Kásibı akter qyzmeti, ózge maman ıelerinen óresi bıik turatyny belgili. Es bilgen baladan, eńseli qarııaǵa deıin, artıske qyzyǵa, tamsana qaraıdy. Sanatkerdiń óner joly kórkem. Kómkeretin ózderi. Sahna sańlaǵynyń eshbiri jumysynyń qıyndyǵyn, ıa bolmasa repetıııadan sharshaǵanyn aıtqan emes. Nemese, tynymsyz daıyndyq pen qajyr-qaıratyn salyp, ómirge alyp kelgen týyndysynyń kóreremenge oıdaǵydaı ótpeı qalǵandyǵyna kúızelgenin de bildirmegen, baıqatpaǵan. Myna dúnıege ókpelese de, kıeli kórkem ónerge degen mahabbat oty eshqashan báseńdegen emes. Qansha ýaqytta toqtap qalary beımálim qoıylym úshin baryn salǵanda, syrt kózdiń aıtqan synyna tótep berip, kúnde qaıtalap kórsetkeni úshin de, naǵyz artıst ataǵyna laıyqty! Eger osynyń birinen qulasa, óner týdyrýshy emes, tek ónerdegi adamǵa aınalady. Zańdylyqqa baǵynbaı, shekarany buzyp-jarý, artıst tegine sińgen qasıet syńaıly. Sol úshin de, óner adamynyń qyzmeti jumbaq hám qyzyq.
Akterdiń sahnadaǵy qupııaly qareketine keletin bolsaq, ataqty reformator K.S. Stanıslavskıı dáleldegen bir kiltti jaýap bar. «Sahnada keıipker áreketin organıkalyq turǵydan órnekteý – sanatker paryzy. Shynaıy ómir – sahna sharty. Áreket shyndyǵyna adamnyń psıhıkalyq ám qımyl-is sııaqty qos sıpaty bir arnadan quıylys tapqanda ǵana jetkerýge bolady. Jalpy, adam balasynyń qımyl-is tirshiligi qos mekendi zańdylyq boıynsha, ıaǵnı psıhofızıkalyq kóńil kúı tanabynda ómir súredi. Demek, qımyl-is tirshiligin psıhıkalyq tirshilikten ajyratýǵa bolmaıdy. Ómirde «jan» bir bólek, tán bir bólek ómir súrmeıdi. Demek, ol psıhofızıkalyq tirshilik. («jan» men «tánniń» birligi).» Psıhofızıka. Bul termındi basynan, bashpaıyna deıin meńgergen sanatker, sahnada keıipker beınesin kesteleý sátinde kórkemdik pen «senimge» ıe bolmaq. Toq eterin aıtsaq, rejısser usynǵan amanatty roldi jan-tánimen (psıhofızıka) oryndaý arqyly, qajetti beıneni ómirge alyp kelmek. Aınalyp kelgende, «jan-tánimen» oınaý degenimiz berile jumys isteý. Ózińdi, ómirińdi esten shyǵara otyryp, tek qyzmetińdi adal, júregińmen atqarý. Sonyń arqasynda, qoǵam qyzyǵa qaraıtyn nátıjege qol jetkizý. Toqeterin aıtqanda, artıst ómiriniń qupııasy tek eńbekte!
Eńbegin Memlekettik qýyrshaq teatryna sińirip júrgen akter, «Serper» jastar syılyǵynyń laýreaty – Ádilet Balbaev. Eńseli eldiń erteńgi tutqasyn ustar búldirshinder men jetkinshekterge qyzyqty bul ortanyń atqarar qyzmeti men arqalar júgi aýyr. Bala kóńilin tabý, jaqsylyqqa, mádenıetke tárbıeleý ońaı is emes. Iaǵnı, balasha oınap, eresektershe oı aıtyp, qolyndaǵy qýyrshaǵyna ıe bola otyra, qajet tusynda án shyrqaý, sońǵy kezderi beleń alǵan qoıylymdarda qýyrshaqpen qosa «qara jáshikten» shyǵyp, qarapaıym halyqtyń aldynda jest, mımıka, mızansenalardy naqtylaı otyryp oqıǵa órbitip, mashaqaty mol jumys atqaryp júr.
Ádette qýyrshaq teatrynan kóptegen ertegini tamashalaǵanda kýá bolatynmyz shırmanyń ústindegi aýyzy esepsiz ashylyp-jabylatyn nemese múldem ashylmaıtyn beıneniń tynymsyz bas shaıqaýy men qushaǵynyń ebedeısiz ashylyp jabylýyn baıqaımyz. Búginde ondaı logıkaǵa syıymsyz áreketti spektaklder balalarǵa múldem qyzyǵýshylyq týdyrmaıtyny belgili. Sebebi, tehnologııanyń damyǵan zamany, mýltfılmniń alýan túrin biletin balalar úshin múldem zamanaýı taqyryp emes. Onyń ústine 3D formatyndaǵy anımatorlyq mýltfılmder men qalalyq oıyn saýyq ortalyqtarynan bastap, toı-tomalaqqa deıin qaptap júretin mýltfılm keıipkerleri (anımator) balalar túgili úlkenderdi de mezi qylǵany ras. Qoryta aıtsaq, eksperımenttik shyǵarmalarǵa, erekshe ıdeıaǵa eresekterden kóri, balalardyń jany qumar. Taptaýryn dúnıelerdiń eskirgenin eskergen Memlekettik qýyrshaq teatry zamanaýı taqyryptarǵa birtindep kóńil bóle bastaǵandaryna sońǵy premeralar dálel.
Kez kelgen qoıylymda basty keıipkerlerden ózge spektakldiń tempo-rıtmin túsirmeıtin epızodtaǵy beıneler este qalyp jatady. Mysaly úshin: «Toba» shyǵarmasynda basty keıipker kishkene bala jan-janýarǵa aınalǵan sátte qyzyqty dıalog quryp ımprovızaııany ortaǵa salyp, spektakldiń tolyqqandy sátti shyǵýyna sahna ıeleri jaýap bere aldy. Atalmysh spektaklde birneshe rol men qatar dekoraııany qozǵaýǵa deıin asa tyńǵylyqty qımyldaýymen Ádilet Balbaev kásibılik deńgeıin baıqatty. Ol teatrdaǵy birden-bir temperamenti joǵary, daýysy anyq qoıylǵan naǵyz maman. 83 jyldyq tarıhy bar, kıeli ordada 10 jylǵa jýyq qyzmet etip kele jatqan jas býyn artıst boıynan qýyrshaq artısine tán artyqshylyq birden baıqalady. Shymyldyqtyń artynda birden birneshe rol alyp shyǵýǵa daýys temborynyń múmkinshiligi, qımyl men iske degen eptiligin óndirisitik tájirıbe barysynda kýlısanyń janynan ıaǵnı, qupııa sahna syrtynan baqylaý arqyly kóz jetkizdik. Naqty aıta ketsek, joǵaryda sóz etken «Toba» spektaklinde «qarlyǵash», «qasqyr», «balyq» rolderiniń ıesi. Qýyrshaqtardyń taǵy bir ereksheligi bir beınege birneshe artıstiń jaýap berýi. Iaǵnı, ushqan qustyń qanatyn bir ónerpaz qaqsa, daýysy men bas qımylyna endi biri jaýap bermek. Seriktesti seziný eń joǵarǵy dárejede bolýy shart. Sebebi, bir organızmge qos birdeı tulǵa jaýap beredi. Bizdiń keıipkerimizde oqıǵany seziný qasıeti talapqa saı. Sonyń arqasy bolar, ujymǵa súıkimdi bolyp, kórermen kóńilinen tolyqtaı shyǵyp, 2015 jyly «Serper» jastar syılyǵynyń ıegeri atandy.
Balbaev Ádilet 1984 jyly 8 jeltoqsanda Almaty oblysy, Jambyl aýdany, Uzynaǵash aýylynda dúnıege kelgen. 2001 -2005 jyldary T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq Ulttyq óner Akademııasynyń «Qýyrshaq janrynyń akteri» mamandyǵy boıynsha Mádenıet qaıratkeri, professor S.Maqulbekovtiń sheberhanasynan dáris alǵan.
Teatrda qyzmet etkeli, tómendegi rolderdiń ıesi atady. «Alqyzyl gúl» – orman perisi, «Kóńildi qonjyqtar» – aıý, «Úsh toraı» –toraı Naf-Naf, «Morozka» – ata, «Altyn balapan» – qasqyr, «Atameken» – júrgizýshi, «Baǵdarsham» – buzaý, «Arystannyńúreıin qalaı emdeımiz?» –Bongo-Tongo, Kerik, Maımyl, Pil, Arystan t.b. «Altyn adam» – ertekshi, «Kashtanka» –Lýka Aleksandrovıch, «Aladdınnyń sıqyrly shamy» – juldyznamashy, «Altyn adam» – qala turǵyny, «Qýyrshaq dýman» barlyq qýyrshaqtar, «Suǵanaq eshki» – ıt, aıý, «Qutan men qaraqshy» – qutan, «Akva ertegi» – súńgýir. «Qulynshaq pen Bóltirik» – Aqbaqaı, «Toba» – qarlyǵash, qasqyr, balyq. t.b
Shaharymyzdaǵy qýyrshaq teatry eki tildi. Qoıylymdar qazaq jáne orys tilderinde júredi. Al artıst Balbaev bul jaǵynan sheber akterdiń biri. Iaǵnı, ana tilimen qatar memlekettik tilde erkin sóılep, sahna kórkin keltirip júr.
Klassıkalyq roldermen qatar, halyq aýyz ádebıetindegi ertegi keıipkerlerine deıin qıyndyqsyz alyp shyǵatynyna múmkinshiligi molynan jetetinin joǵarydaǵy spektaklder tiziminen-aq baıqaýǵa bolady. Eskeretin jáıt, artıstiń bar múmkinshgin rejısserler tek osy qalypta paıdalana berse, eń qaýipti or – taptaýryndylyqqa túsip ketýi bek múmkin. Sol sebepten de, ózge baǵytty qarastyrýdy usynar edik. Óz isine jaýapty Ádilet asyra oryndamasa, jarty jolda kese qaldyrmaýy kerek.
Búgingi teatr zamannyń negizgi talaby eksperımentter men laboratorııaly spektaklder. Jańa esimderdi jaryqqa shyǵarý, jas dramatýrgterdiń oıyn iske asyrý nemese kreatıvti ıdeıalarǵa ıe rejısserler kóne shyǵarmalardyń rýhyn jandyryp, tyń oıymen ortaǵa salsa ony alyp shyǵar trýppa Memlekettik qýyrshaq teatrynan tabylady. Sondaǵy jańalyqqa jaqyn artıstiń biri – Balbaev. Eki tildi spektaklderge tolyqqandy jaýap bere alady.
83 jyldyq tarıhy bar teatrdyń ómir súrýine bir jaǵadan bas, bir jeńnen qol shyǵarǵan ujym sebepker. Endeshe, serpindi hám daryndy jastar barda qýyrshaqqa áli birneshe onjyldyqta jan biteri anyq.
Búginde aǵa býyn sanatyndaǵy Balbaevtyń sahnada ózindik orny qalyptasqan tájirıbeli akter. Teatr repertýaryndaǵy barlyq derlik qoıylymdarda keıipkeri bar. Onyń qolyna túsken qýyrshaqtar tiri adam sııaqty, búldirshinderdiń aýzyn ashqyzyp, kózin jumǵyzatyn sıqyrly qasıeti bar. Barlyq keıipkerimen qýyrshaqqa jasaǵan sheberlikteri dálme-dál túsip shynaıy obrazdy sýretteıdi. Qýyrshaq teatry artısiniń ereksheligi onyń qýyrshaqqa jan bitire bilýinde jáne júrgize bilýinde. Balbaev ekeýinde jetik meńgergen. Talaby mol rejısserdiń oı-maqsatyn saralap, óziniń ımprovızaııasy arqyly tolyqtyryp keıipkerin kórermenniń bala júregine jetkize biledi.
