«QAZAQ KINOSY: TOP-10 FILM» jobasy

Kıno kórermenge rýhanı azyq syılaýmen qatar qoǵamdy, áleýmetti, ózin ózi tanýǵa kómektesetin medıa túri. Kınonyń bul qyzmetin túsiný jáne sondaı ádetti qalyptastyrý úshin kásibı mamandardyń qatysýymen fılmdi kórý, talqylaý mádenıetin kórsetetin jobalar qajet.

Ulttyq kıno degenimiz ne, ol belgili bir ult týraly nemese belgili bir memleket aýmaǵynda túsirilgen dúnıe me, álde túrli etnostardy uıystyryp, ult retinde qalyptastyratyn ıdeologııalyq qural ma, tarıhtyń bir kezeńinde túsirilgen kınonyń saıası júıe aýysqanda nemese qoǵam damýdyń jańa kezeńine aıaq basqanda qundylyǵy qandaı bolmaq, ony sol dáýirdiń atmosferasyn, shyndyǵyn jetkizetin týyndy dep qarastyrý kerek pe álde ulttyń damý belesteriniń belgisi retinde ıdentıfıkaııalaýymyz kerek pe? Osy suraqtar joba barysynda ár fılmdi talqylaý kezinde qoıyldy. Al fılmdi talqylaýǵa kınotanýshylar men áleýmettik ǵylym zertteýshileri, ekspertteri qatysyp kıno men qoǵam ómiri turǵysynan saralaýǵa tyrysty.

Joba avtory ári jetekshisi Ánnás Baǵdat:

«Kıno shyn máninde tek ınterteıment emes. Árıne, buryn da, qazir de tereń maǵynany ózine de, kórermenge de júktemeıtin, oıyn kúlkige negizdelgen fılmder bolǵan. Biraq olar lap etip tek kassa jınap, kınoteatr zalynda, teledıdar aldyndaǵy adamǵa bir sáttik emoııa berýi múmkin. Osymen kınokartına aıaqtalady. Alaıda qoǵamdaǵy bolyp jatqan proester senarıst, kınorejısser oıymen toǵysqanda birneshe býynǵa oı salar dúnıe ómirge keledi.

Qazaq kınosynda mundaı fılmder bar ma? Árıne, bar. Osy fılmderdi iriktep, olardy talqylap, avtorlardyń aıtqysy kelgenin, sol kezeń rýhyn seziný úshin bárimiz fılmdi birge qarap, nege talqylamasqa degen oı týǵan edi. Osylaısha, «QAZAQ KINOSY: TOP-10 FILM» jobasyn bastadyq. Qazaq kınosynyń búgingi baǵyt-betalysyn aıqyndaý nemese zerdeleý úshin qazaq kınosynyń tutas kartınasyn, ıaǵnı keńes dáýirindegi fılmderdi dekolonıal teorııa turǵysynan qaıta qarastyrý, al táýelsizdik kezeńinde túsirilgen fılmder otarlyq sanadan qanshalyqty arylǵanyn áleýmettik ǵylymdar kategorııalaryna súıene otyryp talqylaý óte mańyzdy. Bul jalpy kórermenge kınony ishki – kórkemdik estetıkasyn jáne syrtqy – kıno qoǵam bolmysynyń sýretkeri ekenin túsinýge kómektesedi».

«QAZAQ KINOSY: TOP-10 FILM» jobasy birneshe kezeń boıynsha júrgizildi. Aldymen Qazaqstan kınematografy tarıhyndaǵy top-10 fılmdi anyqtaýdy maqsat ettik. 1928-2021 jyldar kezeńindegi Qazaqstandyq kórkem fılmderdiń tizimi jasalyp, osy tizim negizinde úzdikterdi tańdaýǵa 30 kınosynshy jáne 50 kınorejısser qatysty.

Tańdalǵan fılmderdi kıno salasynyń mamandary men áleýmettanýshy, tarıhshy, saıasattanýshy, ǵalymdarmen talqylap, birge kórsetilim uıymdastyryldy. Talqylaýda kınotanýshy mamandar kıno teorııasy kontekstindegi kıno fılosofııasyn, avtor aıtqysy kelgen ıdeıasyn, kórkemdik qundylyǵyn jetkizdi. Al ǵalymdar, ekspertter búgingi kúnmen baılanysyn, keńes dáýirinde túsirilgen fılmderge postkolonıal teorııa turǵysynan kózqarasyn, táýelsizdik kezeńinde túsirilgen kartınalardyń qanshalyqty otarlyq bodandyqtan arylǵanyn adam quqyqtary, áleýmettaný, psıhoanalız, genderlik teorııalarǵa súıene otyryp taldady. Talqylaýdyń beınejazbasy Oner portalynyń YouTube arnasynda jarııalanǵan.

Joba American Space & Makerspace Almaty keńistiginde jáne Nursultan Nazarbayev qorynyń konferen-zalynda ótti.

«QAZAQ KINOSY: TOP-10 FILM» jobasy – Oner Portal uıymdastyrýymen AQSh-tyń Qazaqstandaǵy Dıplomatııalyq mıssııasy men Shevron arasyndaǵy Memlekettik-jekemenshik áriptestik demeýshiligimen jáne qoldaýymen júzege asyrylǵan joba.