Sharıpa Orazbaevanyń «Tul» atty úshinshi tolyqmetrajdy fılmi áıel taǵdyrynyń kúrdeli kórinisin beıneleıdi. Bul týyndysy jýyrda Almaty qalasynda ótetin XVII Halyqaralyq «Eýrazııa» kınofestıvaliniń halyqaralyq baıqaýynda baq synaıdy. Buǵan deıingi «Marııam» jáne «Qyzyl anar» fılmderi de ómirdiń synaqtarymen betpe-bet kelgen áıelder beınesin ashqan edi.
Fılm oqıǵasy Aıaýlym men onyń anasy Raýshannyń ómiri tóńireginde órbıdi. Aıaýlym otbasynan alshaqta, ınternatta bilim alady. Sondyqtan onyń boıyn jalǵyzdyq pen saǵynysh sezimi jaýlap alǵan. Synyptastarynan tek ozbyrlyq kórgen soń, jylýlyqty anasynyń qasynan tabýǵa tyrysady. Oqıǵanyń órbý barysynda anasynyń ómirinde oryn alyp jatqan jaǵdaılarmen tanysa bastaımyz. Marqum kúıeýinen qalǵan qaryzdar men kútpegen júktilik onyń ómirin kúrt ózgertken bolatyn.
Sharıpa Orazbaevanyń týyndylarynda basty keıipkerlerdiń taǵdyry jıi osyndaı sıpatta kórinedi. «Marııam», «Qyzyl anar» jáne «Tul» fılmderinde «otbasynyń tireginen» aıyrylǵan áıeldiń óz ómiri men balasyn qorǵaýǵa arnalǵan arpalysy basty taqyryp retinde kórinis tabady. Mysaly, «Marııam» fılminde basty keıipker balalaryn asyraý úshin kúıeýiniń óli ekenin rastaýǵa májbúr bolsa, «Qyzyl anar» fılmindegi Anar zorlyq kórgen ulynyń quqyǵyn qorǵaýǵa umtylady. Al Raýshan bolsa, kúıeýinen qalǵan qaryzdardan qutylýǵa tyrysady. Jalǵyzdyq pen dármensizdik Sharıpa Orazbaevanyń keıipkerlerine tóteý qoıa almaǵan. Olardyń barlyǵy da maqsattaryna jetýdiń baǵasyn qurbandyqpen ótedi. Qoǵam kórsetken ádiletsiz qatynasqa qarsy tura alyp, patrıarhaldy ustanymdardyń shekterin buzyp shyǵa aldy deýge bolady.
Sonymen qatar, atalǵan fılmderdegi tústik sheshimder jaǵynan da belgili bir uqsastyqtar men aıyrmashylyqtar bar. Ásirese, «Qyzyl anar» fılmi aspanmen teńelgen reńkterdegi kadrlarymen erekshelenedi. Sondyqtan, Sharıpa Orazbaevanyń debıýttik jáne úshinshi fılmi ózara baılanysta turǵanyn atap ótýge bolady. Olar baıaý temp pen sýyq túster arqyly úndestikte tur. Qorshaǵan ortanyń mundaı kórinisi keıipkerlerdiń psıhologııasyn túsiný úrdisin jeńildetedi.
Eger «Tul» fılmin rejısserdiń aldyńǵy jumystarymen baılanystyrýdy jalǵastyrsaq, beıneleý óneriniń rólin atap ótý mańyzdy. Máselen, onyń «Kartop jegishter» atty qysqametrli fılmi Vınsent Van Gogtyń kompozıııasynyń negizinde túsirilgen. Al «Uıat jáne men» ataýly derekti týyndysyna N.N. Geniń «Ar-ojdan. Iýda» («Sovest. Iýda»), Edvard Mýnktyń «Jalańash áıel» jáne Anatolıı Shýmkınniń «Plach» kartınalary qosylǵan. Osynyń kómegimen sıpattyq mánge vızýaldyq túsinik beriledi. «Tul» fılminde de osyǵan uqsas ádis qoldanylady. Sahnalardyń birinde Ian Vermeerdiń «Marjan syrǵa taqqan qyz» («Het meisje met de parel») atty kenebine silteme jasalynǵan. Bul kartınany «Soltústiktiń Mona Lızasy» dep te atap jatady. Buǵan Leonardo da Vınchıdiń eńbegine tán qupııalylyq pen joǵary deńgeıdegi kórkemdiliktiń «Marjan syrǵa taqqan qyz» - dan da tanylǵany sebep. Ian Vermeerdiń qolynan týǵan óner týyndysy qarapaıymdylyqtyń shyraılyǵyn beıneleıdi. Sharıpa Orazbaevanyń da fılmi dál osyndaı mánerde oryndalǵan. Qorshaǵan orta men adamdar qosalqy boıaýlarsyz-aq kórikti sıpatta kórsetilgen. Ári, jumbaqqa toly Mona Lızalyq kúlki Aıaýlymǵa minezdeme berip turǵandaı. Jańashyldyqqa sińisýde onyń kóńil-kúıi qalaı ózgeretini júzindegi jasyryn emoııalardan baıqalady. Atalǵan elementterdiń arqasynda vızýaldyq komponentterge asa kóp nazar aýdaramyz. Sıýjet damýynyń ekrandyq kórinisi dınamıkasyz beınelense de, bul keńistikte bolyp jatqan jaǵdaılarǵa úńilip ketý ońaı. Keıde tipti mýzykalyq súıemeldeýdiń az bolýynyń ózi asa baıqalmaıdy. Sebebi Sharıpa Orazbaeva óziniń fılminde vızýaldyq tilmen sóılegen. Sońyndaǵy Aıaýlymnyń muz ústinde ketip bara jatqan sahnasy buǵan taǵy bir dálel. Ol ınternatqa oralyp, otbasyn artta qaldyrady. Osylaısha anasynan sanaly túrde alshaqtaǵany oqıǵaǵa núkte qoıady.
Sózdiń túıinine kele, Sharıpa Orazbaeva «Tul» fılmi arqyly áıel taǵdyrynyń shynaıy ári áserli beınesin ekranǵa shyǵardy deýge bolady. Týyndy rejısserdiń shyǵarmashylyǵymen tyǵyz baılanysta tursa da, óziniń derbestigin de aıqyndaı alady. Bizge tanys qarapaıymdylyqqa toly keńistik adam bolmysyn ashyp kórsetedi. Ana men bala arasyndaǵy qatynas arqyly tulǵalyq qalyptasý joly da saralanǵan. Vızýaldyq sheshimderdiń tıimdi paıdalanylýy fılm mazmunyn odan ári baıyta tústi. Sondyqtan, «Tul» fılminiń kórermenderdi tolǵandyra alatyn kúshke ıe ekendigi sózsiz anyq.
