Пьесаны қазақшаға аударған Ләззат Алпысбаева. Қоюшы-режиссер – Сайлау Қамиев (ҚР еңбек сіңірген қайраткері). Ол осыған дейін А.Иманбаеваның «А.И» театрында Ғ.Мүсреповтың «Қозы Көрпеш Баян сұлу» трагедиясын, М.Мэйо, М.Эннекен «Менің әйелім өтірікші» комедиясын және Астана комедия театр сахнасында М.Фрейннің «Театр 180°», т.б. қойылымдарын сахналаған білікті режиссер. Ал қойылымның қоюшы-суретшісі – Алма Сырбаева режиссермен бірлесіп жасаған безендіруі көркем бенеленген. Сахна төрінде төрт есік пен камин, сахнаның оң жағында диван, сол жағында бар бағаны (барный стойка) орналасқан. Минимализмге құрылған декорация қойылым атмосферасының әсерлі болуына септігін тигізген. Спектакльдің жоғары деңгейде өтуіне атсалысқан балетмейстер – Анель Мырзагулова мен дыбыс режиссері – Ернұр Балапановтың жасаған жұмыстарын ауыз толтырып айтуға болады.

Дүниежүзіне танымал ХХ ғасырда өмір сүрген драматургтің «Мерекелік меню» пьесасы бүгінгі таңда көптеген мемлекеттердің театр репертуарынан берік орын алып, сан түрлі формада қойылып келеді. Осыдан екі ай бұрын алғаш рет Елордамызда жаңа Комедия театры М.Фрейннің «Театр 180°» спектаклімен ашылған болатын. Театрдың директоры әрі көркемдік жетекшісі – Тұрсынбек Қабатов, ал бас режиссер қызметіне С.Қамиев тағайындалған. Труппа меңгерушісі – Ернияз Бірімқұлов болып табылады. Бұндай көркемдік деңгейі жоғары комедия театрларының қаланып, шымылдық түруі қуантарлық жағдай. Жаңа театрда қызмет ететін жас актерлар труппасының дені: Қазақ ұлттық өнер университетінің «Актерлік өнер» бөлімінің түлектері С.Қамиев шеберханасының шәкірттері. Сондықтан болар, режиссердің трактовкасын терең түсініп, актерлік ансамбль құра алған.

Спектакль басталғанда басты кейіпкер Бернард – Әли Бидахмет өзінің әйелі Жаклинді – Ақбота Макежанованы анасының үйіне жіберу үшін тезірек үйден шығыуын өтінеді. Себебі, ол әйелі жоқта көңіл көтерудің керемет жоспарын жүзеге асырмақшы болады. Осындай аяқ астынан туындаған ой күтпеген тосын жағдайларды тудырады. Еркек үйде жалғыз қалғанда ««бон аппетит» аспаз агенттігінен кешкі отырысқа бәрі дайын» - деп телефон соғылғанда әйелі одан бірден күдіктенеді. Бернард ушыққан жағдайды қалпына келтірмек оймен тығырықтан шығар жол табу үшін айтылған өтірік келесі өтірікті жалғап, оқиғаны одан әрі шиеленістіре түсіреді. Ауызынан «авария» болып досы Бернардтың келе жатқандығын әйеліне айтады. Жаклин анасымен телефон арқылы сөйлесіп болып, кім звандады? деген күйеуінің сөзіне: «Мамам ауырып қалды, мен оған келесі жолы барамын» - дегенде сахнада Бернард өтірік болсын уайымдаған түр танытса дұрыс еді, қалай болғанда да әйелінің анасы. Сонымен қатар, оның басты мақсаты – әйелін қалайда анасына жібеу болатын. Бернард сенім артып жүрген жан досы Роберт әйелінің көңілдесі екендігін күйеуі білмейді. Спектакльдегі оқиғалардың күтпеген бұрылыстары, шыр айландырар интригалар мен тартысты сюжет актерлердің міндеттерін қиындатқанымен, оларға махаббат, құмарлық, қызғаныш, адалдық, сатқындық сезімдерін көрсетуге тамаша мүмкіндік берді.

Бернард ақкөңілділігімен, әйелін жан-тәнімен жақсы көреді, бірақ Сюзанна – Еңлік Айымғазыны көріп ғашық болып қалады, сол әйелмен көңіл көтеріп қызықты кеш өткізгісі келеді. Ол өзіне тән шаш қайыруын жақсы ойлап тапқан, қолын қайта-қайта өзі, біресе арасында досы Робертқа - Әли Жарасұлына «түкіріктеп» жартылай таз шашын қайырып әлек болып жүрген Бернардтың әрекеті еріксіз езу тартқызады. Бернард аңқаулығымен әйелінің сөзін тыңдап, басына шығарып алған еркекті оңды бедерлей білді. Бернард ойыны көркем тұрғыда жақсы шықты, өзінің әрекеттерімен сахнада еркін ұстап, актерлердің ұйытқысы болды.

