Baqyt Nurpeıis
Ónertaný doktory
T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń professory
Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń 25
jyldyǵy mereıli merekesi aıasynda halqymyzdyń zańǵar jazýshysy Ábish Kekilbaevtyń
kórkem shyǵarmalaryn nasıhattaý barysynda Mańǵystaý oblysy ákimdigi men
N.Jantórın atyndaǵy oblystyq mýzykalyq drama teatrynyń uıymdastyrýymen «Ábish
álemi» dep atalatyn I Respýblıkalyq teatr festıvali 2016 jyldyń 6-9 jeltoqsan
aralyǵynda ótkizildi.
Uıymdastyrýshylar óner saıysyna qatysatyn
teatrlar men qazylar alqasynyń múshelerin jáne festıval qonaqtaryn zor iltıpatpen kútip, merekelik kóńil-kúı
syılady. «Asa mártebeli» akterler qaýymynyń qýanyshynda shek bolǵan joq. Óıtkeni
atalmysh festıvalge qatysqan ónerpazdardyń barlyǵy da bir-biriniń ónerin
tamashalap, festıvaldiń sońyna deıin tarqamady. Osyndaı shyǵarmashylyq bas qosýǵa
úlken múmkindik jasaǵan Mańǵystaý oblysy ákimdigine alǵysymyz zor.
Bul festıvalde Ábish Kekilbaevtyń
prozalyq shyǵarmalary negizinde jasalǵan ınsenırovkalar men jazýshy aýdarmasymen
qoıylǵan spektaklder kórsetildi. Qarymdy qalamgerdiń júrdek qalamynan týǵan mol rýhanı dúnıeni teatr tiline keltirip, sahnadan kórsetýge degen ıgi bastamanyń osy festıvalden keıin ári qaraı
jalǵasa beretinine senimiz zor. Iá,
festıval kezinde Á.Kekilbaevtaı sóz zergeriniń týyndylaryn sahnadan sóıletý
ońaı emestigine kózimiz jetti. Sonymen qosa, shynaıy sýretkerdiń qolyna tússe
kez-kelgen shyǵarmanyń sahnadan jarqyrap ketetinine de kýá boldyq.
Kıeli Mańǵystaý óńirinde dúrkirep ótken festıvalge
S.Muqanov atyndaǵy qazaq sazdy-drama teatry (SQO, Petropavl), M.Áýezov atyndaǵy
akademııalyq drama teatry (Almaty), T.Ahtanov atyndaǵy Aqtóbe oblystyq drama
teatry (Aqtóbe), N.Bekejanov atyndaǵy Qyzylorda oblystyq qazaq mýzykalyq-drama
teatry (Qyzylorda), N.Jantórın atyndaǵy Mańǵystaý oblystyq mýzykalyq drama
teatrlary qatysyp báıgege tústi.
Festıval
shymyldyǵyn S.Muqanov atyndaǵy qazaq sazdy-drama teatry Á.Kekilbaevtyń «Mahabbat
munarasy» dep atalatyn shyǵarmasy boıynsha qoıylǵan spektaklimen ashty. Spektakl
oqıǵasy álemniń teń jartysyn qanǵa bóktirgen qaharly Ámirshi men Kishi hanym
arasyna qurylǵan. Ámirshi báıbishesi jibergen qurt túsken qyzyl almaǵa qarap, muny súıikti áıeliniń áldekimmen kóńil
qosqandyǵynyń belgisi dep qabyldaıdy. Joryqta
júrgen kezde óziniń qurmetine aspanmen astasqan ǵajap munara turǵyzǵan Kishi
hanymǵa ony salǵan sheberdiń ǵashyq bolǵany málim bolady. Osy oqıǵany sahnalyq
áreketke túsirýdegi rejısser Baatyrbek Shambetovtyń oı túıýi, qısyndy qııal
tolǵaýy, sýretshi Sadyr Nııazakýnovpen birlesip sahna keńistigin erkin ıgerýi
kóńilge qonymdy. Rejısser avtorlyq kórkem baıandaýlardy ishki qýaty mol dıalogqa
aınaldyryp, dramatýrgııalyq qalypqa túsirgendikten, keıipkerler áreketin tartys
jelisine baǵyndyrýdan spektakldiń sahnalyq tutastyǵy saqtalyp, bas-aıaǵy jınaqy
kórkem dúnıe bolyp shyqqan. Ol spektakldiń sahnalyq pishinin qyzyq
oılastyrǵan. Nebári tórt keıipker (Ámirshi–Nurbol Asqarov, Kishi hanym–Zarına Ýálıeva,
Jappar–Dýman Adykenov, Kútýshi–Aıda Sýpataeva) qatysatyn spektakl oqıǵasy
sozylyp ketpes úshin rejısser júrgizýshi rólin keıipkerlerdiń óz ıyǵyna júktegen.
