Oryndaýshylyq ónerge arnalǵan «Otkrovenıe» halyqaralyq teatrlar festıvaline B.Omarov atyndaǵy «Jas sahna» teatry rejısser Barzý Abdýrazzakovtyń «Synyptastar. Ómir sabaǵy» («Odnoklassnıkı. Ýrokı jıznı») spektaklimen qatysty. Aıgúl Sultanbekova jetekshilik etken Bıznes teatrda (BT) alǵash ret kórermenge usynylǵan bul qoıylym Sankt-Peterbýrg qalasynda ótken «Art Okraına» festıvaliniń gran-prı júldesimen marapattalǵan bolatyn (2015 j).
Tarıhı shyndyq negizinde jazylǵan pesanyń avtory – Tadeýsh Slobodzıanek. Ol ótken ǵasyrdyń alǵashqy shıreginen bastalyp, uzaq jyldarǵa sozylǵan polıaktar men evreılerdiń arasyndaǵy qaqtyǵystyń jasóspirimderdiń psıhologııasyna tıgizgen teris yqpalyn ashyp kórsetedi. Polshanyń kishkentaı qalashyǵynda bilim alyp jatqan synyptastardyń ómiri, is-áreketi men olardyń qorshaǵan ortaǵa degen kózqarasy arqyly ultaralyq tartystyń aqıqatyn aldymyzǵa jaıyp saldy. Nátıjesinde qasiret arqalaǵan jyldardyń kelbetin kórsetken birtutas úılesimdi dúnıe shyqqan. Ómir sabaqtarynan turatyn kórkem shyǵarmada negizgi qaqtyǵys polıaktar men evreıler arasynda órbıdi. Sahna ashylǵan sátten-aq synyptastardyń balalyq qııal, asqaq armandaryn jarysa aıtýy, alǵashqy mahabbat sezimderiniń oıanýy olardyń mektep qabyrǵasyndaǵy balǵyn shaqtarynan baıqatsa, keıingi ult retinde ózderin tanyp, bóline bastaýy ózara alaýyzdyq týdyryp, birin-biri jek kórýge deıin alyp kelgen. Spektaklde keıipkerler tarapynan árbir áreketke baǵa berilip, kezeń-kezeńnen turatyn 14 sabaqqa ulasady.
Akterlik oıynǵa basymdyq bergen B.Abdýrazzakov rol oryndaýshylardyń boıyna keıipkerlerdiń minez-qulqyn, bolmys-bitimin sińire bilgendikten kórkemdik deńgeıi joǵary spektakl shyqqan. Qazirgi kezde kóptegen teatrlardyń sahnasynda qoldanylmaıtyn (oınamaıtyn), akterlik oıynmen baılanyspaıtyn dekoraııalyq quraldardyń oryn alýy ózekti máselelerdiń birine aınalǵany ras. Al, bul spektaklde mundaı olqylyq kórinbeıdi. Sahnada bos keńistik qana. Sol ashyq keńistiktegi oryndyqtardyń árbir sabaq barysynda sheber qoldanylýy rejısserdiń saýatty traktovkasyn baıqatady. B.Abdýrazzakovtyń óziniń sheshimindegi senografııa da, mýzykamen árleýi de qoıylymdy jınaqylyqqa alyp kelgen.
Alǵashqy premeralyq qoıylymymen salystyrǵanda festıval kezinde akterler emoııaǵa, ishki tolqýlarǵa basa mán berdi. Olar ózderiniń keıipkerleriniń psıhologııasyn, ortasymen qarym-qatynasyn jeke-jeke ashýǵa tyrysyp, daralandyrýǵa umtyldy.
Abram (Madııar Sarybaı) – synyptastarynyń ishindegi otbasylyq baqytqa qol jetkizgen jigit. Bala kezindegi mahabbaty Rahelkaǵa sezimin bildire almaǵanynan onyń minezindegi uıańdyqty, únemi synyptastaryna hat joldap turýynan boıyndaǵy baýyrmaldyqty, meıirimdilikti kóremiz. Óz ómirin saqtaý úshin polıak jigiti Vladykka turmysqa shyǵyp, shoqynýǵa májbúr bolǵan evreı qyzy Rahelkanyń jany názik. Ózin ómir boıy jazyqty sanaǵan boıjetkenniń jaıdary minezi aktrısa Janel Serǵazınanyń bolmysymen úılese ketken.