Режиссер спектакльдің темпо-ритмін жоғары етіп, жастарға тән заманауи тұрғыда қабылдауға жеңіл, көңілді әрі күтпеген оқиғаларға ұшырайтын жағдайларды молынан қосып қызықты қойған. Ол бүгінгі күн жастарының талғамына сай сахнада актерлерге шығармашылық еркіндік беріп, өзіндік өнерлерін жан-жақты паш еткізгендігі көрініп тұр. Комедияда Роберт – Ә.Жарасұлы сахнаға шыққанда жан-жағына барлай қарап, бойының ұзын бола тұра джентльмендерше арқасын түзу ұстап, қыздардың «аурасы қай жақта?» дегендей көріпкелдерше қолын созып іздей жөнеледі, пластикалық икемділігімен қыздарды өзіне магнитше тартып қызықтыра білетін өнерін көрсетті. Оның қыз құмар жігіттің әрекеттерін жасауы көркем шешімін тапқан. Алайда оған қыздармен кездескенде сәл де болса сабырлылық сақтап, ұстамдылықпен асығыс қадамдарға бармағаны абзал болар еді. Жаклинмен кездескенде оны мауқын баса құшады. Бір көздері Бернард жақты барлайды. Осындай әрекеттерінің арқасында комедиядағы басты трагедиялық идеяны – көптеген әйелдердің күйеуінің, күйеуі әйелдерінің көздеріне шөп салу мәселесін көрсете алды. Соның кесірінен көптеген отбасылар ажырасып, бір-біріне қол жұмсап, соңы өліммен аяқталып жатқаны жасырын емес. Бұл балалар мен ата-аналарға да үлкен қайғы. Осындай жағдайға жеткізбей, нәпсіқұмарлықтан бойды алшақ ұстаған дұрыс дегенді меңзейді. Барлығы тату-тәтті отбасы болғысы келеді, ал айрандай ұйыған отбасын сақтап қалу қазіргі заманда үлкен мәселеге айналып отыр. Спектакль бүгінгі күні осы идеясымен құнды әрі жиырмасыншы ғасырда жазылса да өзекті тақырып болып қала берері ақиқат.

Бернард Робертке Сюзанна келетіндігін және оның жігіті болатынын барлық жағдайды айтып Робертті әрең көндіреді. Бернард пен Жаклин базарға кеткенде үйге «бон аппетит» аспаз агенттігінен аспаз әйел Сюзетта – Айша Ағымбай келеді. Осы жерде «Жағдай комедиясы» орын алады. Сюзеттаны Сюзанна екен деп ойлап, оны өзінің жүріп жүрген қызы ретінде көндіреді. Сөйтіп Бернардтар үйге келгенде комедиялық жағдай белең алады. Бернард жасырып отырған құпияларды Роберт аңдамай керісінше жасауы күлкі тудырады. Осы сахналарда Жаклин базардан әкелген үлкен жеміс- жидек, тамаққа толған ауыр сөмкені ары-бері жеңіл көтеріп жүргені көрермендерге сөмкенің бос екендігін байқатып қояды. Сахна «айна» болғандықтан әрбір әрекет анық көрініп тұратыны белгілі, сондықтан сөмкенің ішіне шынымен бір заттар салып ауырлатқаны абзал. Болашақ қойылымдарда осы жақтарын ескерсе деген ұсынысымыз бар.

Сюзетта – А.Ағымбай бір беткей, ешнәрседен ұялмайтын ақша үшін арын сатуға да даяр кейіпкерді сомдап шықты. Өзіне айтылған ауыр сөздермен, қол көтеріп жатса да ақшасын берсе бәрін ұмытатын адам. Өкінішке орай осындай кейіпкерлер өмірде де көптеп кездеседі. Жаклинге Сюзеттаны актриса, әнші, фотомодель деп таныстырғанда, оның қолынан көп нәрсе келмесе де барын салып жасап шығады. Спектакль арқылы демократиялы елдерде байлардың қызметшілеріне ауыр сөздер айтып, ар- намысын таптап, істеген істері үшін ақшасын беріп, «бәрін сатып алатын» байлар мен ақшасын алса «бәрін ұмытатын», «бетін кессе қан шықпайтын» ұятсыз адамдарды әшкерелейді. Бернард пен Роберт Сюзеттаны шектен тыс басымен, тізесімен де ұратын бірнеше сахналары эстетикалық әдемі көрінбейді. Нәзік жанды әйел адамға қол көтермек түгел, қолдың ұшын тигізу қиянат деп есептейміз. Бұл жағдай көрермендерге де ешқандай күлкі тудырмайды. Күлкілі жағдайларды ой елегінен өткізіп, басқа да формалар мен би арқылы жектізуге болар еді деген оймен бөліскіміз келеді.