Oryndaýshylar óz beınesin jasaýmen qatar,
onyń basyndaǵy jaǵdaıdy kórermenderge málimdep otyrady. Bul tásil spektakldiń
ekpin-yrǵaǵyn túsirmeý úshin qolaıly bolǵanymen de, akterlerdiń bir kóńil kúıden ekinshisine ótý kezderiniń
anyqtalmaı qalýyna ákelgen. Sonymen qosa keıipkerlerdiń bir-birine degen
qarym-qatynastary, oılaný-tolǵaný sátteri, sóıleý mánerleri rejısser tarapynan áli
de aıshyqtaı túsýdi qajet etedi. Ásirese, Jappardyń Kishi hanymǵa degen sezimi
aıqyn emes.
Desek te, B.Shambetovtyń shyǵarmashylyq aıaq
alysy kóńilge senim uıalatty. Birli-jarym
olqylyqtaryna qaramastan bul spektakl rejısserdiń jazýshy prozasynan
dramatýrgııalyq tartys, kórkem mazmun izdeýdegi batyldyǵymen qundy demekpiz.
Budan soń festıval jalaýyn ári qaraı
jelbiretken M.Áýezov atyndaǵy akademııalyq
drama teatry E.Nursultannyń rejıssýrasymen qoıylǵan «Korol Lır» (sahnalyq
nusqasyn jasaǵan M.Omarova) spektaklin kórsetti. Osy tusta atalmysh óner
ordasynyń sońǵy jyldary jas býyn rejısserlerdiń izdenisterine jol ashyp, olardyń
erkin jumys jasaýyna barynsha múmkindikter jasap otyrǵanyn aıta ketken oryndy.
Iá, eksperıment jasaý, sony sheshim, tyń oı
aıtýǵa talpynystar ár ýaqytta qoldaý tabýy tıis. Biraq sonyń barlyǵy sahnaǵa
qoıylatyn shyǵarmanyń ózinen týyp, sonyń kórkemdik tabıǵatyna saı kelýi shart.
Búgingi tańda dúnıejúzi teatrlary Shekspır shyǵarmalaryn árqıly sahnalap jatqany
barshamyzǵa jaqsy málim. Burynǵy kezdegideı tarıhı orta týdyrǵan dáýir tynysy,
zaman kelbeti, ulttyq erekshelik, tıptik minezderdi qaz-qalpynda saqtaý mindet
bolmaı qalǵany da jasyryn emes. Ár rejısser ózin tolǵandyrǵan máseleni qandaı
teatrlyq beıneleý tásilimen bergisi kelse jeke sýretkerlik konepııasy men
kózqarasyna baılanysty jasaýǵa
kóshti. Biz kórgen «Lır patsha» spektakli de
osyǵan saıady. Spektakl oqıǵasy Lır men onyń qyzdary arasynda órbıdi.
Qoıylym bastalǵan kezde sahnanyń týra ortasyna ornalasqan ekrannan dýyldap sóılep jatqan adamdarǵa
qarap, qara kostıým men aq kóılek kıip sahna túbinde qolyn ońǵa bir, solǵa bir
siltep áldeneni aıtyp turǵan adamdy kóremiz. Bul–Lır–D.Aqmolda. Osy kórinisten–aq
rejısserdiń spektakldiń syrtqy pishinimen áýestenip, arzan effektige boı
aldyrǵany qylań etti.
