Ekspozıııaǵa 2021 jyly mereıtoılyq jyl bolǵan sýretshilerdiń týyndylary qoıylǵan. Olardyń esimderi elimizde jáne shetelde keńinen tanymal. Sheberlerdiń shyǵarmashylyq joly HH ǵasyrǵa, ıaǵnı Qazaqstannyń kórkemsýret mektebiniń qalyptasý kezeńine týra keldi. Ónerge jalpylama tán «adam jáne álem», «adam jáne ýaqyt» taqyryby sýretshilerge adam bolmysynyń negizgi qundylyqtaryn uǵynýǵa jáne kórsetýge múmkindik beredi. Olardyń shyǵarmashylyǵynda adamdardyń beıneleri men ózgeshelikteri, jerdiń rýhy, tabıǵattyń qaıtalanbastyǵy, qalanyń erekshe atmosferasy sheber berilgen. Bul sýretshiler taǵdyrdyń keıbir keremet ózgeristeri bar baı ómirbaıanǵa ıe boldy. Olardyń keıbireýleri úshin Qazaqstan óz elderinen kem emes súıikti ekinshi otanyna aınaldy.
125 jyl
Nıkolaı KRÝTILNIKOV. 1896-1961
QazKSR Halyq sýretshisi
N.Krýtılnıkov 1896 jyly Reseıdiń Vıatsk gýbernııasy, Kalının aýylynda dúnıege kelgen. 1916 jyly Qazan kórkemsýret ýchılıesin bitirdi. 1921 jyly teatrda jumys jasaý úshin Qazaqstanǵa, Semeıge keledi. Ol kóptegen jyldar boıy Semeıdegi stýdııany basqardy, sondaı-aq 1928 jyly alǵashqy «Jyljymaly kórmeni» (Semeı – Qyzylorda baǵyty) uıymdastyrdy. 1938-1959 jyldary N.V. Gogol atyndaǵy Almaty kórkemsýret ýchılıesinde sabaq berdi. QazKSR Sýretshiler odaǵy qurylǵannan bastap, ol barlyq respýblıkalyq kórmelerge qatysty.
Krýtılnıkov shyǵarmashylyǵynyń negizgi taqyryby – respýblıkamyzdyń aýyr ónerkásibi. Bul taqyryp sýretshiniń portretterinde aıqyn kórinedi. Krýtılnıkov jumys istegen janrdy saltanatty óndiristik portret retinde belgileýge bolady. Balqash mys balqytýshylarynyń, Qaraǵandy kenshileriniń portrettik sýrettemeleri qazaq jumysshy tabynyń kúndelikti ómiri týraly reportajdyń bir túri boldy. Onyń kenepte jasaǵan ár beınesi qaıtalanbas jáne ózindik biregeıligimen erekshe. Mysaly, kórmege usynylǵan «Balqash zaýytynyń aǵa balqytýshysy Q. Masabaevtyń portretinde» (1957) adam óndirispen, jumys jaǵdaıymen tikeleı baılanysty beınelengen. Bul ádis N. Krýtılnıkov portretteriniń birjaqty ıkonografııalyq tapsyrmasynyń aıasyn keńeıtedi. Biraq, shyn máninde, onyń nazary bárinen buryn adamnyń syrtqy kelbetin dál berýge baǵyttalǵan. Portrettiń ustamdy qońyr-kúlgin boıaýy sheberdiń jasyryn jan tebirenisin bildiredi.
120 jyl
Borıs ChEKALIN. 1901-1980
UOS qatysýshysy
Chekalın Borıs Alekseevıch - grafık-sýretshi, merzimdi basylymdarda jumys istedi, karıkatýrashy, plakatshy. Kúndelikti beıbit ómir men Jambyl aqynnyń ómir shejiresi, qatal maıdandyq jyldar men satıralyq jýrnaldardyń tıimdiligi onyń esimimen baılanysty.
