Maqala / #stýdentSózi
«Qara shekpen» - adam boıyndaǵy qasıetter týraly spektakl
«Qara shekpen» spektakli týraly kózqaras
Bólim: Teatr
Datasy: 24.04.2017
Avtory: Нұрбек Серікбайұлы
Maqala
«Qara shekpen» - adam boıyndaǵy qasıetter týraly spektakl
«Qara shekpen» spektakli týraly kózqaras
Bólim: Teatr
Datasy: 24.04.2017
Avtory: Нұрбек Серікбайұлы
«Qara shekpen» - adam boıyndaǵy qasıetter týraly spektakl

Ǵ.Músirepov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq balalar men jasóspirimder teatrynyń sahnasyndaǵy Osetın dramatýrgi G.Hýgaevtyń «Qara shekpen» atty týyndysy adamgershilik-gýmanızm men fılosofııalyq qortyndy oı-pikirlerdiń toǵysqan tusy boldy desek artyq aıtqanymyz emes. Qoıylym allegorııalyq mysaldar arqyly óz keıipkerlerin naqty taýyp Adaldyq pen aramdyqtyń, jaqsylyq pen jamandyqtyń bitispes kúresin, alynbas kegin, ómirdegi álsizdik pen myqtylyqtyń, álimjettiliktiń jáne ádiletsizdiktiń arajigi týraly keıipkerler arqyly kórermenine jetkize bilgen. Bul jerdegi keıipkerler ansambli naqtylanyp, árbiri ártúrli ózindik mıssııamen júrgen ólshemdi de sanaýly dúnıeler ekeni ras. Mysaly bu jerdegi allegorııalyq keıipker túlki – ejelgi túrki mıfologııasyna sáıkes aramdyqtyń beınesi bolyp kelse, ıesine adal qyzmet etken ıt - adaldyq ataýlynyń tutas sımvoly retinde alynyp otyr. Qasqyr jaýyzdyqtyń, jyrtqysh kúshtiń ıesi retinde kezdesse, qoıan - alapat kúres ómirdegi eń bir álsiz, qorqaq beıne retinde kórsetilip kúsh pen álsizdiktiń arasyndaǵy aıyrmashylyq ólshemder týraly da aıtylady.

Qoıylym adamǵa adal qyzmet etip júrgen Tuzar ıttiń rólindegi D.Bazarqulov oıy¬ny ishki jylylyǵymen, kesek áreketterimen unamdy shyqqan desek te bolady. Qoıylymdaǵy árbir keıipker bárimizge etene tanys, kórkemshyndyqtan góri ómirdegi groteskter kóp kezdesetin týyndy sezimniń qyl-buraýyn myń shertip, ómirdiń ay tustaryna qansha boılasa da kórkemdik qýatyn joǵaltqan emes. Qoıylymdy tamashalaǵan kórermen ózin ár keıipkerdiń ornyna ózin qoıyp kórip, ózine psıhologııalyq tálim men tárbıe berip, óz boıyn tártipke shaqyra alady.

Rejısser A.Maemırovtyń da bul shyǵarmaǵa mol tájirıbemen, qalyptasqan oı-tujyrymmen kelgenin baıqadyq. Biraq qoıylym osy kezge deıingi aýdarma qoıylymdardyń ishinde kórkemdik jaǵynan erekshe sapaly bolatyn sebebi aýdarmanyń sátti shyqqandyǵynda da jatyr. Adamdardyń ómirdegi shyn kelbeti, anyq beınesi týraly oralymdy oı tolǵamdardy naqty, dóp basyp aıtar oıynan aýytqymaı aıtý da aýdarmashy Q.Tóleýishovtiń sheberligine de mán bergen jón. Osy jerde oı qortyp aıtýǵa bolady. Qazaq dramatýrgııa salasyna qajetti dúnıelerdiń biri de osy sátti aýdarmalar bolsa kerek. Qoıylymnyń dramatýrgııasynan kórermen bálkim jaqsylyq pen jamandyqtyń kúresi júrgen jerinde jaqsylyq beınesiniń jeńiske jetýin qashanda ańsaıtyny anyq. Biraq osy kezge deıingi álem folklorynda kóptep kezdesetin jaqsylyq beınesi jeńistiń tuǵyrynan kórine alatyny da bizge úırenshikti, bárimiz kútetin jaǵdaı bolatyn. Kópten qalyptasqan soqpaq joldan dramatýrgtiń aýytqýy dramatýrgııa salasyna alyp kelgen ózindik jańalyǵy bolsa, birqyrynan qarasaq kórermenniń úmiti aqtalmaýy da janǵa batar jara bolsa kerek. Osy negizge súıene otyryp bul pesa Músirepov atyndaǵy teatrdy jańa qyrynan qalyptastyryp kórsetken jańashyl shyǵarma deýge negiz bar.