Ústimizdegi jyldyń qarasha aıynda Á.Qasteev atyndaǵy Memlekettik óner mýzeıiniń Ortalyq kórme zalynda «Sýretshi ýaqyt aǵymynda» atty Sýretshiler odaǵynyń esep berý kórmesi ótýde. Bul is-sharaǵa elimizdiń ár óńirinen kelgen sýretshiler qatysty. Atalyp otyrǵan kórme qylqalam sheberleriniń shyǵarmashylyq deńgeıin tarazylaǵan, baǵamdaǵan, búgingi beıneleý óneriniń bet-burysyn aıqyndaǵan kórmeler qortyndysy dep aıtýǵa bolady.
Kórme zalyna ulttyq beıneleý ónerimizdiń ár salasy boıynsha óner týyndylary usynyldy. Aıtalyq, keskindeme, grafıka, músin, sándik-qoldanbaly ónerdiń ár túrleri boıynsha kórkem shyǵarmalar oryn aldy. Táýelsiz tarıhy bar beıneleý óneri jańasha kóz qarasty, tyń izdenisti talap eteri sózsiz. Alaıda, shırek ǵasyrdan artyq bılik qurǵan keńestik dáýirden muraǵa qalǵan ulttyq beıneleý óneriniń jetistikteri búgingi qylqalam sheberleriniń shyǵarmashylyǵy negizinde aıqyndalyp, daralanýda.
Kórmedegi árbir óner týyndysyna kóz júgirtseńiz, shyǵarmalardyń ón boıynan ulttyq bolmys pen ulttyq ún esip turǵandaı áser qaldyratyny anyq. Tutas zaldaǵy árbir týyndydaǵy kórkem beıneler áleýmettik, rýhanı, adamgershilik, estetıkalyq jáne dúnıe-tanymdyq kózqaras ereksheligin bilýge arnalǵan obrazdar sımvoly ispetti. Qazaq keskindemesindegi «realızmnyń» bedeldi ókilderiniń biri Jumaqyn Qaırambaevtyń «Qyran» (2017) dep atalatyn kórkem týyndysy dala rýhyn asqaqtatqan, erlik pen erkindikti boıyna sińire qalyqtaı ushqan qus kelbetin kórip eriksiz nazar aýdarasyń.
Keń dala tósindegi mamyrajaı sát pen kıiz úıler sulbasy kóshpeli mádenıet ómirin ereksheleı túskendeı. Kompozıııadaǵy tústik úndestik keremet keskindik kolorıt qalyptastyryp, ishki qurylymy tereń fılosofııalyq mazmunǵa negizdelgen. Tylsym tabıǵat áleminiń ózindik syrlary men shynaıy bolmysyn kenep betinde sýretteýi avtorlyq mánerdiń ózindik qyrlary deýge bolady. Sondaı-aq sýretshi, T.Júrgenov atyndaǵy óner akademııasynyń doenti Kádirbek Kámetovtiń «Dala arýy» (2017) atty kartınasy jazyq dala tabıǵatynda órilgen qos burymyn ustaǵan názik áıel bolmysyn sheber sýretteıdi. Sabyrly da, salmaqty otyrǵan áıel kelbetine tárbıe men ar-ujdannyń qasıetteri tán tárizdi. Jyly túster negizin quraǵan úndestik, keıipkerdiń jan-dúnıesimen astasyp jatqandaı áser qaldyrady. Bul kompozıııadaǵy dala arýy arqyly sýretshi qazaq áıelderiniń tıptik obrazyn beınelese kerek.
Keskindemedegi portretter janry boıynsha, E. Qaıshybektiń «Qajymuqan» (2017) atty tulǵalyq portreti de, alyp palýannyń qatýly da, susty beınesi kórgen jandy beı-jaı qaldyrmaıdy. Aty ańyzǵa aınalǵan ult maqtanyshy Qajymuqan obrazy keskindemelik tildiń qýatymen barynsha utymdy sheshilgen. Kúsh ıesiniń salaly saýsaqtaryn jaıa otyrǵan beınesi ótken kún erligine qaıta oraltqandaı. Sonymen qatar, V.Kıreevtyń «Ál-Farabı» (2017) jáne M.Amanbaevtyń «Meniń zamandastarym» toptamasy uly tulǵalar obrazyna keńinen toqtalǵan aıtýly shyǵarmalar. Qylqalam sheberleriniń keıipker bolmysyn ashýdaǵy talpynys pen ózindik mánerleri aıqyn. Tulǵalardy óz zamanyna sáıkes beıneleı otyryp, ózindik minez erekshelikterin asha bilgen. Jazý mánerindegi erkindik, boıaýlar úılesimdiligi, keıipkerlerdiń qaıtalanbas sıpaty rýhanı qazynamyzdyń jaýharlar qorynan oryn alady.
B. Qusaıynovtyń «Ańyz» dep atalatyn tarıhı janrdaǵy týyndysy da sonaý tarıhı jańǵyryqty, ǵasyrlar qoınaýyndaǵy shejirelerden syr shertedi. Kompozıııadaǵy barlyq dınamıkalyq qozǵalystar orta bóliktegi qarııanyń qobyz únine terbelgendeı. Keneptegi keıipkerler sulbasynan bólek meshit formasyndaǵy kesenelerden musylmandyq túrkilik sarynnyń kelbeti anyq baıqalady. Shyǵarma qurylymy ortalyq bólikke negizdelip, artqy fon bulyńǵyrlana berilgen. Sol bulyńǵyrlyq arqyly sýretshi ańyz taqyrybyn tarıhı jáne ulttyq qundylyqqa toly mura ekendigine ekpin beredi.
Qolóner salasyndaǵy keste, bizkeste, kıiz, sýlap basý sııaqty tehnıkalarda oryndalǵan óner týyndylary da kórermenderin erekshe mazmunǵa toly fılosofııalyq oıǵa jeteleıdi. Atalyp otyrǵan shyǵarmalardyń barlyǵy derlik plastıkalyq tásilderdiń alýandylyǵyn, avtorlyq stılıstıkalardyń aıqyndylyǵyn, beıneleý óneri baǵyttarynyń barlyq jaǵynan klassıkalyq dástúrlerge degen beıimdiligin aıshyqtaıdy.
Sýretshilerimizdiń shyǵarmashylyqtaǵy aıtýly jeńisteri, Táýelsizdik jyldardaǵy Qazaqstan beıneleý óneriniń jan-jaqty, alýan sıpaty, zertteý nysanynyń aýqymdylyǵy jaǵynan qaıta damýshy jas memleket úshin aıtýly qubylys. Bul kezeń beıneleý óneri úshin jańa paraqtar men jańa esimderdi ashty. Sýretshiler somdaǵan tarıhı beınelerdiń sıpatyna tereńinen úńile otyryp, kóshpeli dáýir salty men dúnıetanymynyń tereń fılosofııalyq maǵynasyn aıshyqtaıtyn shyǵarmalar toptamasyna kýá boldyq. Sondaı-aq, bul kórme qazaq beıneleý óneriniń damý deńgeıi men ósý dárejesin aıqyndaǵan, ulttyq qundylyqtar bastaýy bolyp sanalady.