1901 jyly Reseıdiń Samara, qazirgi Kýıbyshev qalasynda dúnıege kelgen. Ol bala kezinen sýret salýǵa áýes boldy, kórkemsýret stýdııasyna bardy. 1937 jyldan bastap Almatyda turyp, eńbek etti. Soǵys bastalǵan kezde, maıdanǵa óz erkimen baryp, jýrnalıst jáne armııa gazetinde sýretshi boldy. Qyzyl Juldyz ordenderimen, áskerı eńbegi úshin, Máskeýdi, Stalıngradty qorǵaǵany úshin, Kenıgsbergti alǵany úshin, Germanııany jeńgeni úshin medaldarmen marapattalǵan. 1945 jyldan bastap KSRO Sýretshiler odaǵynyń múshesi. Sonymen qatar, «Shmel – Ara» jýrnalyn uıymdastyrýshylardyń biri, redakııa alqasynyń múshesi, plakat pen saıası satıralardyń bas sýretshisi.
B. Chekalın búkil ómir boıy Qazaqstanda «Jambyldyń» beınesimen jumys istedi, osy taqyrypta 200-ge jýyq shyǵarmalar men eskızder jasady. Jambyl - bul qazaq halqynyń ómirindegi tutas dáýir. Chekalınniń shyǵarmalarynda jyrshynyń beınesi halyqtyq danalyqqa toly jáne psıhologııalyq tereń. Olar ózderiniń derektiligimen tartady. Negizinen týshpen jáne qaryndashpen jasalǵan, akvarelmen boıalǵan paraqtar bar. Chekalın Jambyldyń úıinde uzaq ýaqyt ómir súrgen, onymen tyǵyz dostyq baılanysta bolǵan jáne basqalardan góri Jambyldyń ózin ǵana emes, ony qorshaǵan jaǵdaıdy, onyń ómirin, otbasyn jáne ádetterin zertteý múmkindigine ıe bolǵan. Kórmede Jambyldyń otany, onyń jaılaýdaǵy kıiz úıi beınelengen «Jambyldyń kıiz úıiniń ishki kórinisi», «Jambyldyń jatyn bólmesi», «Jambyldyń otany» atty boıaýy mol akvarelder usynylǵan. Bul týyndylardyń barlyǵy Á. Qasteev atyndaǵy QR Memlekettik óner mýzeıinde, Jambyl Jabaevtyń memorıaldyq mýzeıinde saqtaýly.
110 jyl
Olga KÝJELENKO. 1911 – 2001
Olga Kýjelenko Ýkraınada týyp-ósken. 1935 jyly Dnepropetrovsk qalasyndaǵy kórkemsýret kýrstaryn aıaqtaǵannan keıin Qazaqstanǵa keldi. Shymkentte úsh jyl jumys istegennen keıin, ol óziniń týǵan qalasyna aınalǵan Almatyǵa qonys aýdardy, sol jyldary Qazaqstanda jumys istegen A.Rıttıhtiń stýdııasyna baryp júrdi. Leonıd Leontevtiń jubaıy. I Respýblıkalyq kórkemsýret kórmesinen bastap (1937), ol kórmelerge belsendi qatysty.
Sýretshi beıneleý óneriniń barlyq janrlaryna qurmet kórsetti – bul óndiristik kompozıııalar, tyń jerlerge arnalǵan shyǵarmalar, kolhoz ómirinen alynǵan sıýjetter, O.Kýjelenko shyǵarmashylyǵyndaǵy basty oryndy portret pen natıýrmort alady. Bul janr bolashaq kórermenge jaltaqtamaı, ózine degen rııasyz qatynasty qajet etedi. Ánshiler Sara Tynyshtyǵulova, Roza Baǵlanovanyń portretteri – bul Qazaqstannyń beıneleý óneri salasyndaǵy mádenıetine qosqan aıqyn úlesi.
