Almatyda II respýblıkalyq «Baıqońyr» qysqametrli fılmder festıvali óz máresine jetti. Qazaqstandyq jas rejısserlerdiń týyndylaryn sarapqa salatyn bıylǵy kıno alamanǵa uzyn sany 35 fılm – kórkem kıno, derekti kıno jáne anımaııalyq fılmder atalymdary boıynsha iriktep alynyp otyr. Konkýrstan tys jekelegen fılmderdiń kórsetilimderimen qatar «48 saǵatta túsirilgen» fılmder de kópshilikke kórsetildi. «Baıqońyr» kınofestıvaliniń ózindik ereksheligi stýdentterden bólek kez-kelgen otandyq rejısser óziniń qysqametrli týyndysyn dodaǵa jibere alatyndyǵynda deıdi sharany uımdastyrýshylar.
Árıne, festıval aıasyndaǵy alańǵa negizinen jas rejısserlerdiń týyndylary jınalyp otyr. Sebebi kıno ónerine alǵashqy qadam kóbinese mol qarjyny talap etpeıtin qysqa fılmder túsirýden bastalyp jatady. Al, bul festıvaldiń bizder úshin eń basty ereksheligi qysqa fılmder arqyly búgingi qazaqstandyq ómirdiń kelbetin, bolmysyn ashýǵa tyrysqan jas shyǵarmashylyq tolqynnyń aıaq alysyn ańǵarýǵa múmkindik bergendigi edi.
Festıvaldiń ekinshi kúni kórkem kıno sekııasy boıynsha alǵashqy bolyp Bıgeldi Ábdibek pen Aınur Sembaevanyń «Mádı» atty kartınasy kórsetildi. Fılm kishkene ulynan mezgilsiz aıyrylǵan ákeniń qasiretin baıandaıdy. Álbette, tyń taqyryp emes. Alaıda kartına avtorlary otbasyndaǵy balanyń orny qanshalyqty mańyzdy ekendigin erekshe formada kórsetýge talpynys jasaıdy. Tipti fılm sońyna deıin oqıǵanyń ne týraly ekendigin boljaý qıyn. Ádette bundaı dramatýrgııalyq hám rejısserlik sheshimderge bara berý kóptegen rejısserlerdiń jumysynda kezdese bermeıtin tásil. Keıipkerdiń daǵdarysy onyń baqytty kezimen álsin-áli salystyryla kórsetiledi. Óz otbasyn saqtap qalý úshin sońǵy múmkindikti ustap qalǵysy kelgen áke esinen adasyp ta úlgergen bolatyn. Bul úshin ol, tipti qylmysqa barýdan taıynǵan joq. Sońy tragedııamen aıaqtalatyn fılm kópshilikke otbasy uǵymynyń baǵasyn túsinýge úndep turǵandaı edi.
18 mınýttyq «6-páter» fılminde Oljas Ahmetov qarjylyq tyǵyryqqa túsken otbasyndaǵy tańqajaıyp oqıǵany baıandaıdy. Jumyssyz otaǵasy ózine qol salmaq bolǵan sátinde kezdeısoq mol aqshaǵa kez bolady. Aqsha paıda bolysymen bári de ózgere bastaıdy. Bizdiń qoǵamnyń áleýmettik osal túsyn osylaı kórsetkisi kelgen rejısser komedııalyq elementterge toly kartınasymen jınaqy dúnıe jasaı alǵan bolatyn. Kartınadan sátti ári kásibı deńgeı kórinedi. Ólim aýzynda turǵan keıipkerdiń taǵdyry bir ǵana tóńkerilgen “9” ıfrmen sheshilip kete me? Otbasyn saqtap qalýǵa qysymy kóp, qubylmaly qoǵamymyzǵa avtor osy rakýrstan qaraǵysy kelgen syńaıly.
Qazaqstandy dendegen jemqorlyq pen urlyqty stýdent rejısser Samǵar Raqym "Malybaıdaǵy oqıyǵa" atty 15 mınýttyq kınokartınasynda astarly túrde sheber kórsete aldy. Fılmdi kórip otyryp eriksiz bizdegi bıliktiń el qazynasyn bóliske salyp jatqan sheneýnikteri eske túsedi. Halyqtyń bar qolynan kelgeni anaý tonalǵan «Talǵardaǵy bank» sekildi urlap ketti-aý degen sharasyz ári álsiz kúbir ǵana bolatyn. Jas shyǵarmashylyq toptyń jumysynan sapaly operatorlyq hám dramatýrgııalyq jumys menmundalaıdy. Bul fılm ótken jyly «Saryarqa» kınofestıvalinde júldeli oryndardyń birinen kóringen bolatyn.
«Debıýt-2016» jobasy aıasynda túsirilgen rejısser Erbol Boranshynyń «Páter» fılmi bolsa elimizdegi baspana tapshylyǵy syndy eń kúıip turǵan taqyrypty kótergen dúnıe boldy. Almatydaǵy «Jetim buryshty» jaǵalaǵan myńdaǵan úısiz-kúısiz otandastarynyń taǵdyryn bir ǵana jas otbasynyń sergeldeń ómirimen kórsetken bundaı fılmder óte sırek túsiriletinin de aıta ketý kerek. Detaldardy paıdalaný, dıalogtarynyń shymyrlyǵy, kásibı montaj qatarly sátti sheshimder fılmniń kórkemdigin birden ańǵartady. Fınaldaǵy kóriniste rejısser «Qazaqstandyq armanǵa» senýge bolatyndyǵy syndy úmitin de jasyryp qalmaıdy. Mańyzdysy bizdegi jabaıy ýrbanızaııanyń bir qyryn rejısser óz stılinde kórsete aldy.
Qazaqstandyq qoǵamdaǵy senim men otbasy máselesin taǵy bir qyrynan aıshyqtaǵan «Shyńyraý» fılmi de kórermenge kóp suraq tastaıdy. Rejısser Rahymjan Qaldykóz moıyny alys aýyldaǵy balaǵa zárý jas otbasynyń ishki qasiretin ulken ekranