2020 jyldyń 1 shildesinde Á. Qasteev atyndaǵy QR Memlekettik óner mýzeıinde Qazaqstan beıneleý óneriniń negizin salýshylardyń biri N.G. Hlýdovtyń týǵanyna 175 jyl tolýyna arnalǵan (1850-1935) sýretshi týyndylarynyń «Azııa aspany astynda» kórmesi ashylady. Kórmeniń ONLINE tanystyrylymy 1 shilde kúni 12.00-de Á. Qasteev atyndaǵy QR Memlekettik óner mýzeıiniń Facebook paraqshasynda ótedi.
Daryndy sýretshi ári pedagog HH ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy Qazaqstan mádenıetiniń damýyna aıtarlyqtaı úles qosty. N. Hlýdovtyń jumystary tarıhı dáıektiligimen jáne dástúrli qazaq aýyldaryndaǵy barlyq irili-usaqty kórinisterdi etnografııalyq dáldikpen bere alýymen erekshe. Ekspozıııada portretter, turmystyq kartınalar, sondaı-aq sýretshiniń Qazaqstan men Orta Azııany aralaǵan ekspedıııasynda jazǵan peızajdary bar. Zertteýshilerdiń aıtýynsha, N. Hlýdov «Qazaqstanda kelip-ketken qonaq bolǵan joq, ol keskindemede Qazaqstandy beınelep kórsetýge» óziniń barlyq kórkemdik kúshin saldy. Sýretshi osy mindetin ómirlik maqsat etti». Kórmege Á. Qasteev at. QR MÓM qoryndaǵy sýretshiniń ár jyldary salǵan 50 keskindemelik jumysy qoıyldy.
N. Hlýdov 1850 jyly 25 qarashada Orel gýbernııasynda dúnıege keldi. Odessa sýret salý mektebi men Peterbýrgtegi jeke kórkemsýret sheberhanalarynda bastaýysh kórkemsýrettik bilim aldy. Qazaqstanǵa 1877 jyly keldi. Jetisý oblystyq basqarmasynda syzbashy, keıinnen jer ólsheýshi bolyp jumys istedi. Han Táńiri shyńyn zertteý boıynsha geolog I. Ignatev pen botanık A. Krasnovtyń ekspedıııasyna (1886), Vernyıdaǵy jer silkinisin zertteý boıynsha professor I. Mýshketovtyń ekspedıııasyna (1887) qatysty; Túrkistan arheologııa áýesqoılary úıirmesiniń múshesi, Orys Geografııa qoǵamy Jetisý bóliminiń quryltaıshysy boldy. 1920 jyldan Vernyı qalasynda grafıkalyq óner úıirmesiniń jetekshisi, al 1921 jyldan Vernyı ǵylymı-kórkemsýret sheberhanasynda keskindeme jáne sýret klasynyń pedagogy bolyp qyzmet atqardy. Hlýdovtyń stýdııasyna oqýǵa Á. Qasteev, S. Chýıkov, A. Bortnıkov, G. Brylov, A. Martova, N. Solovev jáne t.b. kelip úırendi. Qazaqstandy aralap júrip, sýretshi sol jerdiń tabıǵatynyń alýan túrin sýrettegen sandaǵan etıýdter men sýrettemelerdi dúnıege ákeldi. N. Hlýdovtyń ózi: «Meniń týyndylarymnyń kóbisi 1884 jyldan bastap jazyldy, men óz týyndylaryma eshteńe qosqan da joqpyn, olardan eshteńe alǵan da joqpyn, nobaılarymdy shynaıy tabıǵatqa qarap saldym» dep jazdy.
Bul kórme óziniń bar kúshi men darynyn Qazaqstan mádenıetiniń damýyna arnaǵan tamasha sheberdiń biregeı shyǵarmashylyq murasymen tanysýǵa múmkindik beredi. N. Hlýdovtyń shyǵarmalary Máskeý, Sankt-Peterbýrg, Bishkek, Almaty mýzeıleri men jeke kollekııalarda saqtaýly. Onyń kórkem murasynyń eń edáýir bóligi – 211 keskindemelik týyndysy Almatydaǵy Qazaqstannyń Ortalyq Memlekettik mýzeıiniń qorynda.
Kórme kýratory - Ámir Jadaıbaev,
ónertaný kandıdaty
