Қазыбек бидің 350 жылдық
мерейтойына орайластырылған бұл деректі туынды «Болашаққа бағдар: рухани
жаңғыру» бағдарламасы аясында түсірілген.
Фильмнің сценарий авторлары әрі режиссерлері
драматург, режиссер Ғазиз Насыров пен кинодраматург, өнертанушы Ерлан Төлеутай.
Авторлар бұған дейін шығармашылық бірлестікте «Мәди Бәпиұлы» және «Тәттімбет
Қазанғапұлы» атты деректі фильмдерді түсірген.
Əуелі Қарағанды облысын көктей өтіп, сонан соң Павлодар
облысына шықтық. Бұл өлкелерде Қазыбек би бабамыздың табанының ізі
қалған. Сондай-ақ, Оңтүстік Қазақстан мен Қызылорда облыстарында да
түсірілімдер жүргіздік. Сонан соң, Астана асып, Қаз дауысты Қазыбек бидің өмірі
мен қоғамдық қызметін зерттеген ғалымдармен сұхбатастық. Ұлы биден қалған
жалғыз жәдігер - алтын зерлі шапанды таспаладық. Қайта айналып, Қаз дауысты
Қазыбек бидің 350 жылдық тойына қатыстық, - деді
сценарий авторы әрі фильмнің тең режиссері Ерлан Төлеутай.
Фильмде Қытай мен
Ресейдің мұрағатынан Қазыбек биге қатысты деректер мен ел аузындағы аңыздар
қолданылған. Тарихи құжаттармен қатар, қойылымдық сахналар енгізілген бұл
фильмге еліміздің театр және кино актерлері түскен. Қазыбек бидің рөліне ҚР
еңбек сіңірген қайраткері, актер, Керей хан рөлімен қалың көрерменге танылған Қайрат
Кемалов шақырылған. Сонымен қатар, фильмде Алдабек Шалбаев, Саят Мерекенов,
Іңкәр Әбдіраш, Зарина Кәрмен және Абылай ханның ұрпағы Абылай Қашқынбаев та бой
көрсеткен.
Ал фильмнің басты кейіпкерлерінің бірі - Қазыбек бидің ұрпағы, белгілі қоғам
қайраткері, антиядролық қозғалыстың белсенді мүшесі, суретші Кəріпбек Күйіков.
- Қаз дауысты Қазыбек би 1764 жылы ақпан айында қайтыс
болғанда қыс қаһарлы, қар қалың болғандықтан, жер аяғы кеңігенше деп баласы
Бекболат пен Едіге билер ұлы бидің мəйітін сөреге сақтауға ұйғарған. Осы қыс
айында болған оқиғаны суреттеу үшін Алатаудың бір асқар биігі - 3800 метрлік
"Молодежный" аталатын биік шыңына шығып, алты қанат үй тіктік.
Өйткені мезгіл тамыздың соңы, Алатауға қар түсіп үлгермегендіктен, осылай
жаннан безіп, мəңгі мұздықтарға көтерілуге мәжбүр болдық. Алатаудың құлама
жартасты, түпсіз шыңырауларынан асып өткеніміздің өзі бір ғажайып хикая, - деді Ерлан Төлеутай.
Өндірісі: Мәдениет және спорт министрлігінің
тапсырысы бойынша Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясы.
Сценарий авторлары
әрі режиссерлері: Ғазиз Насыров, Ерлан Төлеутай
Қоюшы операторлары: Сапар
Койчуманов, Марс Умаров
Композиторы: Әбілқайыр Жарасхан
Костюм жөніндегі суретші: Айгерім Сапарова
Фильмнің монтажын жасаған: Сергей Вильковиский
Анықтамалық
ақпарат:
Қазыбек Келдібекұлы – қазақ халқының
XVII – XVIII ғасырлардағы ұлы үш биінің бірі, көрнекті қоғам және мемлекет
қайраткері. Ол 1667 жылы Сыр бойында дүниеге келген. Арғы аталары Шаншар абыз,
Бұлбұл, өз әкесі Келдібек — есімдері елге белгілі әділ билер болған.
Қаз дауысты Қазыбектің оқыған
жерлері, алған білімі туралы нақты дерек жоқ. Дегенмен, ел аузындағы әңгіме,
аңыздар мен биден жеткен шешендік сөздер оның өз заманында білімді де жетелі,
халықтың ауыз әдебиеті мен салт-дәстүр, рәміздерін, ата жолы заңдарын мейлінше
мол меңгерген, озық ойлы, әділ де көреген, батыл да батыр адам болғандығын
айқын аңғартады. Әділдігі мен алғырлығы үшін Тәуке хан Қазыбекті Орта жүздің
Бас биі еткен. Би Әз Тәукенің тұсында хан кеңесінің белді мүшелерінің бірі
болса, Сәмеке, Әбілмәмбет, Абылай ел билеген кезеңдерде де мемлекет басқару
ісіне жиі араласып, ішкі-сыртқы саясатта ақыл-кеңестер беріп отырған.
Сондай-ақ, Төле би және Әйтеке бимен
бірлесіп, халқымыздың әдет-ғұрыптарына сүйене отырып «Жеті жарғыны» шығарған.
дереккөз: "Қазақфильм" веб-сайты