Al, Dora – kınoaktrısa bolýdy armandaǵan arý qyz. Ol Menahemge turmysqa shyǵyp, bala súıgenimen áıel baqytyna jete almady. Óz synyptastarynan zorlyq kórgen keıipkerdiń jan kúızelisin Madına Qulseıitova nanymdy jetkizgen. Spektaklde akterler arqyly baıandalyp otyratyn oqıǵalar tizbegi kınolenta tárizdi jyljyp, kóz aldymyzdan shynaıy ótip otyrady. M.Qulseıitovanyń oıynyn mysal retinde keltire alamyz. Ol zorlanǵan áıeldiń basynan ótkizgen aýyrtpalyǵyn, psıhologııalyq kúızelisin jerde jatyp-aq ashyna shyqqan daýsymen nanymdy oryndaıdy.
Menahem (Bahtııar Baıserik) – «krasavchık». Syrtqy dene bitimi ishki dúnıesimen sáıkes kelmeıtin ol, janyn saqtaý úshin áıeli men balasynan bas tartqan qorqaq jigit retinde kórindi. Polıak qyzy Zoskanyń qora-jaıynda tyǵylyp otyrýy onyń boıyndaǵy jaýapkershilik seziminiń joq ekenin dáleldese, osy qyzdy aldap ketýi onyń ekijúzdiligin ańǵartady. Jalǵan aıyppen óz joldastarynyń qolynan qaza tapqan Iakýb Katyń (Aqjol Erlanuly) «My je odnoklassnıkı» degen sózinen peıili keń, júregi taza azamatty kóremiz. Únemi synyptastardyń basyn qosyp, ortaq til tabýǵa tyrysýy onyń tulǵasyndaǵy qamqorlyqty kórsetedi.
Evreılerge qarsy áreket jasaǵan polıak ultynyń ókilderi de san qıly minezge ıe. Zoska (Aqnıet Oryntaı) aq kóńil, bala minezdi arý bolsa, Vladyk (Mıras Isaev) – adamgershiligi mol, barlyq jaqsy qasıetti boıyna jınaǵan ańǵal jigit. Synyptastary únemi kúlki etetin Rahelkany aman alyp qalyp, ózine jar etýinen onyń bolmysyndaǵy batyldyqty baıqaý qıyn emes. Aınalasynda bolyp jatqan saıası isterge baǵa bere bilýi, keı sátterdegi ókinish sezimderi rýhanı qazynany joǵary qoıǵan azamattyń áreketin ańǵartady. Al, Henek (Nurǵısa Qýanyshbaıuly), Rysek (Vıtalıı Kýprııanov), Zıgmýnttardyń (Vahıd Izımov) minezderi, ustanymdary jaǵynan bir-birine uqsas ári olar ultjandylyqqa tym boı aldyrǵan. Olardyń óne boılarynda aıaýshylyq seziminiń joqtyǵyn adamgershilikten attap ketip, óz synyptastaryn óltirýinen, bir partada otyrǵan qyzdy zorlaýynan ańǵaramyz. Jalpy shıelenise baılanysqan oqıǵalar barysynda akterler ózara kórkemdik ansambl qalyptastyra bildi.
Qoryta aıtsaq, spektaklde bir-birine jat bolyp, jan-jaqqa tarydaı shashyraǵan synyptastardyń ózindik shyndyqtary bar. Jap-jas bozbala men boıjetkenderdiń sonshalyqty pasyq amaldar jasaýyna zaman da, adam da, sol kezeńdegi saıası tolqýlar da kináli degen oı túıemiz. Ujymdyq jumystyń nátıjesi qoıylym sońyndaǵy jınalǵan qaýymnyń ystyq yqylastary men jyly lebizderinen kórinip turdy. Ómirdiń aýyr synyna ushyraǵan taǵdyrlastardyń ómiri árkimge sabaq. Munyń osyndaı qıyn kezeń týa qalsa biz qalaı áreket jasaımyz, adamı qasıetterdi saqtaı alamyz ba degen suraqtarǵa jaýap izdegen kórermender úshin oı salatyn, kórkemdik deńgeıi joǵary qoıylym bolǵany daýsyz.
