«Qazaqfılm» kınostýdııasynyń quramyndaǵy «Debıýt» shyǵarmashylyq birlestiginiń jas rejısserlarǵa qoldaý kórsetýi arqasynda 2015 jyly jeti birdeı qysqametrajdy fılm túsirildi. Fılm avtorlarynyń barlyǵy derlik T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń túlekteri. San jaǵynan da, sapa jaǵynan da aýyz toltyryp aıtýǵa turarlyq jańa týyndylardyń nátıjesi de jaman emes. Senarııdi kez-kelgen adam óziniń ne ózgeniń ómirin alyp quraı salý múmkin. Alaıda ony sheber túsire bilý – úlken óner. Rejısserlardyń 18 mınýtqa ózderiniń kózqarastaryn, oıyn, maqsatyn syıǵyza alýy da talant.Jas avtorlardyń qysqametrajdy fılmderindegi qozǵaıtyn taqyryptary qazirgi qoǵamdaǵy ózekti máseleler. Farıza Tanaevanyń «Áke» atty fılmi ómirde jıi kezdesetin máselelerdiń biri - bala men ata-ana arasyndaǵy qarym-qatynas jaıly. Akterlary da qarapaıym, óz rolderin jaqsy alyp shyqqan.
T.Júrgenov akademııasynyń stýdenti bolǵandyqtan, bul alǵashqy fılmińiz emes shyǵar? Buǵan deıingi kýrstyq fılmderińizdi aıtyp ótseńiz?
Bul meniń dıplomdyq jumysym bolyp eseptelinedi 5-kýrsta túsirilgen. Buǵan deıin osy T. Júrgenov óner akademııasynda oqyp júrgende túsirgen kýrstyq jumystarym bar, festıvaldarǵa qatysyp júrgen «Bılet v Amerıký» 3-kýrsta túsirgen jumysym osy J.Dıdarbaev qatysty jaqynda. Odan keıin 4-kýrsta New York Film akademııasynda 1 semestr oqyp keldim, sol kezde túsirgen jumysym « Býmerang» atty fılmim qazir jetelderde 5-6 memlekette festıvalderge qatysyp jatyr, álide basqada memleketterge jiberip jatyrmyn. Atap aıtar bolsam Nıý-Iorkte, Iran, Irakta jáne Meksıkada. Al «Áke» atty qysqametrajdy fılmim osy 5 jyl boıy alǵan bilimimdi jınaqtap túsirgen jumystardyń arasyndaǵy neǵurlym aýyr fılmim osy boldy.
«Debıýt» stýdııasynyn jarııalanǵan óndiristik baıqaýǵa qalaı keldińiz?
Negizi dıplomdyq jumysymnyń senarııin 4-kýrstan bastap oılap júrgen bolatynmyn, sodan keıin osy jazda Dárejan Ómirbaev aǵaıǵa bardym « Qadam» stýdııasyna sol kezde bildim osyndaı konkýrs jarııalanyp jatqanyn, sodan keıin suradym Dárejan aǵaıdan « bolama qatysýǵa»-dep. Dárejan aǵaı aıtty « senarııiń bar ma?» dep. Ol kezde jańadan jazyp jatqan bolatynmyn. «senarıim bar, oıym bar»-dedim. «Onda senarııdi alyp kel»-dedi. Men senarııimdi sońyna deıin jazyp bitirip Dárejan aǵaıǵa alyp bardym. Dárejan aǵaı senarııimdi oqyp shyǵyp óz pikirin taǵa qosymsha aıtty. Sodan sol kisiniń aıtýynsha senarıımen biraz ýaqyt jumys jasadym. «Degenmen býl konkýrsqa bolmaıdy, taǵy tolyqtyrý kerek. Kelesi jyly baǵyńdy synap kór»-degendeı boldy. Biraq men boldy endi qatyspaımyn dep sheshim qabyldaǵan bolatynmyn. Bir kúni Dárejan Farıza senarııiń daıyn boldyma?»-dep. Men ol kezde syrt jaqta semkada júrgen bolatynmyn. Birden Almatyǵa kelip, senarııimdi Dárejan aǵaıǵa ótkizip, ol kisi ary qaraı Anna Rekeevnaǵa, prodıýsserlerge, odan «Qazaq fılmge» jalpy senarııim solaı ótti.
Áke fılminde qozǵalatyn taqyryp ózektiligi týraly ne aıtasyz?
