QR Memlekettik Á.Qasteev atyndaǵy óner mýzeıiniń kórme zaly qalamgerdiń ulttyq ún men boıaýdyń qanyqtylyǵy erekshe kózge túsetin týyndylary qatarymen tolyqty. Kórmede Á.Qasteev atyndaǵy óner mýzeı qorynan, N.Baısenovtyń jeke jınaqtarynan, D.Baıtasovanyń jeke kollekııasynan alynǵan eńbekter de oryn aldy.
Shaımardan álemine boılaý, sýretshi tilin uǵyný, názik sezimtaldyqpen berilgen san boıaýlar syrynyń qupııasyn erkin meńgergen sheberdiń shyǵarmashylyǵy keıingi urpaq qazynasy. Týyndylaryna arqaý bolǵan keskindemelik izdenis joldary batys jáne shyǵys dástúrlerin biriktirýge negizdelgen. Áıgili Pıkassonyń óner joly sýretshi bolmysyna erekshe áser bergeni aıqyn baıqalady. Ásirese, Pıkassonyń: «Men izdemeımin, tabamyn!» degen sózin ózine boıtumar retinde janyna saqtap, óner jolynda maqsat tutsa kerek.
1960 jyldary qazaq beıneleý óneriniń órkendeý kezeńi bolyp sanalady. Kórkem sýret jylnamasynda altyn áriptermen oryn alatyn bul kezeń batystyq modernızm men shyǵystyq mánerdi ustanǵan S.Aıtbaev, Á.Júsipov, Sh.Sarıev, A.Sydyhanov, T.Toǵysbaev, O.Nurjumaev, M.Qısametdınov, B.Tabıev, J.Shardenov shyǵarmashylyqtarynda erekshelene tústi. Iaǵnı, sýretshilerimiz shetel ónerindegi baǵyttardy óz shyǵarmalaryna ákele otyryp, oǵan qazaqy máner engize bildi. Kenep betindegi erkindik máselesin kóterý arqyly ulttyq ónerdi nasıhattaıtyn forma keńestigi júzege asty.
Olardyń shyǵarmashylyqtary epıkalyq sarynmen, kompozıııalyq jáne kolorıstik sheshimniń batyldylyǵymen, fılosofııalyq tarıhı taqyryptarǵa baǵyttalǵan týyndylarmen kózge tústi. Bul úrdiste Shaımardan Sarıev ózindik qoltańbasymen daralandy. Aıtalyq, kompozıııada forma men tústiń úndestigin sheber beınelegen qylqalam sheberiniń «Shopan», «Aral balyqshylary», «Munaıshylar» atty keskindemeleri ulttyq mazmunǵa toly qundy eńbekter. Mysaly, «Shopan» týyndysy etnografııalyq tutastyqqa negizdele otyryp, kompozıııa sıýjeti dekoratıvti naqyshta aıshyqtalǵan. Keneptegi Shopannyń alaqanymen jas tóldi meıirlene ustaǵan sáti ulttyq bolmysymyzdaǵy kóshpeli dala mádenıeti men tynys-tirshiligin asha túskendeı.
Tústerdiń qaıtalanbas qýaty men áseri onyń ár janrdaǵy týyndylarynda kórinis taýyp jatty. Sýretshi peızajdary men natıýrmorttaryna qarasańyz tylsym tabıǵat álemimen astasqan syrly saz ben dala únin birden baıqaıtynyńyz anyq. Keńistik pen tústiń zańdylyqtaryn jettik meńgergen sheber óz ustanymdarymnyń biri: «Barlyq sýretshilerge qarsy jaqsyny taýyp, ózimshe kórý, jasaý» – dep artyna sóz qaldyrǵan. Kórmede sondaı-aq, birneshe grafıkalyq sýretteri qoıyldy. Sýretshi folklorlyq epostyq jyrlardyń keıipkerlerine, janrlyq sıýjetterge arnaıy qalam terbegen. «Asan qaıǵy», «Orman», «Kesh» sýretterinde músindi-plastıkalyq bastaý men syzyqtardyń ushqyrlyǵyndaǵy qýatty terbelisti ańǵarasyz.
Óner jolynda tynymsyz eńbek etken sheberdiń aýqymdy taqyryptarynyń biri portret janrynyń alatyn orny bólek. Jeke keıipkerlerdiń shynaıy bolmysyn jan-jaqty zertteı otyryp, obrazdyń ishki ıirimine ene bilý – qyraǵy sýretshige tán qasıet. «Turar», «Balam Lebizdiń portreti», «Ónertanýshynyń portreti», «Bolat», «Jibek», «Qyzdar» atty týyndylary óziniń jaqyn týys-týǵandary men tanystaryna jáne balasyna arnaǵan shyǵarmalary. Ár jeke beıneniń jan dúnıesine úńilý, ishki tolǵanys pen emoııalyq kóńil-kúıin jalpylama berý sýretshiniń portret jazýdaǵy ózindik mánerin aıqyndaıdy. Portretter jınaǵynan biz ón boıyna ulttyq sana, qazaqy dil men rýhanı kúsh jınaqtalǵan kórkem sıpattaǵy shynaıy beınelerdiń kýási boldyq.
Bul atalyp otyrǵan qylqalam sheberiniń shyǵarmashylyǵy qazaq beıneleý ónerindegi ulttyq mekteptiń mol murasy. Keıingi urpaqtar óresine rýhanı nuryn shashyp, shabyt beretin týyndylary kórermen jadynda máńgi saqtalady.