Shekspır
tragedııasynda Lır men onyń otbasyn kúıreýge soqtyratyn jaǵdaılar tereń
sýrettelgen. Al, M.Omarova jasaǵan
sahnalyq nusqada Lırge óz qyzdarynyń nege qarsy bolǵany anyqtalmaǵan. Muny
rejısser de naqtylaı almaǵan. Aıtalyq, spektakldiń alǵashqy kórinisinde Lır úsh
qyzyna birdeı qarap, álpeshtep ósiredi. Olarǵa ákelik meıirimin tógip mápeleıdi.
Al, túpnusqadaǵy Lır tragedııasynyń sebebi – ol basqarǵan memleket zańy, onyń
otbasynyń zańyna aınalýynda. Qolynda bılik bar kezde ózgelerdiń taǵdyryn
sheshýmen aınalysyp, taqtan taıǵan kezde dármensiz kúıge túsip, ózi júrgizgen qatygezdiktiń qurbany bolyp, baýyr
eti balalaryna da syımaı aqylynan aljasady. Spektaklde Lır men onyń qyzdarynyń
arasyndaǵy qatynas pesanyń ıdeıasynan, gýmanıstik oıynan, keıipkerler
tulǵasynan izdelmegen. Iaǵnı, sahnalyq nusqa ádebı negizden alshaq ketken. Sodan
baryp Lır qyzdarynyń jerdi ıelene
salysymen kúrt ózgerýleri rejısserlik turǵyda aqtalmaǵan.
Spektaklde Gonerılıa–A.Satypaldıeva, Regana–J.Janamanova, Kordelııa–D.Úsenova
bir-birinen aýmaı qalǵan. Oryndaýshylar óz keıipkerleriniń minez erekshelikterin, olardyń jan dúnıesin
dıalektıkalyq damý ústinde beıneleı
almady.
Spektakl fınalynda qyzdarynyń jansyz denesine sý seýip
tiriltpekshi bolyp áýrelengen Lırdiń áreketi, osydan onshaqty jyl buryn Satırıkon
teatrynda Iýrıı Býtýsov qoıǵan spektakl sheshimine uqsap ketken. Onda qyzdaryn
ólimge qımaǵan Lır olardy kezek-kezek
roıalge súırep aparyp otyrǵyzbaqshy
bolady. Iý.Býtýsovtyń bul sheshimi kezinde
joǵary baǵalanǵan edi. Al, dál sol oıdyń basqa túrde E.Nursultanda
qaıtalanýyn jańalyqqa balaı almaımyz. Bizdińshe,
bireýdiń ónerine eliktemeý, basqanyń jolyn qaıtalamaý, pesany ózinshe
túsinip ózinshe qoıý – sahna óneri úshin abyroıly qubylys ekenin esten shyǵarmaǵan
lázim.
T.Ahtanov atyndaǵy Aqtóbe oblystyq drama
teatry Á.Kekilbaevtyń «Hansha–darııa hıkaıasy» (sahnalyq nusqasyn jasaǵan Janysh
Qulmambetov) spektaklin usyndy. Jas rejısser Almat Sharıpovtyń teatrdaǵy eń
alǵashy jumysy bolyp sanalatyn atalmysh spektakl sátti shyqpaǵan. Qoıylymǵa
qatysqan jas oryndaýshylardyń Qahar –
Eset Orazalın, Shydurǵy – Aıdynmurat Álımuqan, Gúlbeljiń–Ásem Qusaıynova, Tutqyn
–Nursultan Aıtqalıevtiń kásibı akterlik
mektepteri tym áljýaz kórindi. Olardyń teatr ónerindegi tájirıbesiniń kemdiginenansambldik tutastyq múlde bolǵan joq. Tipti akterlik sheberlikteri
qalyptasqan Shyńǵyshan rólindegi Keńes
Kemalbaev pen Kóripkel – Maıgúl
Muzbaevaǵa da rejısser durys baǵyt bere almaǵan. Bir sózben aıtqanda
keıipkerlerdiń barlyǵy da eskızdik qalypta qalyp, jattandy sózderin syrǵytyp
aıtyp shyǵýmen shekteldi. Spektaklde keıipkerlerdiń bir-birin kórýi, ózara
uǵynysýy, sóz tyńdaýlary, zeıin qoıý jaǵy nazardan tys qalǵan. Nátıjesinde
sahnalyq jalǵandyq pen bos júriske oryn berilgen.
