezderindegi erekshelikti, ózgeristi kórsetti. Spektakldiń eń sońynda shıe baǵynyń satylǵandyǵyn jáne ony Baltash myrza satyp alǵandyǵyn estigende Shıe hanym rólindegi A.Tanabaeva eshteńe demesten, jerge otyryp, al Baltash beınesin sodaǵan N.Óteýilov osy sátti paıdalanyp, kegin qaıtaryp, onyń ústinen attap júre beredi. Osylaısha, dúnıeniń alma kezek ekendigin taǵy bir eske salǵandaı áser qaldyrdy.
Fotomaterıal: Monshaq Bekaıdarova
Ǵaıyp beınesin somdaǵan akter Qýandyq Qystaqbaev aınalasynda bolyp jatqan jaıttarmen sharýasy joq, baq satylyp jatqanda balyq aýlap, bolmashy nársege jylap júretin keıipkerdi kórsetti. Rejısser traktovkasyndaǵy keıipker – otbasy turmaq, óziniń namysyn qorǵaı almaıtyn, aıtqany bolmaı bara jatsa jylap qorqytatyn búgingi tańdaǵy ez jigitterdiń beınesi. Sol sebepti de somdaıtyn keıipkeriniń áreket etpeýin, úıdi qorǵap qalýǵa talpynbaýyn rejısser osy traktovka arqyly kórsetken.
Al Esken rólindegi Syrym Qashqabaev epızodtyq beıneni somdaý arqyly akter retinde qanshalyqty túrlene alatynyndyǵyn baıqatty. Ózine jaǵymsyz adamdarmen sóıleskende birde aýzy-basyn tyrjıtyp, birde baqa bolyp sekirip unamaıtyntyǵyn ashyq kórsete alatyn keıipkerdi akter mımıka arqyly, plastıkalyq sheshimder arqyly kórsetti.
Kerisinshe qoıylymdaǵy áıel adamdardyń beınelerin somdaǵan aktrısalardyń oıynyna áli de damý kerek. Shıe (Lıýbov Andreevna) rólindegi A.Tanabaeva, Almany (Anıa) somdaǵan J.Iskakova, Baný (Varıa) beınesindegi A.Ibraeva syndy aktrısalardyń oıyny áli de sheberlikti, daıyndyqty qajet etedi. Rejısser S. Potapov qoıylymǵa jas akterlerdi engizý arqyly pesaǵa jańa ún qosýdy maqsat etken. Mysaly rejısser qoıylym boıy «Shıeni» jas qyz obrazynda kórsetti. Onysy oryndy da, týǵan jerine, balalyq shaǵy ótken úıine kelgende jan-dúnıesi jasaryp, erekshe kúıge bólengen adamdy S.Potapovtyń sheshimimen akrobatıkalyq qımyldar jasap, bılep, sahnada erkin qozǵalǵan jas aktrısa somdady. Al, spektakldiń eń sońynda satylyp ketken shıe baǵymen qoshtasqan aktrısa A.Tanabaeva kenetten egde jastaǵy áıel bolyp shyǵa keledi. Sol arqyly qoıylym boıy biz kórgen jas qyz tek Shıe hanymnyń ishki áleminde bolyp jatqan tolqynystardy kórsetýge negizdelgen tásil ekendigin túsindik. Rejısser traktovkasyndaǵy beıne sátti jasalǵanymen, aktrısanyń keıipkerdiń ishki obrazyn jasaýdan góri, syrtqy kelbetine kóp mán berýi baıqalady. Negizgi ekpin plastıkaǵa qoıylǵandyqtan, seriktesterine «baǵa» berý, kidiristerdiń jaı ǵana paýza emes, qaqtyǵystyń eń bıik shyńyna aınalyp psıhologııalyq paýzaǵa aýysýy jetińkiremeı jatty. Alaıda, týyp-ósken úıine kelgen kezdegi aktrısa kózinen shattyqty, daýysynan qýanyshty kóre almasaq ta, sońǵy kórinistegi qoshtasý sahnasynda qımastyqpen shıe baǵyna qaıta-qaıta oralyp, jan aıqaıy shyqqan sharasyz áıel beınesin kóre aldyq.
Baný (Varıa) beınesin somdaǵan aktrısa Aısholpan Ibraevanyń keıipkeri sabyrly, árkez ustamdy, úı ishindegi tirlikti ǵana oılaıtyn, basynan oramalyn tastamaıtyn naǵyz qazaq áıeli. Moınyna taqqan kiltteri arqyly úı sharýasynyń kimniń qolynda ekendigin kórsetkisi kelgendeı. Spektakl basynan tastamaı taǵyp júrgen kiltterin, qoıylym sońyna qaraı eriksiz Baltashqa berýge májbúr boldy. Rejısserdiń osy arqyly keıipker tabıǵatyn, osy úıdegi alar ornyn sımvolıkalyq túrde sheshýi sátti shyqqan. Alaıda aktrısa A.Ibraeva oıynynyń bir saryndy, daýysynyń bir tempte ǵana bolýy somdap jatqan keıipker minezindegi ózgeristerdi ashyp kórsete almady. Atap ótkenimizdeı, bul beıne otbasynyń tutastyǵyn saqtaýdy, shıe baǵyn aman alyp qalýdy oılaıdy, ol úshin bári qosqysy kelip júrgen Baltashqa úılense óz degenine jeter edi. Aktrısa Baltashpen úılenýge qarsy emes ekendigin sózben aıtpasa da, isimen, qylyqtarymen bildirse róldiń ashylýyna septigin tıgizer edi.