Týyndylardaǵy shyǵarmashylyq elıtanyń beıneleri erekshe tartymdy: «Qazaqstannyń ártisteri», «Qazaq memlekettik fılarmonııasynyń solısi H. Ábýǵalıevanyń portreti», «Kompozıtor Ǵazıza Jubanovanyń portreti» ártistiń jeke sulýlyǵyn, onyń biregeı daryndylyǵyn ashady, ulttyq jáne sahnalyq kostıýmderdi kórsetedi.
110 jyl
Sergeı SÝHOV. 1911-2003
QR Eńbek sińirgen mádenıet qyzmetkeri
Sergeı Iakovlevıch Sýhov - áıgili akvarelshi, kınosýretshi, portretshi jáne plakat sheberi. Onyń esimi respýblıkamyzdaǵy beıneleý óneriniń qalyptasýymen baılanysty Qazaqstan sýretshileriniń qatarynda.
S. Sýhov 1911 jyly 19 mamyrda Reseıdiń Ivanov oblysy, Rodnıkı qalasynda dúnıege kelgen. 1931 jyly Iaroslavl kórkemsýret ýchılıesin, 1943 jyly Búkilodaqtyq Memlekettik kınematografııa ınstıtýtyn (BMKI) bitirdi. Oqýdy bitirgennen keıin, Qazaqstanǵa kelip, óziniń shyǵarmashylyq qyzmetin «Qazaqfılm» kınostýdııasynda bastady. Ol «Áıelder etigi», «Tańdanǵan serjant», «Altyn múıiz» (1943-1948 jj.) sııaqty fılmderdiń qoıýshy-sýretshisi, kostıým jáne grım sýretshisi boldy. Ol kınodaǵy jumysymen bir ýaqytta óz zamandastarynyń, áriptesteriniń jáne peızajdardyń portretterin salǵan.
Sheberdiń 1940-jyldardyń aıaǵy men 1950-jyldardyń basynda jasaǵan shyǵarmashylyq jumystary aıryqsha jemistiligimen erekshelenedi, ol Qazaqstannyń kórnekti mádenıet qaıratkerleriniń grafıkalyq portretterin jasady. Kórmege osy toptamanyń birqatar jumystary qoıyldy, olardyń ishinde «Dına Nurpeıisovanyń portreti» (1947), «Issak Itkındtiń portreti», «Shoqan Ýálıhanovtiń portreti» (1956), «Eńbek Eri, Stalın syılyǵynyń laýreaty Ybyraı Jaqaevtyń portreti» (1949). S. Sýhov óziniń keıipkerleriniń árqaısysynda eń aldymen onyń daralyǵyn jetkizýge, keıipkerdiń jeke basynyń psıhologııalyq sıpattamalaryn ashýǵa tyrysyp, onyń nazaryn syrtqy kelbetiniń árbir sıpattamalyq bólshekterine aýdardy.
100 jyl
Nıkolaı GAEV. 1921-2001
QR Halyq sýretshisi, UOS qatysýshysy
Qazaqstannyń stanokty grafıkasynda kórnekti oryndardyń birin QR halyq sýretshisi Nıkolaı Stepanovıch Gaevtyń shyǵarmashylyǵy alady. 1950-jyldardan bastap onyń barlyq qyzmeti respýblıkanyń kórkemdik ómirimen tyǵyz baılanysty. Onyń shyǵarmalary taqyryptyń keńdigimen jáne qazirgi zamanmen tikeleı baılanystylyǵymen erekshe. Sýretshiniń «Ertis boıynda» (1970), «Otty jyldar» (1975), «Biz úı salýdamyz» (1975), «Tyń» (1979) grafıkalyq toptamalary, «Jer - Ǵarysh - Jer» trıptıhi ( 1964) jáne portretter galereıasy qazaq beıneleý ónerindegi mańyzdy qubylystarǵa aınaldy.
N. Gaev 1921 jyly Reseıdiń Kýrgansk oblysy, Medveje aýylynda dúnıege kelgen. 1941 jyly Sverdlovsk kórkemsýret ýchılıesin bitirip, kóp uzamaı Qyzyl Ásker qataryna shaqyryldy. Ol Uly Lýka túbindegi shaıqastardyń birinde aýyr jaraqat aldy. II dárejeli Otan soǵysy ordenimen jáne kóptegen Keńes Odaǵynyń mereıtoılyq jáne estelik medaldarymen marapattalǵan. Demobılızaııadan keıin Gaev Almatyǵa keledi. 1948 jyldan bastap kórmelerdiń qatysýshysy. 1962-1965 jyldary Nıkolaı Gaev Qazaq KSR Sýretshiler odaǵy basqarmasynyń tóraǵasy boldy.
Eńbek jolyn 1947 jyly «Qazaqfılm» kınostýdııasynda sýretshi bolyp bastaǵan. Biraq ony árdaıym grafıka qyzyqtyrdy jáne ol qazaq baspalarynda ıllıýstrator, otandyq jáne sheteldik kórkem ádebıetter men oqýlyqtardyń bezendirýshisi retinde belsendi jumys istedi. N. Gaev kóptegen kitaptardy bezendirdi jáne stanokty grafıka salasynda aıtarlyqtaı eńbekter jasady. Keńestik shyndyqtyń alýan túrli taraptaryna degen qyzyǵýshylyq, maqsattylyq, ýaqyttyń mańyzdy máselelerin tereń túsiný qabileti, sarqylmas shyǵarmashylyq qýat sýretshini jańa qyzyqty týyndylar jasaýǵa ıtermeledi. Sýretshiniń shyǵarmashylyǵy erekshe kórkemdik sheshimderdiń, stanokty jáne qoldanbaly grafıkadaǵy tehnıkalyq tásilderdiń keń aýqymynyń arqasynda áserli.
100 jyl
Aleksandr DROZDOV. 1921-1985
QazKSR Eńbek sińirgen óner qaıratkeri, UOS qatysýshysy
A. Drozdov - Qazaqstannyń áıgili grafıkteriniń biri. Ol Qazaqstan tabıǵatynyń erekshe sulýlyǵy beınelengen, súıikti Almatynyń ár túrli túkpirin súıispenshilikpen jetkizetin oforttardyń avtory. Onyń tyń jerler men Qazaqstannyń Magnıtkasy týraly grafıkalyq paraqtary keńinen tanymal. Ómirdi qabyldaýdyń shynaıylyǵy, páktigi jylýmen ushtasyp, sýretshi shyǵarmashylyǵynyń ózindik ereksheligin quraıdy. Onyń týyndylary salmaqty baıandaýdy, jalpylama paıymdaýdy, asa tán bólshekterdi názik jasaýy, ómirlik qubylystardyń aýqymdylyǵyn kameralyq paraqta kórsete bilýdi biriktiretin ózindik shyǵarmashylyq mánerimen ońaı tanylady. Ekspozıııada «Qazaqstan Magnıtkasy» (1969 j.), «Qazaqstannyń jańa qurylystary» (1978 j.), «Meniń Almatym» (1979 j.), «Soǵys týraly estelik - 1941 j.» (1975 j.), «Shabaqty kóli» (1974), «Kári qaraǵash» (1975), «Qysqy tań» (1973) tamasha oforttary, sondaı-aq «Qaıyqtary bar peızaj» (1964), «Almaty peızajdary» toptamasynan «Taltús» (1981), «Avtoportret» (1984) pastelmen salynǵan jumystary usynylǵan.
