Ǵ.Músirepov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq jasóspirimder men balalar teatrynyń jas ta talantty akterleriniń biri – Shaǵýan Úmbetqalıev. Teatr álemine aıaq basqanyna az ýaqyt bolsa da ózin moıyndata bilgen akter, qazirde M.Gorkııdiń «Shyńyraýynda» - Vaska Pepel, Saıyn Muratbekovtyń «Jýsan ıisinde» - Ájibek, T.Ahtanovtyń «Kúshik kúıeýinde» – Qabanbaı syndy rolderdi somdap, kórermen júregine jol taýyp úlgerdi. Akter 1995 jyly 30 qańtarda Batys Qazaqstan oblysy, Atyraý qalasynda dúnıege kelgen. Mektep qabyrǵasynda júrgende Atyraý qalasyndaǵy N.Tilendıev atyndaǵy Kishi óner akdemııasynyń akterlik bólimine oqýǵa túsedi. Onda Astana jastar teatrynyń akterlerinen sabaq alyp, Nurqanat Jaqypbaıdyń mektebinen tálim alǵan. Armanyn Almaty qalasyndaǵy T.Q.Júrgenov atyndaǵy óner akademııasynda bilim alýmen jalǵastyrady. Óner ordasynda Tuńǵyshbaı Jamanqulovtyń úzdik shákirtteriniń biri bolǵan. 2016 jyly stýdentter arasyndaǵy «Dıdar» halyqaralyq teatr festıvalinde A.P.Chehovtyń «Aqqýdyń arazdasýy» ekperımentaldik qoıylymy úshin «Eń úzdik akter» nomınaııasyn jeńip alady. Óz ónerimen dodaǵa túsken stýdentke shaqyrtý jibergen teatrlardyń biri Ǵ.Músirepov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq jasóspirimder men balalar teatry bolatyn. Oqýyn aıaqtaǵan jas akter qadamyn osy teatrdan bastaıdy. Teatr sahnasyndaǵy alǵashqy rolin M.Ahmanovtyń rejıssýrasymen qoıylǵan «Aı men Kún» atty balalar spektaklinen alǵan. Shyqbermes Shyǵaıbaıdy somdaǵan akter rejısserler nazaryna ilige bastaıdy. Osydan keıin balalarǵa arnalǵan «Sıqyrly tereze» spektaklinde Betmen rolinde oınaıdy.
2017 jyldyń 15 maýsymynda akter Danııar Bazarqulovtyń alǵashqy rejısserlik jumysy «Shyńyraý» spektakliniń premerasy ótti. M.Gorkııdiń «Na dne» pesasynyń jelisimen qoıylǵan eksperımentaldik qoıylymda Sh.Úmbetqalıev Vaska Pepeldiń rolin somdaıdy. Alǵashynda klassıkadan aıaq tartyp, tartynshaqtanǵanyn jasyrmaıtyn akter rejısserdiń úmitin aqtap, óz rolin oıdaǵydaı alyp shyqqan. Qazirde teatr repertýaryndaǵy úzdik qoıylymdardyń birine aınalǵan spektaklde Vaskanyń oıyp turyp alǵan óz orny bar.
Qoıylymda shyńyraý túbine batqan on keıipkerdiń ómirin kórsetedi. Aldarynda maqsaty, úmiti joq adamdar. Olar tek armandaıdy, ony júzege asyrýǵa tyryspaıdy da. Shyrǵalańdaǵy sol bir keıipkerimiz – Vaska. Akter keıipkeriniń:«Ury. Urydan týǵan ury deýshi edi jurt»,- dep barlyq ómirin sol jurttyń sózine baılap qoıǵandyǵyn kórsetedi. Vaska iri minezdi, tik sóıleıtin jigit. Alaıda, ómiriniń aǵysyn qalaı jaqsy arnaǵa burý kerektigin bilmeıdi.