Eń ókinishtisi, Shyńǵyshan týraly túsirilgen Ýań Ýen Jıeniń
fılmine rejısserdiń kóp eliktegeni spektakldiń alǵashqy sahnasynan bastap sezildi.
Ásirese, hannyń grımi men kostıými kózge ottaı basyldy. Oqıǵa shashyrańqylyǵy,
keıipkerlerdiń minez-qulyqtarynyń daralanbaýy, qoıylymnyń tynys-yrǵaǵynyń bir
izge túspeýi, kópshilik sahnalardyń qatyp qalǵan qalpy siresip turýy sııaqty
kemshilikter rejısserdiń sahnalyq áreketterdi uıymdastyrýda shyǵarmashylyq
tapqyrlyq tanyta almaǵanyn kórsetedi. Árıne,
rejıssýradaǵy alǵashqy qadamyn endi ǵana bastap jatqan rejısserge birden úlken
talap qoıý artyq shyǵar, degenmen de ár shyǵarmanyń ózine tán sahnalyq tanymy
baryn der kezinde eskertý paryzymyz. Aldaǵy ýaqytta mundaı Respýblıkalyq
deńgeıdegi festıvalge teatrdyń kórkemdik keńesinen ótken, festıval
talaptaryna tolyq jaýap bere alatyn kórkemdik sapasy joǵary spektakldi
qatystyrǵany jón demekpiz. Sebebi jańa
akterlik, rejısserlik esimder ashý festıvaldiń eń basty maqsatyna jatsa kerek.
Onyń rýhanı, mádenı, shyǵarmashylyq quny da osynda.
Baıqaýǵa Sartaı Júsiptiń «Adam bolyp óteıin» dramasymen kelgen Qyzylorda
oblysynyń N.Bekejanov atyndaǵy qazaq mýzykalyq drama teatry festıval kórigin
qyzdyra tústi. Pesa Sh.Aıtmatovtyń «Naıman ana» novellasy men Á.Kekilbaevtyń «Kúıshi» povesiniń jelisi
boıynsha jazylǵan. Spektakl rejısseri
H.Ámir–Temir alasapyran
jaýgershilik zamanyndaǵy halyq taǵdyryn, adam qolymen jasalǵan máńgúrttiktiń
jalpy adamzat balasyna jasalǵan qastandyq ekendigin jetkize alǵan. Spektakldiń
sahnalyq úlgisin tabýda, onyń beıneleý sheshimin qarastyrýda sýretshi S.Pirmahanov
ta kóp izdengen. Eki kúrdeli shyǵarmanyń basyn biriktire bilgen rejısser
bólek-bólek oqıǵa jelisin mýzyka, jaryq, áreket ornyn aýystyryp otyrý arqyly
sheshken. Ol dástúrli sahnalyq beıneleý tásilderine súıenip keıbir áreketi jetkiliksiz monologtar men
dıalogterge laıyq qımyl-qozǵalys taýyp, bir tartys jelisine baǵyndyra alǵan.
Elin jaýdan qorǵaýdyń qamyn oılaǵan Dúıimqara
men balasyn izdep beýbeýlegen Kúnbala áreketteri ishki dramatızmge toly. Kúnbala
ana rólin oınaǵan Úmúgúlsin Begimova óz keıipkeriniń ishki álemine tereń boılaǵan. Jan alysyp, jan berisken qandy
joryqtardyń birinde ulynan aıyrylǵan ananyń qasiretin ılanymdy jetkizdi.
Balasyn izdep jaý mekenine jalǵyz attanǵan áıeldiń qaısarlyǵy men ór minezin dál
keltirdi. Degenmen de, jyýjandardyń qolyna quldyqqa túsken ulynyń máńgúrtke
aınalǵanyn kórgen kezde aıtylatyn monology tym solǵyn shyqty. Dál osy sahnada ananyń
keýdesin jaryp shyǵatyn ókinish pen jaýlarǵa degen jek kórýshilik sezim bıik
núktesine jetpeı qaldy.