Aleksandr Drozdov 1921 jyly Reseıdiń Tambov oblysy, Ilovaı-Rojdestvenno aýylynda dúnıege kelgen. Penza kórkemsýret ýchılıesinde oqydy. 1940 jyly qazanda JShQÁ qataryna shaqyryldy. Maıdanda KOKP múshesi boldy. Ol soǵysty maıor shenimen batareıa komandıri retinde aıaqtady. Fashıstik basqynshylarǵa qarsy shaıqastardaǵy erligi úshin ol II dárejeli Otan soǵysy, eki Qyzyl Juldyz ordenderimen jáne Keńes Odaǵynyń kóptegen medaldarymen marapattalǵan. Ol 1965 jyldan bastap Almatyda turyp, eńbek etti.
100 jyl
Raıymqul ESIRKEEV. 1921 – 1980
Raıymqul Esirkeev jastyq shaǵy soǵys jyldaryna tap bolǵan sýretshiler býynyna jatady. 1942 jyly ol ásker qataryna shaqyryldy, Lenıngrad, Kalının, Prıbaltıka, keıin Japon maıdandaryndaǵy shaıqastarǵa qatysty. Eki ret jaralanǵan. Shaıqastardaǵy erligi úshin «1941-1945 jyldardaǵy Uly Otan soǵysyndaǵy Germanııany jeńgeni úshin», «Japonııany jeńgeni úshin» medaldarymen jáne Keńes Odaǵynyń basqa da mereıtoılyq jáne estelik medaldarymen marapattalǵan. 1946 jyly sýretshi otbasy turǵan Balqashqa oralyp, mys balqytý zaýytynda qýyrýshy bolyp jumysyn jalǵastyrdy. Sodan keıin Qaraǵandyǵa kóship keldi, onda 1957 jyldan bastap Qazaqstan Sýretshiler Odaǵynyń Qaraǵandy bólimshesinde kórkemdik qor júıesinde jumys istedi. 1964 jyly R.Esirkeev KSRO Sýretshiler odaǵyna múshelikke qabyldandy. Raıymqul Esirkeev uldary Qýanysh pen Meıram Esirkeevterdi, keremet sýretshilerdi tárbıeledi.
Esirkeevtiń shyǵarmashylyǵy ár alýan, ol peızajdar, portretter jazdy, kóbinese taqyryptyq sýretke júgindi. Kórmege «Halyq aqyny» (1965), «Keńes Odaǵynyń Batyry Núrken Ábdirovtiń portreti» (1970) jáne «Kenshiniń portreti» (1976) atty úsh keskindemelik jumysy qoıylǵan. Beıbit ómirge oralǵannan keıin Esirkeevtiń shyǵarmashylyǵyndaǵy soǵys taqyryby «Keńes Odaǵynyń Batyry Núrken Ábdirovtiń portreti» shyǵarmasynda kórinis tapty, sýretshi ushqysh Núrken Ábdirovtiń beınesine júgindi. Monýmentaldy beıne ishki dınamıkamen erekshelenedi, batyldyqty kórsetedi, sýyq gammada oryndalǵan.
100 jyl
Petr ANTONENKO. 1921 –1984
Petr Antonenko alǵashqy kórkemdik bilimin 1940 jyldan Samarqand kórkemsýret ýchılıesinde, sodan keıin 1941 jyly – Oral shahtalarynda eńbek armııasyn aldy. Uly Otan soǵysynyń qatysýshysy, Jeńis paradynyń qatysýshysy. Áskerden qaıtarǵannan keıin P.K. Antonenko úzilip qalǵan oqýyn jalǵastyryp, 1949 jyly Almatydaǵy N.V. Gogol atyndaǵy kórkemsýret ýchılıesin bitirdi. Ol «KazIZO» óndiristik-shyǵarmashylyq birlestiginde jumys istedi. 1959 jyldan KSRO Sýretshiler odaǵynyń múshesi. Ekspozıııada portret janryndaǵy týyndylary qoıyldy: «Shopan Sh. Shoqparbaevtyń portreti» (1957), «Kenshiniń portreti» (1958), «Baqshashynyń portreti» (1960), «Shopan Sh. Shoqparbaevtyń portreti» – 50-shi jyldardyń sońyndaǵy eń eleýli týyndy. Sýretshiniń taǵy bir áýestigi – peızaj. Dál osy ýaqyt aralyǵynda ol óziniń shyǵarmalarynyń aıasyn keńeıtti. Antonenkonyń shyǵarmalarynyń keıipkerleri árdaıym qarapaıym jáne adal adamdar, kemeldikke umtylǵan jáne óz nanymdaryna berik.
100 jyl
Tatıana GOVOROVA. 1921-1982
Tatıana Nıkolaevna Govorova – grafık-sýretshi, Sankt-Peterbýrgte keremet sýretshi - Elızaveta Antonovna Govorovanyń otbasynda dúnıege kelgen. Tatıana Nıkolaevnanyń balalyq shaǵy ónerdi betke ustap ótti, bul árıne onyń boıynda sýretshiler álemine degen qurmet sezimin oıatpaı qoımady. Govorova alty jyl boıy A.R. Eberlıngtiń jeke stýdııasynda oqydy. Keıinirek Kórkemsýret akademııasyna oqýǵa tústi, biraq ol bilimin aıaqtaı almady - soǵys bastalyp, ónermen shuǵyldaný sabaqtary qalyp qoıdy.
1950 jyly Govorova Lenıngradtan Almatyǵa keldi, jáne osy ýaqyttan bastap onyń shyǵarmashylyq qyzmeti Qazaqstanmen tyǵyz baılanysty. Ol negizinen stanoktik grafıkada jumys istedi: lınogravıýra jáne lıtografııa, akvarelmen jáne týshpen jazady, balalarǵa arnalǵan kitaptar men oqýlyqtardy bezendiredi, halyq ertegileri taqyrybynda estamptar jasaıdy.
«Almaty zaýyttarynyń ehtarynda» (1959) lıtografııa toptamasy óndiris taqyrybyn 50-shi jyldarǵa tán janrlyq túsindir boıynsha ashady. Eń qyzyqty paraǵy – «Quıý ehynda (AZTM zaýyty)», onda kún sáýlesiniń áınek jabyny arqyly keń aǵynmen quıylýy metall qurylymdardyń qatań sulbasyn jumsartady.
90 jyl
Muhıt KALIMOV. 1931-2002
QazKSR Eńbek sińirgen óner qaıratkeri, UOS qatysýshysy
Muhıt Kalımovtyń shyǵarmashylyǵy qazaq beıneleý óneriniń damýynda erekshe oryn alady. Ol Keńes Odaǵynyń ortalyq kórkemdik oqý oryndarynda kásibı bilim alǵan, otanyna jańa oılar men ıdeıalarǵa toly, ulttyq keskindeme mektebin qurýdy armandap oralǵan jas sýretshiler sańlaqtar tobynyń qatarynda turdy.
Múmkindiginshe joǵary mindetter qoıa otyryp, Kalımov óz shyǵarmalarynda zamanaýı tirshilik rýhyn jetkizýge tyrysty, ulttyq tarıhtyń mańyzdy kezeńderin beıneleıtin týyndylar jasady. Tamasha bilimi sýretshige ártúrli shyǵarmalar: peızajdar, portretter, janrlyq jáne tarıhı shyǵarmalar jasaı otyryp, óz oılary men ıdeıalaryn júzege asyrýǵa múmkindik berdi. Ekspozıııaǵa onyń áıgili týyndylary endi - «Ákemniń jastyq shaǵy» (1968), «Avtoportret» (1979), «Qazaqstandyqtar - UOS ardagerleri. Jeńis kúni» (1985), «Darııa. Qyzymnyń portreti» (2000), «Aqyn F. Ońǵarsynovanyń portreti» (2002) jáne t.b.
Muhıt Kalımov 1931 jyly Qazaqstanda, Gýrev oblysy, Zelenyı kentinde dúnıege kelgen. N. Gogol atyndaǵy Almaty kórkemsýret ýchılıesin bitirdi, odan keıin I. Repın atyndaǵy Lenıngrad keskindeme, músin jáne sáýlet ınstıtýtyna oqýǵa ketti, onda B. Iogansonnyń, A. Zaıevtiń stýdııasynda tálim aldy. 1951 jyldan bastap respýblıkalyq jáne halyqaralyq kórmelerdiń qatysýshysy. 1967 jyldan QR Sýretshiler odaǵynyń múshesi. Muhıt Kalımovtyń jeke kórmeleri Shveıarııada, Avstrııada jáne Vengrııada ótti.
90 jyl
Mels ERJANOV. 1931-1992
Mels Erjanov 1931 jyly 13 jeltoqsanda Qazaqstanda, Aqtóbe oblysy, Juryn aýdanynyń Embi stanııasynda dúnıege kelgen. 1957 jyly N. Gogol atyndaǵy Almaty kórkemsýret ýchılıesiniń teatr-dekoratıvtik bólimin bitirdi, onda L. Leontev, A. Cherkasskıı, N. Krýtılnıkovten dáris aldy. Oqýyn aıaqtaǵannan keıin ol Almatydaǵy M. Áýezov atyndaǵy Qazaq akademııalyq drama teatrynda qoıýshy-sýretshi bolyp jumys istedi. 1961 jyly M. Erjanov Qazaqstan Sýretshiler odaǵyna múshelikke qabyldandy. Osy kezeńde ony ásirese kitap grafıkasy qyzyqtyrdy, bul onyń sýretshi jáne kompozıııa sheberi retindegi qabiletterin júzege asyrýǵa múmkindik berdi. 1960-61 jyldary sýretshi kóptegen kitaptardy bezendirdi. 1956 jyldan bastap sýretshi «Shmel - Ara» jáne «Qoltyraýyn» jýrnaldarynda jemisti jumys istedi.
M. Erjanovtyń shyǵarmashylyǵy tańǵalarlyq kópqyrlylyǵymen erekshelenedi. Ol ózin qoıýshy-sýretshi, kitap ıllıýstratory, plakatshy retinde sátti kórsetti. M. Erjanovtyń shyǵarmashylyq qyzyǵýshylyqtarynyń aýqymy qanshalyqty keń bolǵanymen, ol árdaıym unatatyn negizgi baǵyt - bul stanokty grafıka boldy. Sýretshi akvarelmen jáne gýashpen jazdy, lınogravıýra tehnıkasynda jumys istedi, biraq bárinen buryn ony sýret qyzyqtyrdy. Avtorlyq ıdeıany dál jetkizýge múmkindik beretin aıqyn grafıkalyq syzyq árdaıym Erjanovqa úlken qýanysh syılady, jańa ıdeıalarǵa shabyt berdi jáne asa qajet boldy. Sýretshi áıgili «Vernyı - Almaty» toptamasy boıynsha kóp jumys istedi (1967). Grafıkalyq paraqtarda avtor qalanyń zamanaýı kelbetinde eski men jańany salystyrady, keńes adamynyń erlik pen erkin eńbeginiń nátıjesi bolǵan Qazaqstan ómirindegi alyp ózgeristerdi kórsetedi.
90 jyl
Irına IaREMA. 1931 j.t.
Qazaq KSR-nyń Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Memlekettik syılyǵynyń laýreaty
Irına Iarema qazaq gobelen óneriniń damýyna úlken úles qosty. 1970-1980-shi jyldary dınamıkalyq syzyqtardyń plastıkalyq mánerliligi men asyl túster palıtrasynyń ár túrli reńkterine negizdelgen onyń úılesimdi jalpylama-sándik stıli qalyptasty.
Sýretshi ónerdiń ár túrli janrlary men túrlerinde – keskindeme, grafıka, gobelen tehnıkasynda jumys isteıdi. Peızajdardy, sándik kompozıııalar men natıýrmorttar salǵandy unatady.