Akterdiń keıipker taǵdyryn kórermenge jetkizý úshin kóp eńbektengeni anyq baıqalady. Qatigez bolyp ósken jigit beınesin buıyrýmen, jekirýmen kórsetken. Sonymen qatar mahabbat aldyndaǵy álsizdigi de nanymdy shyqqan. Natashaǵa –Tolqyn Nurbekova degen alyp-ushqan sezimin dáleldeýge tyrysady. Bıik bolyp júrgen nar tulǵaly akterdiń, bir sátte qyz aıaǵyna tizerleı qalýynan, keıipkeriniń ishki álemin túsine bilgenin kóremiz. Iri deneli, gúrildegen, jýan daýysqa ıe akter, óz keıipkerin somdaýda onyń buıyrýshy ekenin birinshi kezekke qoıǵan.
Spektaklde akterge fızıkalyq turǵydan kúsh salatyn sahnalar da jetkilikti. Mysaly Vaslısamen bolǵan bı. G.Baıbosynovamen qushtarlyqqa toly bıi kórermendi óziniń ishki jan-dúnıesindegi arpalys sezimge nandyryp, keıipkerler arasyndaǵy ara-qatynasty anyqtap kórsetedi. Al, Natashaǵa kelgende olardyń sezimderin bir-birine alys turyp jetkizýlerine týra keledi. Óz bılerimen qashyqtyqtaǵy, qosyla almas ǵashyqtardy shynaıy bıneleı bilgen. Bı arasynda keıde janjaldy, keıde tóbelesti kórsetkenimen, rejısser sońǵy sáttegi Kostylevtiń – A.Majıtov ólimin múlde basqasha kórsetedi. Sh.Úmbetqalıev eshqandaı arpalyssyz, uryssyz sahnanyń joǵarǵy bóligindegi Kostylevtiń qolyn julyp alady. Bul – keıipkerdiń ómirin qıǵanynyń belgisi. «Akter men rejısserdiń bıik murattarynyń biregeıi – keıipkerdi kórkemdik beınege aınaldyrý arqyly kórermenniń oıyna qozǵaý salý,» – degen belgili qazaq rejısseri Á.Rahımovtyń aıtqanyna saı, rejısserdiń utymdy sheshimderi, akterdiń beıne jasaýdaǵy eńbegi beınege kórkemdik bere alǵan.
23 jasar jas akter, teatr sahnasynda óz eńbekqorlyǵynyń arqasynda, kórermen júregine jol taýyp, nanymdy beıneler shyǵarýda. Qazirde, marqum Janat Hadjıev sahnalaǵan «Kúshik kúıeý» spektakline vvod jasap, Qabanbaı rolin oınap júr.
Jas urpaqtyń tárbıesi jaıyndaǵy máseleni qozǵaıtyn spektakl qaı kúnde de ózekti. Akter óziniń tik minezine baılanysty jataqhanadan qýylǵan, aýyl balasyn somdaǵan. Qalalyq baı ári erke balalardyń ortasyna tap bolyp, qyzyqty oqıǵalar bastalady. Qyzǵa degen qyry joq, rahattana bıleýge qysylatyn, aldyna qoıǵan maqsatynan alystap ketýden qorqatyn keıipkerin ár sahnada ósirip otyrý akterdiń qolynan kelgen. Alǵashynda Botka men Alma jaqyndap ketse, kózderi alaq-julaq etip qashatyn. Keıinnen ótirik arasyna ótirik qosylyp, keıipkerimiz ózin-ózi qorǵaýda shyńdala túskenin baıqaımyz. Qarapaıym ázil sózdi kótere almaı, judyryǵyn ala júgiretindeı kórinetin keıipkerimizdiń ashýyn aqylǵa jeńdire alatynyn kórsetedi.