Shılohý rólindegi B.Alpysbaev áserileý (grotesk)
ádisine kóbirek súıenip, sahnalyq boıaýdy qalyńdatyp berdi. Saýdagerdiń aldaýyna
túsip masaıǵan Shılohýdyń baıqaýsyzda
jyýjandardyń talaı qupııasyn jaıyp salǵan kezin bet-álpetin qubyltyp, sonshama
sumdyqtardy oılap shyǵarǵandaryna masattanǵan pasyq adamnyń túrin aınytpaı
keltirdi. Ol Shılohýdyń naǵyz jaltaq ta qorqaq ekenin jazaǵa ushyraıtyn sátte
jan-jaǵyna kómek surap qaraǵan aıanyshty kózderimen, jer tepkilep jantalasqan
qımyldarymen keskindedi. Sahnaǵa nebári eki-aq ret shyǵatyn keıipkerdiń búkil
jan qozǵalysy men psıhologııalyq
daǵdylaryn taba bilýi akterdiń sheberligin tanytyp ótti.
Spektakldegi ár rólge toqtalyp jatý
múmkin emes. Desek te, Dúıimqara–Uǵym Baımahanovtyń,
Jolaman–Qanat Arhabaevtyń, Elti–Zálıpa Tólepovanyń oıyndary daralyq sıpatymen
ashylǵan.
Bul spektaklde kópshilik sahnalaryna qatysatyn jaýyngerlerdiń
qımyl-áreketteri belgili bir úlgimen shektelip qalǵan. Sol sııaqty Bulǵynnyń monology
da tym uzaq. Aldaǵy ýaqytta spektakldiń dınamıkasyn áli de kúsheıtip, keıbir
sahnalardy yqshamdaı túsý qajettigi seziledi.
Festıvaldiń
shymyldyǵyn N.Jantórın atyndaǵy oblystyq mýzykalyq drama teatry Á.Kekilbaevtyń
«Shyńyraý» povesiniń jelisi boıynsha qoıylǵan spektaklimen japty. Qoıylym alǵashqy
sahnasynan bastap kórermenderdi birden baýrap áketti.
Rejısser Byıaman Ýola Serge Obokýýn (Saha
Respýblıkasynyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri, «Altyn maska» teatr syılyǵynyń
ıegeri) shyǵarmanyń ózindik kórkemdik syryn ashýmen qatar
qudyqshylardyń tıptik minezin jasaýdy maqsat etken. Spektakldiń árbir
sahnasynda ishteı baılanys, myqty
dınamıka, týyndy bolmysynyń fılosofııalyq máni tereń ashylǵan. Oqıǵalar úzdiksiz
damyp, oryndaýshylardyń is-áreketteri sahnalyq
tutastyq taýyp, negizgi rejısserlik oı-tujyrymǵa toptastyrylǵan. Ol mızansenalardyń barynsha beıneli jáne anyq
bolýyna, tutas qoıylymnyń ózindik túrine, sýretteý tásilderiniń ótkirligine,
sondaı-aq, detaldar men shtrıhtardyń aıqyndyǵyna asa mán bergen. Onyń
rejısserlik qııal júıriktigi men tapqyrlyǵy, sýretkerge tán sezimtaldyǵy
spektakldiń ár kórinisinen baıqalyp turdy. Tipti, spektaklde Mańǵystaý
óńirinde sırek aıtylatyn ánderdiń leıtmotıv etip tartylýy onyń teatr ujymymen
qoıan-qoltyq jumys jasaǵanyn kórsetip tur. Sol tárizdi Eńseptiń kórdeı qarańǵy
qudyq ishinde shoshynatyn sátterin úreı men qorqynysh sııaqty allegorııalyq
keıipkerlermen berýi de qoıylymnyń
shyraıyn asha túsken.
Spektakldiń oı-maqsaty durys anyqtalyp
jeke keıipkerler beınesine berilgen ınterpretaııada oryndaýshylar men
rejısserdiń sahnalyq tujyrymy bir jerden shyǵyp jatýy – shyǵarmashylyq izdenistiń
nátıjesi ekeni daýsyz. Atalmysh spektaklde akterlerdiń barlyǵy óz rólderin jete
meńgerip, berile oınady. Atap aıtqanda, Eńsep–Aıbek Imanqulov, Quljan, Tóken
baı – Kenjebek Basharov, Hanym–Maıra Baqberdıeva, Baısal baı-Medǵat Ómirálıev,
Dárjan–Súndet Sársen jáne taǵy da basqa
oryndaýshylardyń oıyndary ózara úndestik taýyp, ádemi akterlik ansambl
túzdi.
Qoıylymnyń sátti shyǵýyna qoıýshy sýretshisi
Gúlnar Qanafına, horeograf Serik Sarıev, sahna qozǵalysyn qoıǵan Gıýl Zııatova
da eleýli eńbek sińirgen.
N.Jantórın atyndaǵy oblystyq mýzykalyq
drama teatrynyń bul spektakli festıvalde kórsetilgen spektaklderdiń arasynan
shoq juldyzdaı jarqyrap, kórermenderdi shattyqqa bóledi. Teatr ujymy óziniń
akterlik trýppasynyń myqtylyǵyn, kez-kelgen shyǵarmany erkin ıgerýge
qabilet-qarymdary molynan jetetin pash etti.
Bul festıvalde baıqaýdan tys úsh teatr
óz spektaklderin kórermenderdiń nazaryna usyndy. Atap aıtqanda, N.Jantórın atyndaǵy oblystyq mýzykalyq drama
teatry Á.Kekilbaevtyń «Abylaı han» dramasy boıynsha qoıylǵan spektaklin
kórsetti. Jalpy, tarıhı dramalardyń sahnalyq keskinin jańartý, olardyń
qoıylymdyq, kórkemdik sıpattaryn búgingi kózben, qazirgi túısikpen zerdeleýge
degen rejısser G.Merǵalıevanyń talpynysy
spektakldiń alǵashqy sahnasynan bastap birden baıqaldy.
Spektakl oqıǵasy májilis zalynda ǵylymı
konferenııa sıpatynda bastalyp, qazaq eliniń taǵdyry týraly tolǵamdy oılar
ortaǵa salyndy. Abylaı hannyń qazaq
halqynyń basyn qosyp, alyp memleketterdiń tyrnaǵyna iliktirmeı aman saqtap
qalǵan kemeńgerligi búgingi jas urpaqqa tarıhshy
ǵalymdardyń talas-tartyspen ótip jatqan qyzý pikirtalastary arqyly jetkizilip
otyrady. Rejısser spektakldiń ón boıynda qazirgi táýelsizdikke qoly jetken
qazaq eliniń osy joldaǵy kúresiniń búgingi tańda jalǵasyp jatqanyn kórsete
alǵan.
Festıvalde G.Lorkanyń «Bernarda Albanyń
úıi» spektaklin kórsetken Noǵaı memlekettik
drama teatry (Daǵystan Respýblıkasy, Reseı) Memlekettik syılyqtyń laýreaty, Daǵystan
Respýblıkasynyń halyq artısi Baısoltan Djýmakaevtiń basqarýymen birneshe
gastroldik saparlarǵa shyǵyp, noǵaı mádenıeti men ónerin keńinen nasıhattap
belsendi qyzmet etip júrgendiginen burynnan habardarmyz. Bul festıvalge baıqaýdan tys
qatysqan teatr ujymynyń atalǵan
spektakli kórermenderdiń ystyq yqylasyna bólendi. Spektakl noǵaı tilinde oınalǵanyna qaramastan,
ótip jatqan oqıǵa alǵashqy sahnadan bastap baýrap áketti. Spektakl rejısseri
B.Djýmakaevtiń shyǵarma tabıǵatyna laıyq sahnalyq boıaý taýyp, ár akterdiń
ereksheligin asha bilýi, sýretshimen, horeografpen jumysy kásibı deńgeıin tanytyp
ótti. Degenmen de, Bernarda Alba rólindegi aktrısa óz keıipkeriniń
psıhologııalyq qubylýlaryn jetkize almady. Órkókirek áıeldiń ozbyrlyǵyn berýge aktrısanyń qarymy
jetpegendikten spektakl atmosferasy túzilmedi.
Drama óneri – oılaný, qııaldaý, tebirený,
tolǵaný úderisteri arqyly júrekke jeter
kúrdeli janr ekenin R.Muqanovanyń «Sarra» dramasyn qoıǵan Q.Qýanyshbaev atyndaǵy
Memlekettik akademııalyq qazaq mýzykalyq drama teatrynyń spektakli dáleldeı
tústi. Avtor bul pesasyn Rabǵúzıdiń
«Qıssa-súl-ánbıııa-ı» atty paıǵambarlar tarıhyna arnalǵan qıssany negizge alyp
jazǵanyn óz suhbattarynda aıtqan bolatyn.
Rejısser G.Merǵalıeva dramatýrg
oıynyń túp qazyǵyn nazarda qatań
ustaǵan. Pesada Sarranyń jan
arpalystary ishki monologtarǵa qurylǵandyqtan rejısser aıryqsha sheshim tabýǵa umtylypty.
Árıne, bir adamnyń sezim arpalystaryn bir aktrısaǵa oınatyp, monospektakl
jasaýǵa da bolatyny sózsiz. Biraq, rejısser Sarra men Ajardyń
qarym-qatynasyn úsh turǵydan
qarastyryp, oqıǵa arnasyn keńeıtken.
Sahnaǵa Ibrahım paıǵambardy shyǵarmaı, onyń sózderin daýys arqyly bergen.
Spektaklde qyryq jyl otasqan
paıǵambarǵa perzent syılaı almaǵan Sarra
táýekelge bel býyp urpaq jalǵastyǵy úshin jaryna Ajardaı jas arýdy áıeldikke
alyp beredi. Onyń urpaq jalǵastyǵyn shyn júrekten qalaǵany sonshalyqty óziniń ómirinen artyq kóretin jaryn basqaǵa
qııýǵa qadam jasaıdy. Biraq, sol urpaq
qamyn oılaǵan Sarranyń áıeldik qyzǵanyshtyń otyna kúıip, jan azabyn bastan
keshirýi spektaklde shynaıy kórsetildi. Eriniń jas áıelge kóńili aýǵanyn kóre
almaýshylyq alqymynan qysyp sanasyn san-saqqa
júgirtip, kózin qara tuman basady.
Pesanyń ón boıyndaǵy áıel janynyń qupııasyna
úńilý sátterin tereńdetý maqsatynda rejısser Sarrany birde Áz Ana, endi birde Qut Ana keıpinde
kórsetedi. Spektaklde Sarra men Ajardy somdaǵan aktrısalardyń barlyǵy da óz
sheberlikterimen tánti etti. Sarra- Saıa
Toqmanǵalıeva, Áz Ana–Láıla Beknazar–Hanınga, Qut Ana–Maıra Omar, Ajar–Gaýhar Júsipova, Bıbi Ajar – Aınur Bermuhambetova,
Bıkesh – Altyngúl Serkebaeva oıyndary aıryqsha atap ótýge
turady.
Urpaq
jalǵastyǵy úshin áıel adamnyń qandaı qurbandyqtarǵa bolsyn bara alatyndyǵy,
sonymen qosa qyzǵanysh pen kúndestik bar jerde ony jeńýdiń ońaı emestigi de ár qyrynan
kórsetilgen. Rejısser sýretshi Berik Býrbaevpen birlese otyryp sımvoldyq
belgilermen árlengen dekoraııa jasaǵan. Úlkendi-kishili qoı tastardyń arsynan
qoldaryna orama jip ustap shyǵatyn Sarra men Ajar ómir jibin ustap júrgendeı
áser týdyrady. Spektaklde qozǵalǵan másele búgingi kúnmen jarasymdy úndestik
tapqan. Munda urpaqty kóbeıtý máselesiniń basqa arnada qozǵalýy zerdeli
kórermenderdi ózgeshe oıǵa jeteleri sózsiz.
Jınaqtap
aıtqanda, Ábish Kekilbaev shyǵarmashylyǵyn teatr tilimen beıneleýge degen alǵashqy
qadam jasaldy. Bolashaqta bul ıgi bastama jalǵasyn taýyp, eki jyl saıyn
festıval ótkizilip otyratyn boldy. Sonymen, qol bulǵap shaqyratyn kelesi
festıvalde teatrlardy jańa belesterden kóregimiz keledi.
