XIX ǵasyrdyń sońy - XX ǵasyrdyń basynda fılmder óndirisiniń qýattylyǵy jaǵynan Franııa, Anglııa, Italııa, AQSh, Danııa, Germanııa shamamen bir deńgeıde boldy. Memleketaralyq tájirıbe almasý jolǵa qoıyla bastaıdy. Amerıkada kıno óndirisiniń aldyńǵy qatarynda «Edıson» jáne «Baıograf» fırmalary boldy. Sonymen qatar, Nıý-Iork, Chıkago, Boston, San-Franısko qalalarynda iri kınofabrıkalar paıda bolady. Kóp uzamaı-aq kıno óndirisiniń sandyq kórsetkishi jaǵynan amerıka kınosy aldyńǵy qatarǵa shyǵady. 1906 jylǵa deıingi aralyqta amerıkanyń kıno óndirisinde de basty shyǵarmashylyq tulǵa operator jáne mehanık bolyp qaldy. Fılmdi túsiretin de, montajdyq tásilmen qurastyratyn da, daıyn týyndyny kınoteatrdan kórsetetin de bir ózi boldy. 1900 jyldar tusynda ekrannan sıýjeti kúrdeli oqıǵalardy sıpattaýǵa degen qulshynys paıda bolady. Kıno tiliniń osy baǵyttaǵy sıpattaý tásilderin jańa deńgeıde damytýǵa úles qosqan amerıkalyq rejısser Edvın Porter boldy. Shyǵarmashylyq jolyn «Edıson» fırmasynyń mehanıgi qyzmetinen bastaǵan jas mamannyń alǵashqy fılmderi kıno tiline eshqandaı jańalyq ákele qoımady, alaıda, Jorj Melestiń yqpalymen onyń estetıkalyq talǵamdary men shyǵarmashylyq tásilderi birtindep ózgeriske ushyraı bastaıdy. Endigi jerde Porter tolyqmetrajdy fılmder túsire otyryp, montajdyq tásilder boıynsha tájirıbelerdi júzege asyra bastaıdy. Onyń «Jızn amerıkanskogo pojarnogo» (1902) jáne «Bolshoe ograblenıe poezda» (1903) fılmderi mazmundyq oqıǵa sıpattaýdyń kúrdeli tásilderiniń mysaly bola alady. «Jızn amerıkanskogo pojarnogo» fılminde rejısser alǵash ret arhıvten alynǵan derekti hronıkany kórkem tildegi sıýjettik tarmaqtarmen montajdaý arqyly úılestiredi. Óte sátti bastalǵan montajdyq izdenis tásilderin rejısser óziniń kelesi fılmderinde tereńdete túsedi. «Bolshoe ograblenıe poezda» fılmi jalpy kıno óneri tarıhyndaǵy jańa aǵymnyń, atap aıtqanda, vestern janrynyń basy bolyp tabylady. Bul fılmde oqıǵanyń órbitilý barysynda kamera qozǵalysy arqyly montajdyq tásilder keń paıdalanylady, nátıjesinde oqıǵa ótetin orta sıpaty alma-kezek berilip otyrady, paralleldi montajdyń alǵashqy tásilderi osylaı bastalady.

Porterdiń jáne basqa da birqatar amerıkanyq rejısserlardyń fılmderinde alǵash ret montajdyq tásilderdiń keńistik-ýaqyttyq múmkindikteri júzege asyrylady. Olardyń fılmderinde keń paıdalanylǵan kadr baılanystary sıýjettik oqıǵanyń zańdy damý sáıkestigin ǵana emes, sonymen qatar, bolashaqqa saıahat nemese ótken kezeńge sheginis sııaqty ýaqyt keńistiginde emin-erkin boılaýǵa múmkindik berdi. Ásirese, mundaı montajdyq tásilderdiń qýǵyn-súrgin fılmderdegi(fılmy pogonı) sıýjetti kórsetýge múmkindikteri mol boldy, birinshiden, keńistik deńgeıinde qozǵalysty alma-kezek qamtý múmkindikteri, ekinshiden, qýǵyndaǵy keıipkerlerdiń arasyndaǵy uzyndyq ólsheminiń dáldigi. Osy múmkindikterdiń aıqyn mysaly, ásirese, Porterdiń «Bolshoe ograblenıe poezda» fılminde júzege asyryldy. Árıne, bul tásilder sol kezdegi franýz kınosynyń iri kınoóndiristeri «Pate» jáne «Gomon» stýdııalarynan shyqqan fılmderde de keńinen paıdalanyldy. 1905 jyly Pıttsbýrg qalasynda «Nıkelodeon» degen atpen alǵashqy kınoteatr paıda bolady. Nıkel – bir bılettiń qunyna sáıkes moneta ataýy, «Odeon» - teatr qoıylymyna sáıks mazmundaǵy uǵym. Budan bylaıǵy ýaqytta AQShtyń basqa da qalalarynda kınozaldar kóptep paıda bola bastaıdy. 5 jyl kóleminda Amerıkadaǵy kınoteatrlardyń sany 10 myńǵa jetti. 1908 jyldyń sońynda Nıý-Iork qalasynda «Baıograf» jáne «Vıtagraf» kınofırmalarynyń birigýi nátıjesinde jańa kınoóndiristik trest paıda bolady. Bul patenttik trest zańyna sáıkes barlyq kınoteatrlar «Edıson kompanı» tresine lıenzııalyq aqy tóleýge mindetti boldy. Osyndaı qyspaqqa alynǵan jaǵdaıda birqatar táýelsiz kınoteatrlar ıeleri Nıý-Iorkten alshaq basqa qalalarǵa, keıbireýleri tipti shetelge qonys aýdarýǵa májbúr bolady. Osyndaı yńǵaıly jaǵdaı Los-Anjeles mańynda Kalıfornııada paıda boldy. Bolashaq Gollıvýd (1908) tarıhy osy jerden bastalady.