Qoıylymda qylyqtary ázil týdyryp, sahnaǵa ár shyqqan saıyn bir erekshelik alyp keletin aktrısa bar, ol – Dárııa (Dýnıasha) rólindegi Altyngúl Serkebaeva. Aktrısa bir kúıden ekinshisine tez aýysyp, daýys yrǵaǵyn da san qubyltyp, soǵan saı is-áreket jasaıdy. Qoıylymǵa komedııalyq saryn berip turǵan obraz óz maqsatyna jete aldy, eń alǵashqy sahnalardan bastap kóńildi, aınaladaǵylardyń bárine qýanysh syılap júretin keıipkerdiń de muńaıatyn kezi bolatynyn kórdik. Sońǵy sahnalarynyń birinde Parıjge ketip bara jatqan Jarasqa (Iasha) súıetindigin, hat kútetindigin aıtqanda aktrısany múldem basqa qyrynan kórdik. A.Serkebaeva únemi kúlip júretin adamnyń da qaıǵysy baryn, bir qaraǵanda jeńiltek kórinetin qyzdyń da súıip, kútetin bir ǵana adamy bar ekenin kórsetti. Taǵy bir aıta ketetin jaıt – aktrısa seriktesterimen ádemi dıalog quryp qana qoımaı, ony eshqandaı jasandylyqsyz, shynaıylyqqa jaqyndatýǵa tyrysady. Nátıjesinde aýyz toltyryp aıtýǵa bolatyn tolyqqandy beıne paıda boldy.
Budan basqa, qoıylymda qaıǵyly keıipker bar, ol – Shal (Fırs). Shal beınesin QR eńbek sińirgen qaıratkeri Keńes Nurlanov somdady. Bar ǵumyryn sol úıdiń sharýasyna berip, ómir boıy qyzmet etip kele jatqan qarııany qartaıǵan shaǵynda eshkim de tyńdaǵysy kelmeıdi. Shıe baǵy satylyp, úı qulyptalyp bári jan-jaqqa ketkende umyt qalǵan qarııa ketkenderdiń artyna qarap jylaýyn toqtatpaıdy. Shıe baǵymen qatar jas qosyp kele jatqan qarııanyń otalyp jatqan shıelerdi qushaqtap jylaýy – kóz aldynda jastyq shaǵynyń baltalanyp jatqanyna qynjylýy. Akter keıipkeriniń harakterin jaqsy tapqan, spektakl boıy K.Nurlanovtyń ózin-ózi ustaýy bolyp jatqan oqıǵalarǵa eriksiz kónetindigin kórsetkendeı, alaıda sońǵy sahnasynda jan daýysyn shyǵara aıǵaılaýy jalǵyzdyqta ólýge qarsy shyqqysy keletindigin nemese ótken jastyq shaǵynyń beker ketkendigin kórsetkisi kelgendeı.
Jalpy qoıylymdaǵy akterlik ansambl óte joǵarǵy deńgeıde boldy. Buǵan ár akter óz úlesin tıgizip jatty. Atap aıtar bolsaq, Dastan Álimov Pátónáıdi (Trofımov), Aıman Aımaǵambet Sharlottany, Shah-Murat Ordabaev Jarasty (Iasha) somdady.
Qoıylym sýretshisi Berik Býrbaev eńbeginiń zor ekendigin de aıtyp ótý jón bolar. Sahnada atap aıtarlyqtaı kúrdeli senografııa joq, birde esik, birde shkaf qyzmetin atqaryp turǵan dúnıe, avansenadaǵy shıe butaqtary jáne sahna túbinde ornalasqan esik. Shańyraq retinde kórsetilgen qyzyl abajýr da tıimdi tabylǵan. Qoıylym sońynda shıe baǵynyń satylǵanyn habardar etkende atalmysh shańyraq Baltash rólindegi N.Óteýilovtiń joǵarǵy jaǵynan tómen qaraı túsip, osy shańyraqtyń ıesi bolǵanyn kórsetkendeı. Sonymen qatar, Parıjden qoldaryna ustap kelgen chemodandar birde Alma obrazyn somdaǵan J.Iskakova qýanyshpen eske alyp kórsetken áýe sharyna aınalsa, birde úlken úı ishindegi bólmelerdi kórsetti. Budan bólek sahnada birneshe oryndyqtar ornalastyrylǵan, olar spektakl boıy óz qyzmetterin atqardy. Eń sońǵy sahnada shıe baǵy satylyp, barlyǵy jan-jaqqa ketip bara jatqanda akterlerdiń ortada ornalasqan oryndyqtardy qulatyp ketýi de erekshe sheshilgen. Osylaısha bir otbasynyń tarıhy kúırep, ótkeni umytylyp, bolashaqqa degen senimi joǵalǵanyn kórsetkisi keldi dep túsindik. Rejısser men sýretshiniń sahnany dekoraııamen toltyrmaı, kóptegen dúnıelerdi shartty túrde kórsetýi zamanaýı teatr talabyna saı, mınımalızmge jaqyn, al sımvolıkalyq sheshimder keıipkerlerdiń minezin ashýda qupııa kodtar tárizdes mánge ıe.