Сюзанна – Е.Айымғазы көрермендер залынан сахнаға қарай ерекше шығатын нағыз фотомодель, актриса болғанын байқатады. Сюзанна фактурасы мен бойы өзіне тура келген тұрысы, еркелігі, жүрісі нағыз еркетотайлардың келбетін сипаттай алды. Өзіне баурап сендіре алды. французша сөздер қосып, қазақша сөздерінің соңын француз тілінің акцентімен сөйлеуі оңды шешім тапқан. Сюзанна да Сюзетта тәрізді көнбіс, айтқанды жасап жүре беретін адамды тура бейнелеген. Жаклин ашу үстінде мыналарды жинап ал десе, Сюзаннада: «Мен»- деп дауысын көтеріп барып, көрермендер қазір енді ол да ашудан жарылатын шығар дегенде «жинап алам» деп ештеңе болмағандай кете беретін күлкілі сахнасы оңды шешім тапқан. Сюзаннаның пальтосының жағасына оралған «Ненси» деген түлкі тәріздес жағалы «ішігі» бар, онымен сөйлеседі, кейде ақыл сұрайды. Сюзананың бейнесі бүгінгі күнгі сұлу бикештерді әспеттеген. Қолындағы кішкентай күшіктерін ұстап алып, өздерін күтіп қалған «мода» қуалаған әйелдерді көз алдыңа әкеледі. Еуропадағы кейбір әйелдер бала тумай сол ит, мысықтарын баласындай күтіп, оларға арнайы бір бөлме беріп, күтуші жалдап, бағалы киімдер кигізіп жүргендерді де көріп жүрміз.

Спектакльде Сюзанна Бернардтың үйіне не үшін келетіні және ол үйдегі адамдардың айтқандарын екі етпей орындай беретіндігі пьесадағы мәтінді аздап қысқартқандықтан көрермендерге түсініксіздеу болып отыр. Сюзанна Сюзеттаға ойнап күш көрсетіп өз орнына асханаға жіберіп, Жаклиннің жанына келіп оған ақыл айтып, арбай алатын, Жаклиннің күйеуін әйелінен қызғанатын, қызғаншақ әйел бейнесін сомдайды. Жағдай ушығып Бернард әйелі Жаклиннің оның көзіне шөп салып жүргендігін естігенде «оны өлтіремін» деп үйді шарлайды. Бірақ бір қызығы досы Роберттан көрмейді «досым» деп жанынан өте шығатын сахналары көркем шешім тапқан.

Джордж – Бағлан Иманғазинов Сюзеттаның күйеуі, заманауи байкерлерше киінген, жүріс тұрысы ширақ. Джордж Бернардтың үйінен өз әйелін әкетуге келеді. Үйге кіре сала бірден барлығын қырып жоюы ақталмай жатады, негізі ол сөздің байыбына барып, барлығын түсінгенен кейін барып ашуланғанын көргіміз келді. Қонақтармен билеп тұрып сөйлескендегі өзіне жақсы жарасады, бірақ бір әрекетін қайталамай өзін басқаша қырынан көрсетсе деген ойымыз бар. Ойнайын деп жатқан әрекеттерін алдын ала дайындап алғанын көрсетіп қалады. «Ашына» деген сөзді естіген Джорджтың «ұстамасы» (судіргісі) пайда болып жанындағы адамдарды қылқындыра жөнеледі. Бәрін қорқытып, ашса алақанында, жұмса жұдырығында ұстайды. Әсіресе оның аспазшының киімін киіп, барлық кейіпкерлерді «кәуәп» (шашлык) тәрізді жерде айналдырып, жертөленің қақпағын ашып буын шығарып, дәмдеуіштерді бейнелі түрде актерлерге шашатын сахналарын режиссер ұтымды қолданған. Джордж үйдегі адамдардың жасап жүрген әрекеттеріне жазалауын бейнелі түрде әспеттеп көрсетті.

Жоғарыда айтып кеткеніміздей, бұндай қойылымдар бүгінгі таңда өте өзекті мәселелерді қозғайды. Режиссер С.Қамиев жас труппаны ұтымды ойнату арқылы үлкен жетістіктерге жетіп отыр. Оның таңдап отырған қойылымдары бұрын-соңды қазақ театрында сахналанбаған тың дүниелер қатарынан екенін байқаймыз. Комедиялары үлкенді де, жасты да қызықтыратын, күліп отырып ойландыратын, астарлы тәрбиелік мағынаға толы. Астана комедия театры болашағынан мол үміт күттіреді. Келешекте зор жетістіктерге жететіні сөссіз. Жалпы, спектакльде жас актерлер жаңадан үлкен сахнаға аяқ басқандықтан көрерменді күлдіртуіміз керек деген ойларының бары рольдерін тез ойнап шыққысы келетін іс-әрекеттерінен байқалады. Әрбір кейіпкердің мінездеріне түрлі бояу қосу арқылы байыта түсіп, сыртқы жүріс-тұрыстарын спектакльдің соңына дейін сақтап қалғаны абзал. «Көш жүре түзеледі» дегендей актерлер үлкен сахнаға машықтанып, көрермендердің көзайымына айналатынына сеніміміз мол, театрға шығармашылық табыстар тілейміз!