Елімізде драматургия саласында еңбек етіп жатқан қаламгерлер саусақпен санарлық. Солардың бірі - «Көмбе нанның дәмі», «Ақтастағы Ахико» және тағы да басқа пьесаларымен көрерменнің жүрегіне жол тауып келе жатқан жазушы, драматург, «Сахнагер - 2017» І ұлттық театр сыйлығының «Үздік драматург» жүлдесінің иегері Мадина Омарова.
Мадина апай, сізді жазушы ретінде жақсы танимыз. Ал драматургия саласына қалай келдіңіз?
2013 жылы Әуезов театрына жұмысқа орналасқаннан кейін, драматургиямен толыққанды айналыса бастадым. Содан бері оннан аса пьеса жазып, бірнеше үлкен пьесаның аудармаларын жасадым. Инсценировкаларым бар. Осылайша, бірте-бірте, осы бір қиын жанрды игере бастадым. Драматург үшін театрда, соның ішінде Әуезов театры сияқты қара шаңырақ, өнердің бірегей ордасында жұмыс істеген ерекше серпін, тәжірибе. Шығармаңа актерлердің реакциясы, режиссерлердің берген бағалары – талмай еңбектенуге, ұжым алдында ұятқа қалмауға итермелейді. Бұндай киелі жерге босқа келмегеніңді дәлелдеп шығуға талпындырады. Театрға дейін де пьесалар жазып жүрдім, бірақ ол туындыларым сахнаны ішінен танып білгеннен кейін, шыны керек, өзім үшін түкке тұрмай қалды.
«Ақтастағы Ахико» атты пьесаңызбен «Үздік драматург» жүлдесін иелендіңіз. Құттықтаймыз. Қандай әсерде болдыңыз?
Рахмет. Бастан кешкен күйімді сөзбен айтып жеткізу қиын. Бұрын да өзімнің жаман жазбайтынымды білетінмін ғой, бірақ осылай ел алдында, мемлекет тарапынан марапат алу – сөзсіз басқа деңгейге көтереді. Өзіме деген талап бұрынғыдан да күшейді. Және әрине, «сырт көз сыншы» дейді, шығармашылығымды қадағалап, бағалау критериі де артқаны анық. Сондықтан, іштей жинақталып, сауыт-сайманды сайлап отырған жай бар.
Осындай тарихи тақырыпта қалам тербетуіңізге не себеп болды?
Бұл мемлекеттік тапсырыс, театр басшылығының тапсырысы. Бұрын-соңды тарихи тақырыптарға бару – үш ұйықтасам түсіме кірмепті. Менің бағытым басқашалау болатын. Қазір «Ақтастағы Ахикодан» бөлек, режиссер Алма Кәкішева қойған «Көмбе нанның дәмі» деген пьесам да сахнада жүріп жатыр. Бұл да тарихи тақырып - депортация, Ұлы Отан соғысы жылдарындағы халықтың басына түскен қасірет, тылдағы өмір. Ол да көрермен тарапынан жоғары бағасын алды. Бір жағынан, еліміздің өткенін, аталарымыз бен әжелеріміздің жүріп өткен тар жол, тайғақ кешуін әлсін-әлсін еске түсіріп, қайта жаңғыртып отырмасақ, бүгінгі жүріс-тұрысымызда не мән бар? Олардың қайраты, жасампаз жандарының қуаты – бізді осы күнге жеткізіп отыр, болашаққа потенциал болатын да осы жігер. Осындай сауапты іске кішкентай болса да үлесімді қосу, қанымыздағы қасиеттерді өнер арқылы баяндап беру мүмкіндігіне ие болу – мен үшін үлкен абырой.
Алдағы уақытта қандай тақырыптар бойынша жұмыс істеуді жоспарлап отырсыз?
Қазір, тағы бір тарихи тақырыпты қаузап жатырмын. Үлкен жұмыс болғалы тұр. Жауапкершілігі де орасан.
Бүгінгі қазақ драматургиясының бет алысы көңіліңізден шыға ма?
Жалпы, драматургия жайлы айту, баға беру қиын. Әр автор өз қолтаңбасымен, дүниетанымымен қызықты. Біреулерді ұната қоймасаң, біреулер қайран қалдырады, «шіркін» дегізеді. Ардақ Нұрғазы, Әннәс Бағдат, Ықылас Шалғынбай, Қолғанат Мұрат. Осы есімдер қазақтың жаңа бағыттағы драматургиясының негізін қалаушылар болатынына өз басым жүз пайыз сенем.
Сіздің көптеген прозаларыңызбен таныстым. Қысқа әрі түсінікті жазылған. Жазу стиліңіз де ерекше. Жалпы, шығарма жазу барысында белгілі бір принцип немесе ереже ұстанасыз ба?
Мен үшін бастысы – оқырман, көрермен. Олардың алтын уақытын бос сөзбен, түкке тұрмайтын баяндаулармен алмауға тырысамын. Қызықты, нақты жазу – мақсат. Ақпаратты жеткізу, рухани азық беру – мақсат.
Проза саласына оралу ойыңызда бар ма? Қай сала сізге көбірек жақын?
Прозаға оралатыныма сенемін. Себебі, драматургия – шаһар болса, проза – жасыл жайлау, саф ауа. Драматургияда ширыққан сюжет, мазмұнды, жинақ кейіпкерлер маңызды. Олар бір жарым, екі сағат ішінде бірнеше ғұмырды сүріп шығуға, мың құбылып өзгеруге міндетті. Көрерменнің есін жиғызбай, таң қалдырудан танбауы керек. Драматургия – жүйке, мінез, тосын құбылыс. Ал, проза – сыршыл, ешқайда асықпайды. Менің табиғатыма проза жақын сияқты. Драматургияны меңгеріп шығу – білмеймін, әдебиеттегі ең жоғарғы пилотаж. Содан соң, бар машығыңмен, тәжірибеңмен ауылға, саржайлауыңа оралуға болады деп ойлаймын.
Сұхбатыңызға рақмет! Шығармашылық табыс тілейміз.