Fotomaterıal: Monshaq Bekaıdarova
Astana qalasyndaǵy Q.Qýanyshbaev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq qazaq mýzykalyq drama teatrynda sahnalanǵan S.Potapovtyń qoıylymy repertýarǵa tyń ózgeris alyp keldi. Orys klassıkasy qazaq qoǵamyna jaqyndady, ondaǵy qatysýshylardyń baqqa degen kózqarasy búgingi tańdaǵy zaman kelbetiniń jalpy beınesin jasady. Ókinishke oraı, rejısserlerdiń deni spektaklde basty orynǵa keıipkerlerdi shyǵaryp, tek solardyń is-áreketi arqyly ómirdiń ózgergendigin, burynǵy kúnderdiń qaıtyp kelmeıtindigin kórsetip jatady. Alaıda, sol qatysýshylardyń bir kezderi jaıqalyp, keıinnen burynǵy beınesin joǵaltqan baqqa degen qarym-qatynasynyń nátıjesi ǵana zamanǵa berer baǵa bolmaq. Italıan rejısseri Dj.Streler «Sad — eto serdevına vseı ıstorıı, on — glavnoe deıstvýıýee lıo, ı potomý ımenno on predstavlıaet soboıý samýıý bolshýıý trýdnost dlıa postanovıka. Ne pokazyvat ego, prosto podrazýmevat — eto oshıbka. Pokazat, dat pochývstvovat — drýgaıa oshıbka. Sad doljen byt, ı on doljen byt chem-to takım, chto mojno ývıdet ı oýtıt, no on ne mojet byt prosto sadom, on obıazan byt vsem srazý. Potomý chto v nem konentrırýetsıa vse», – deıdi. Aıtylǵan másele S.Potapov traktovkasynyń negizgi kiltine aınalǵan. Sebebi rejısser úshin basty másele – baqqa degen adamdardyń kózqarasynyń ózgerýinen týyndaıtyn ózgerister. Múmkin ol jaqsy jaqqa qaraı ózgeris, múmkin kerisinshe, alaıda ıakýtııalyq rejısser shıe baǵy satylǵanmen, barlyq keıipkerlerdi jańa ómir kútip turǵandyǵyn kórsetti. Sahna qarańǵylanǵan kezde, túkpirde ornalasqan esikten jaryq shashylyp barshany qýanyshqa bólep, baqytqa keneltetindeı áser syılady.
Sonymen qatar, teatr ujymy atalmysh spektaklmen 2016 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrligi uıymdastyrýymen Aqtóbe qalasynda ótken QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan Qazaqstan drama teatrlarynyń XXIV respýblıkalyq festıvalinde «Úzdik spektakl» nomınaııasyn, Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń qoldaýymen Taldyqorǵan qalasynda ótken «Qazaqstan - Eýrazııa júregi» atty VI Orta Azııa memleketteri teatrlarynyń Halyqaralyq festıvalinde «Gran-prı» júldelerin jeńip aldy. Bul osy tektes spektaklderdiń sońǵy maýsymdaǵy eń úzdik qoıylymdar ekendigin taǵy bir dáleldese kerek.
Jalpy alǵanda qandaı rejısser kelse de, ol eń aldymen eki el arasyndaǵy mádenı baılanysty ornatqannan bólek, otandyq teatrlarymyzdyń damýyna óz úlesin qosatyny belgili. Ol úles ár rejısserdiń jumys isteýdegi erekshelikterimen baǵalanady. Sol sekildi, shetelden shaqyrtylǵan rejısserlerdiń jumysy, eń aldymen, tańdalǵan taqyryptardyń ózektiligimen, Qazaqstan teatr mádenıetine ákelgen jańa baǵyttarymen (I.Vaıtkýs spektaklderindegi postmodernızm, B.Abdýrazzakovtyń psıhologııalyq, absýrd teatr júıelerimen jumys isteýi) erekshelendi. Ár spektakldegi akterlerdiń jańa qyrlarynan ashylýy da atalǵan rejısserlerdiń eńbegi. Sebebi bul rejısserler formadan bólek, ár aktermen, obrazben jumys isteýge kóp mán beredi.
Ár elderden shaqyrtylǵan talantty rejısserdiń kez-kelgeni ulttyq mádenıetimizdiń damýyna úles qosa otyryp, eki el arasyndaǵy baılanysty odan ári aıshyqtaı túseri anyq.