«Sımfonııa» (1977), «Ulttyq natıýrmort» (1971), «Jartasqa jazylǵan beıneler» (1977) gobelenderi sýretshi shyǵarmashylyǵynyń tájirıbeli kezeńine jatady, ol kún sáýlesine, jan jylýy men jaǵymdy energetıkaǵa toly, Qazaqstannyń sheksiz keń dalasynyń jazyǵy sııaqty, Almaty taý bókteri, Ystyqkóldiń kórinisi nemese ýkraınalyq Karpattyń jasyl jelekti sulýlyǵyn, qorshaǵan álemniń Ǵalamdyq sulýlyǵyn, tabıǵattyń balǵyndyǵy men tazalyǵynan ańdaǵan baqyt pen shattyqty beıneleıdi.
80 jyl
Marat ÁINEKOV. 1941-2014
Marat Áınekov – qazaqstandyq músin óneriniń damýyna zor úles qosqan kórnekti músinshilerdiń biri. Onyń darynyn Sergeı Esenın, Vsevolod Meıerhold jáne Maksım Gorkımen dos bolǵan áıgili músinshi Isaak Itkınd atap ótken. Áınekovke I.E. Repın atyndaǵy LKMSI-na tapsyrýǵa keńes bergen de Itkınd bolatyn. Áınekov Kórkemsýret akademııasyn úzdik bitirdi, onda oǵan keńes músininiń tarlandary – Venıamın Pınchýk pen Mıhaıl Anıkýshın sabaq berdi. 1975 jyly Máskeýde ótken Búkilodaqtyq kórmedegi «Shopan» dıplomdyq jumysy úzdikterdiń biri dep tanyldy. Oqý ornyn bitirgennen keıin Áınekov Almatyǵa, óziniń týǵan jeri – kórkemsýret ýchılıesine keledi, onda uzaq ýaqyt boıy arnaıy pánderden sabaq beredi.
Ýchılıede, keıinirek T.Júrgenov atyndaǵy Óner akademııasynda jumys isteı júrip, ol daryndy shákirtterdiń sańlaqtar tobyn tárbıeledi. Olardyń arasynda halyqaralyq baıqaýlardyń laýreattary, táýelsiz Tarlan syılyǵynyń laýreattary A. Esenbaev, Sh.Tólesh jáne basqalary bar.
Á. Moldaǵulova men V. Chapaevqa arnalǵan eskertkishter Marat Áınekovtiń alǵashqy monýmentaldy týyndylary boldy. Onyń týyndylarynyń keıipkerleri – Qazaqstan tarıhynda iz qaldyrǵan kórnekti tulǵalar: Abaı (Stambýl, Ankara, Máskeý, Tegeran); Á. Bókeıhanov (Qaraǵandy oblysynyń Aqtoǵaı aýyly); D. Qonaev (Taldyqorǵan); S. Seıfýllın (Jezqazǵan, Jańaarqa kenti); M. Jumabaev (Petropavl, Býlaevo aýyly (aqynnyń kishi otany), Ankara (Túrkııa); Q. Sátbaev (Atyraý); Á. Qasteev (Panfılov); Shákárim, Altynsarın jáne t.b.
Olardyń ishinde: «Kútý» (1980-shi jj.), «Eńbek jeńisi» (1980), «Keýde» (1985), «Jantórınniń portreti» (1987), «Amannyń portreti» (1989), «Ekeý. Ana» (1990-shy j.) kórmede usynylǵan. Sheber Qazaqstan Respýblıkasynyń halyq ártisi, akter, kınorejısser Nurmuhan Jantórınniń portretin aǵashtan jasady, sol arqyly áıgili ártistiń ózindik, tákappar jáne jigerli tabıǵatyn ashyp qana qoımaı, sonymen birge onyń tereń zııatkerlik ishki ómirin, oıshyl, izdengish, qumar tulǵalyǵyn qaıta jasady.
Kórme jetekshileri - Samal Mamytova, Erkejan Omarova
