"Ózbekstan keskindemesiniń antologııasy" kórmesi

2020 jyldyń 10 qazan kúni Á.Qasteev atyndaǵy QR Memlekettik óner mýzeıiniń Ortalyq kórme zalynda jeke kollekııadan "Ózbekstan keskindemesiniń antologııasy" kórmesiniń ashylýy ótti. Kórmege 50-ge jýyq týyndy qoıylǵan.
"Ózbekstan keskindemesiniń antologııasy" kórmesi

Kórme osy jyldyń qyrkúıek aıynda dúnıeden ozǵan zamanaýı ózbek sýretshisi Anvar Bahteevti (1945-2020) eske alýǵa arnalǵan. Ekspozıııada avtordyń  1996 jyldan 2008 jylǵa deıingi aralyqta jasaǵan 13 týyndysy usynylǵan. Sheberdiń shyǵarmashylyǵynyń alǵashqy kezeńi – bul negizinen Anvar Bahteevtiń 1970-1980 jyldary jumys istegen klassıkalyq realızmniń ornyna kelgen mazmunsyz keskindeme bolyp tabylady. Onyń 1990 jáne 2000 jyldardyń basynda jasaǵan birqatar natıýrmorttary sýretshiniń asqan sheberligin kórsetedi. Olardyń kompozıııalary barynsha tolyqtyǵymen jáne berik órnekterimen erekshelenedi. Sýretshiniń keıingi kezeńderdegi shyǵarmashylyq izdenisteri onyń abstrakıonızm, sıýrrealızm jáne dadaızm ónerine degen qushtarlyǵyn kórsetedi, bul qorshaǵan álemdi beıneleıtin jańa formalardy ınterpretaııalaýda aıqyn kórinedi. «A.Bahteevtiń eńbekterinde V.Kandınskıı men K.Malevıchtiń, P.Mondrıan men R.Deloneniń, H.Arp pen H.Mıronyń, S.Dalı men R.Magrıttiń muralarymen belgili bir  úndesýlerdi tabýǵa bolady, bul olardyń tikeleı ózara baılanysyn bildirmeıdi, kórermender baılanysy men ónertanýlyq salystyrýdan táýelsiz «bólekshe parallelızm» fenomeniniń derbes tabıǵatyn kórsetedi», - deıdi sheberdiń shyǵarmashylyǵy týraly ónertanýshy L.Kodzaeva.

«Ózbekstan keskindemesiniń antologııasy» kórmesinde esimderi Ózbekstan men Qazaqstan Respýblıkasynda ǵana emes, sonymen qatar Ortalyq Azııa shekarasynan tys jerlerde tanymal sýretshilerdiń týyndylary qoıylǵan. Olardyń barlyǵy ózbek mektebiniń ókilderi: Zebo Sharıpova – zamanaýı Tashkent sýretshisi jáne eýropalyq keskindemeniń úzdik dástúrlerinde oryndalǵan Shyǵys áıeliniń beınesi basym keletin romantıkalyq kenepterdiń avtory; Abdýrashıd Iýsýpov – týǵan ólkesiniń tabıǵı erekshelikterin beıneleıtin kórkem peızajdardyń avtory; Lev Reznıkov – kúrdeli jáne árdaıym kóppishindi saryndardaǵy ımpressıonıstik keskindemeniń eń jarqyn ókili, onyń eńbekteri Máskeýdegi Memlekettik Tretıakov galereıasynyń kollekııasyna kórik beredi; Sardor Allabergenov – peızajshy-sýretshi, Ózbekstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri, óz shyǵarmalarynda týǵan halqynyń dástúrlerine jáne kóbinese Uly Jibek jolynyń tarıhyna júginedi; Isfandııor Haıdarov – tústerdiń náziktigin sezine biletin reńshi-sýretshi, onyń bir týyndysyn Parıjdegi Lývr mýzeıi satyp alǵan; Nıkolaı Bannıkov – keskindeme formasy batyl jalpylaýdy, keńistikti erekshe túsindirýdi, sondaı-aq jergilikti tústerdi belsendi qoldanýdy jáne syzyqtyq perspektıvany teńestirýdi aıqyn kórsetetin sýretshi; Rýzy Charyev – Ózbekstannyń Halyq sýretshisi, tamasha reńshi, kóptegen portretter men peızajdardyń avtory, onyń shyǵarmashylyq kózqarasy týǵan tabıǵatynyń beınelerine, adamdardyń kúndelikti ómiri men psıhologııasyna jaqyn; Rahımjon Rızamýhamedov - Tashkenttegi A.N.Ostrovskıı atyndaǵy Teatr-kórkemsýret ınstıtýtynyń túlegi, onyń kórkemdik qyzmetiniń negizgi baǵyty ulttyq saryndar men týǵan jeri Ózbekstannyń tarıhy boldy; Abdýllaev Abdýlhak – Ózbek KSR Halyq sýretshisi jáne shyǵarmalary álemdegi eń iri jeke jınaqtardyń kórki bolǵan tamasha portretshi; Inna Kýlagına – 1990 jyldardaǵy ónerdiń eń jarqyn ókili, onyń shyǵarmashylyǵynda pishin, yrǵaq, keńistik boıynsha eksperımentter aıtarlyqtaı oryn alady; Tachat Oganesov – psıhologııalyq portret janrynyń sheberi jáne názik reńshi qabileti bar realıstik mekteptiń dástúrin ustanýshy. Ol óz týyndylarynda sýyq tústerdi unatady, degenmen onyń kenepteriniń tústik gammasy árqashan beınelengen adamnyń emoııalyq kúıimen anyqtalady; Mıhaıl Esın – peızajshy-sýretshi, onyń esimi Ózbekstan beıneleý óneriniń qalyptasý tarıhyna nyq enip, ulttyq keskindeme mektebiniń negizin qalady.

Kórmege usynylǵan týyndylardyń qatarynda Nıkolaı Tıterın, Zakır Gýlmetov, Vasılıı Rysov, Mıhaıl Gýbanov jáne basqalary bar, olardyń shyǵarmashylyǵy keıingi ǵasyrdaǵy ózbek keskindeme mektebiniń qalyptasýy men damý tarıhyndaǵy mańyzdy kezeńderdi kórsetedi. 


Kórme kýratory: Oksana Tanskaıa,
Á.Qasteev atyndaǵy QR MÓM ekskýrsııa bóliminiń jetekshisi