Bul fılmde birinshiden adamdardyń álsizdigi baıqalady, al ekinshiden sol álsizdiktiń kesirinen otbasyn joǵaltyp jatqandar kóp. Tipti baǵaly balalarynda umytyp ketip jatady. Men buny qazirgi tańdaǵy eń ózekti máselelerdiń biri dep sanaımyn. Kórermender alty jastaǵy Amınanyń bastan keshken jaǵdaıyn kórip, oǵan aıanyshty kózben qaraıdy. Sondaı-aq eki álemde ómir súrip jatqan keıipkerlerdi bir otbasyna toǵystyrǵanda, ıaǵnı bireýi dinı tulǵa, ekinshisi dinnen habary joq qarapaıym adam dep alsaq bolady. Osy shynaıy ómirde bolyp jatqan qaqtyǵysty kórsetýge tyrystym.
Fılmdi túsirý barysyndaǵy shyǵarmashylyqtobyńyz izdenisteri týraly aıtyp ótseńiz? Qandaı qıynshylyqtar boldy? Qandaımúmkindikter ashyldy? Túsirý tobyńyz týraly tolyǵyraq aıtyp ótseńiz. Aktermenjumys jasaý qıyn bolǵan joq pa?
Akterler jaǵynan bizde 5 jastaǵy qyz tústi basty rolde. Kastıń jasaǵan kezde túsirilim tobyna basqa qyzdy alǵan bolatynbyz, bir apta qalǵan kezde ol qyzdy keıbir sebeptermen túsirmeitin bolyp sheshtik. Tez arada basqa qyzdy izdeý kerek boldy, sol kezde osy Nursaıany (ózara Monıka dep aıtamyz) osy qyzdy baıqap kórdik, óte qyzýqandy, somdaıtyn roline saı bolyp shyqty. Biraq minezi jaǵynan jumys jasaý azdap qıyndyq týdyrdy, aıtqandy tyńdamaıdy. Sodan keıin, biz bildik túsirilim alańynda bul qyzben jumys isteý qıyn bolatynyn. Bizde ýaqyt az bolǵandyqtan, «jaraıdy» - dep túsirilimdi bastadyq. Túsirilim kezinde ol qyzben biraz jumys istedik, jubattyq, aldadyq. Degenmen, biz Monıkany fılmge túsirýdi jón kórdik. Akterlermen jumys jasaý barysynda tek osy Monıkamen ǵana jumys isteý qıyn boldy. Al Rústem Janamanov, Nurgúl Myńǵatova - ol kisilermen jumys isteý óte ońaı boldy, akterlik jaǵynan. Kishkentaı qyzben jumys isteý qıyn boldy, taǵy aıta keteıin. Degenmen qyzyq. (kúldi)
Búgingi tańdaǵy qazaq kınosyndaǵy jas rejısserladyń qozǵap júrgen taqyryptary tóńireginde qandaı oılaryńyz bar? Jalpy, bizdiń jas kınematografısterdiń izdenisteri qaı baǵytta? Siz ózińizdi qaı baǵytta izdenip júrmin dep oılaısyz? Qandaı taqyryptar mazalaıdy?
Negizi men oılaımyn barlyǵy ómirde bolyp jatqan, ózimizdiń kórip júrgen taqyryptar meni kóbirek qyzyqtyrady. Bir fantazııa nemese ekshn degen sııaqty nárseler emes. Mysalǵa kóbinese drama baǵytynda. Sodan keıin men Dárejan aǵaıdyń kınolaryna óte qatty qyzyǵamy. Sodan sol Dárejan aǵaıdyń kınolaryn kórip, ózime rýhanı azyq alamyn kıno jaǵynan. «Áke» fılmin túsirgen kezde men Dárejan aǵanyń kınolaryn kóp kórige tyrystym. Qazirgi jas kınematografısterdiń alsaq mysalǵa osy jeti debıýt boldy. Osy jeti debıýtta maǵan unaǵany árqaısysynyń óziniń bir baǵyty bar, árqaısysynyń óziniń qorǵaǵan taqyryptary bar. Sol sebepti qazirgi jastardyń aıtatyn oı bar dep oılaımyn men. Mysalǵa Ádilhan Erjanovty alsaq, onyń da qozǵap jatqan áleýmettik taqyryptary óte mańyzy bar nárseler. Solsebepti, jastardyń aıtar oıy bar dep aıta alamyn.
Fılmińizdiń ekrandyq ǵumyry uzaq bolsyn!Aldaǵy ýaqytta osy týyndyńyzdy festıvalder men baıqaýlarǵa jiberýgetalpynystaryńyz bar ma?
Iıa, árıne qazir Kann kınofestıvaliniń «Cinefondation» baǵdarlamasyna jiberdim. Biletindeı Kanndaǵy festıvalge tek eń birinshi bolyp, ıaǵnı basqa festıvalderge jibermeı birinshi bolyp qabyldaıtyn bolǵandyqtan osyǵan jiberdim. Endi aldaǵy ýaqytta osynyń jaýabyn kútem. Sodan keıin ary qaraı qudaı qalasa basqa da festıvalderge jibere bastaımyn.