Qabanbaı rolinde Erjan Jarylqasyn, Edil Ramazanov, Beıbit Qamaranov syndy teatr sańlaqtary oınaǵan. Árıne, ár oıyn jeke dara, joǵary baǵalandy. Teatr óneriniń qyr-syryn jaqsylap meńgergen akterlerdiń oıynynan, qazirgi quram oıyny da asyp túspese, kem túspeıdi. Qoıylymnan stýdenttik ómirdi, atmosferany sezine alasyń. Jalyndaǵan jastyq shaqtaryn sahnaǵa alyp kelip, kórermenge shynaıy jetkize bilgen. Budan túıer qorytyndymyz jas qaharmandardyń rolin jastarǵa berý kerek. Sol atmosferany sezindire alatyn talantty jastar oınaýy qajet.
Akterdiń mol tabysqa ıe bolǵan taǵy bir roli – Ájibek. 2017 jyly jeltoqsan aıynyń 6-13 kúnderi rejısser J.Jumanbaı «Jýsan ıisi» spektaklin kórermen nazaryna usyndy. Arqaǵa aıazdaı batar soǵys jyldaryndaǵy aýyr qaıǵy qasiretti sahnalaǵan. Akter sol kezdegi júgensiz ketken, «áı, deıtin ájesi, qoı deıtin qojasy joq» balany somdady. Esh oısyz, qamsyz júretin keıipker beınesin ashý akterge jeńil túspegeni anyq. Barlyǵy muńaıyp, qaıǵyrǵanda ol komedııalyq sahnalardy jasaıdy. Alǵash shyqqanda-aq: «Seniń kókeńniń artynan qara qaǵaz keldi», - degen qaraly habardy jetkizýge qymsynbaıtyn, minez-qulqy shaıpaý balany somdaǵan. Ózinen jasy kishi balalarǵa álimjettik kórsetip, qorqytatyn. Al sońǵy sahnasynda alǵashqa mahabbatynyń namysy taptalǵanyna renjip aýyldan birjola ketedi. Budan keıipkerge tek ósýdi emes, er adamǵa tán namysty bergenin kóremiz. Akter ózine berilgen roldi óte jaqsy deńgeıde alyp shyqqan. Aýyldyń qyzyǵyn keltirip júretin bir sotqardy shynaıy bıneleı alǵan. Qoıylymda keıipkeriniń qotyr aýrýy bar ekenin esten shyǵarmaı, árqashan qyshynyp otyrǵanynan akterdiń beınege enip ketkenin baıqaısyń. Bala kóńilmen Yrysbektiń – B.Qamaranov asty-ústine túsip, jaýynger bolyp, júrip-turǵanda Ájibektegi bir ańǵaldyq pen tazalyqty kórsetedi. Onyń keıipkerine bergen este qalar erkeligi men minezi jetkilikti. Mysaly óz-ózine «volno» dep kórermendi bir kúlkige batyrǵan.
Ájibekti somdaǵanda akter sahnadan janyp turady desek artyq aıtqanymyz emes. Óz keıipkerin tapqandaı erkelep, eserlenip oınaıdy. Ózine tán súıkimdiligi, qylyǵy bar keıipkerin akterdiń jan-tánimen oınaıtynyn anyq baıqaısyń. Qanattyń – Maqsat Sábıtov «Ájóka» dep erkeletkeninen, akterdi sol Ájóka dep este saqtadyq.
Sahna tórindegi árbir akter talanttardyń arasynan iriktelip alynǵan. Biraq sol tańdaýlylardyń barlyǵy óz múmkindigin kórsete almaıdy. Basty sebep izdenis pen eńbektiń azdyǵy. Jas akter Sh.Úmbetqalıev talanty men talabyn ushtastyra alǵandyqtan, teatr áleminde jarqyrap, janyp keledi. Eńbekqorlyǵynyń arqasynda beıne jasaýda ózge akterlerden erekshelene bastady. Rejısserlerdiń óz qoıylymdarynda kórgisi keletin akterge aınaldy. Bastysy kórermen kózaıymyna aınalyp, ystyq yqylasyna bólendi. Osy jetistiktiń barlyǵy akterdiń izdenisi men eńbeginiń arqasynda kelgen. Sondyqtan qazirgi tańdaǵy akterler «99% eńbek, 1% talant» degen qaǵıdany ustanýy tıis.