1905-1914 jyldar aralyǵynda amerıkanyń kıno óndirisi jedel qarqynmen damı bastaıdy. Nıkelodeon kınoteatrlary kópshiliktiń eń súıikti ornyna aınalady. 1907 jyly Evropadan emıgraııamen kelgen adamdar sany eń sharyqtaý shegine jetedi. 1 mln 285 myń adam. Tili, dini, mádenıeti bólek ár elden jınalǵan adamdardyń ortaq rýhanı qundylyǵy kınoteatrlardan kórsetiletin seanstar boldy. AQSh halqynyń basym kópshiligin qamtyǵan «Nıkelodeon» kınoteatrlar júıesi endigi jerde Kanada men Meksıkanyń shekarasyna jetedi. Jańa ólkedegi jańa ómir jaǵdaıynda 20-ǵasyrdyń alǵashqy onjyldyǵynda kınematograftyń damýyndaǵy kórkemdik sýretteý tásilderine alǵysharttar osylaı qalyptasa bastaıdy. Táýelsiz kınostýdııalardan úzilissiz jaryq kórip jatqan fılmder negizinen eki janrda qalyptasty: kópshilik kórermenniń talǵamyna sáıkes kelgen halyqtyq janr – vestern tarıhy kovboılyq fılmderden bastaý aldy, jáne ekinshi janr – komedııa janry. Kovboı fılmderdiń janr retinde qalyptasýyna akter jáne rejısser Gılbert Andersonnyń sińirgen eńbegi mol boldy. «Baıograf» jáne «Vıtagraf» sııaqty iri kınokompanııalardan qoldaý tappaǵan Anderson kishigirim kınofırmanyń prodıýserlerimen birlestikte 1908 jyly «Esseneı» stýdııasyn qurady. San-Franısko mańaıynda oryn tepken bul stýdııada ár kún saıyn jańa fılmderdiń epızodtary úzilissiz túsirilip jatty. Barlyq fılmderdiń bas keıipkeri kovboı Broncho Bıllı óte tapqyr ári erjúrek jaýynger retinde kórermenniń kóńilinen shyǵady. Asa tanymal ekran keıipkerine aınalǵan Broncho Bıllıdiń úlgisimen endigi jerde basqa da kınostýdııalar ózderiniń kovboı keıipkerlerin ekranǵa shyǵara bastaıdy. Kovboı taqyrybyndaǵy barlyq fılmderdiń dramatýrgııasy bir mánerde órbitilip otyrdy: bas keıipker tapqyr, erjúrek, adal jáne qashan da zorlyq-zombylyqqa qarsy turady, oǵan qarama-qarsy qoıylatyn keıipker zulym, eki keıipkerdiń tartysy mindetti túrde jaǵymdy keıipkerdiń jeńisimen aıaqtalady, aqyr sońynda ádilettilik ornaıdy. Alǵashqy jyldardaǵy kovboı fılmderdiń keıipkerleri shym-shytyryq oqıǵa ortasynan mindetti túrde ádiletti jeńiske jetýge tıis boldy. Kovboı taqyrybyna túsirilgen ár fılmdegi sıpattalatyn oqıǵa sıýjetiniń nanymdylyǵy, keıipkerlerdiń tabıǵılylyǵy jáne oqıǵa dınamıkasynyń jyldam qarqyny Amerıka kınosynyń Eýropa ekranyna jol tabýyna zor yqpaly boldy.