Qasteev óner mýzeıinde Adamnyń alǵash ǵaryshqa ushqanyna 60 jyl tolýyna oraı kórme usynady

Atalǵan mereıtoıǵa baılanysty QR Memlekettik Á. Qasteev Atyndaǵy Óner Murajaıy óz qorynan Qazaqstannyń tanymal sýretshileriniń keskindemelik jáne grafıkalyq týyndylaryn nazarlaryńyzǵa usynady.
Qasteev óner mýzeıinde Adamnyń alǵash ǵaryshqa ushqanyna 60 jyl tolýyna oraı kórme usynady

Ekspozıııada L. Leontev, A. Stepanov, N. Nurmuhammedov, K. Mollashev t.b. keskindemeleri men N. Gaev, E. Sıdorkın, A. Baqtyǵalıev, T. Ordabekov syndy grafık-sýretshilerdiń baspa grafıkasynda ǵaryshqa ushý jaıyndaǵy jasaǵan paraqshalary engizilgen.

1961 jyly 12 sáýirde 09 dan 7 mınýt ketkende Baıqońyrdan adamzat tarıhynda tuńǵysh ret Iýrıı Alekseevıch Gagarın «Vostok» ǵarysh kemesimen ǵaryshqa attanǵan. Onyń bul sapary 1 saǵat 48 mınýtqa sozylǵan. 302 km bıiktikte jerdi aınalyp, saǵat 10 nan 55 ketkende jerge qonǵan. Sol saǵatta búkil álemniń nazary bizge aýǵan edi. Sol ýaqyttan bastap 12 sáýirdi Dúnıejúzilik avıaııa jáne kosmonavtıka kúni dep bekitilgen. Táýelsizdigimizdiń 30 jyldyq merekesimen tuspa-tus kelgen ǵarysh is-sharalary halyqtyń sana-seziminiń, ulttyq namysynyń ósýine ıgi yqpal eteri anyq.

Sýretshilerdiń ishinde Alekseı Stepanovqa erekshe kóńil bólingen. Sebebi onyń ǵaryshty ıgerýdegi «Basqa ǵalamsharlarǵa» 1960-61, «Ǵarysh joldary» 1969, «Jerdiń uldary» 1976, «Juldyzdy sát» 1979, syndy 8-den astam aýqymdy eńbekteri bútindeı toptamaǵa aınalǵan. Shyǵarmalarynda Kún júıesiniń sheginen shyǵý qajettiligi turǵandyǵyn órnektelgen. Leonıd Leontev óz polotnasynda osy ǵylymdy zerttep, qomaqty úles qosqan astronom, akademık «G. Tıhovtyń» 1953 shynaıy portretin jazǵan. Ony úshin aq kostıýmde, astronomııalyq teleskop quralynyń fonynda kórsetken. Qazaqstan beınleý ónerine 1950 jyldary kelip óndiristik peızejdary erekshe jyrlaǵan Naǵymbek Nurmuhammedov. Ol «Týǵan jer. Gagarın» 1966 atty atalmysh taqyrypty aınalyp óte almady. Týyndyger Jerge qaıta oralǵan Iýrıı Gagarındi taǵatsyz kútip alǵan halyqty sıpattaǵan. Kamıl Mollashev shyǵarmashylyǵynda realızmnen bastap, ónerdiń túrli avangardtyq aǵymdary sıntezdelip, monýmentaldy oılaý men romantıkalyq qushtarlyq negizdelgen. Ol «Jer jáne Ýaqyt. Qazaqstan» trıptıhynyń «Jastyq shaq» 1978 bóliminde parashıýtten endi sekirip túsken kosmonavtty sımvolǵa aınaldyrady. Kórmede Petr Popovtyń «Shabýyl jalǵasýda» 1966, Egor Bezborodovtyń «Qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkeri T. Áýbákirovtyń portreti» 2011 atty keskindemelerde keıipkerlerdiń boıynan sol zamannyń has batyrlary, erlik pen izgilik beıneleri dál tabylǵan. Al Ábdirashıd Sydyhanov «Aı tańbasy» 1990 jáne Esimǵalı Jumanovtyń «Keńistik 5» 1990 syndy kompozıııalary ǵalamdyq keńistikti abstrakty tilde paıymdap jetkizedi.

 

1964 jyly qondyrǵyly, baspa grafıkanyń sheberi Nıkolaı Gaev «Jer-Ǵarysh-Jer» trıptıhyn oryndaýda ǵaryshty meńgerý taqyrybyna toqtalady. Atalǵan jumysty jalǵastyrýda 1970 jyly «Baıqońyr» atty paraǵyn monotıpııa men ofortta oryndaıdy. Qazaqstan grafıkasynyń negizin qalaýshy, kásibı maıtalman Evgenıı Sıdorkın. Ol «Qazaqstan jerinde» toptamasynyń «Baıqońyrdyń ústinen» 1981 atty paraǵynda aspan keńistiginde salmaqsyz aınalǵan úsh ǵaryshkerdi sýrettegen. 1980 jyldarda baspa grafıkasynyń dástúrin jalǵastyrǵan Aman Baqtyǵalıev «Baıqońyr» 1982 atty avtolıtagafııasyn oryndaıdy. Al Temirhan Ordabekov «Ǵarysh. Dala áni» 1983 atty lınogravıýrasynda aǵa býyn ókilderiniń ádisterin saqtaı otyryp, atalǵan taqyrypty jınaqy obrazdarmen sýretteıdi. Shyǵarmada balasymen qaýyshqan ana negizge alynyp, ulttar arasyndaǵy birlikke ushtasady.

Kórmede qoıylǵan týyndylar arqyly, bolashaqta adamzatty Kún júıesinen tysqarydaǵy Aqylmen kezdesý sátteri kútip turǵandyǵyn boljaýǵa bolady.

Kórme kýratory – Sandýǵash Myrzabekova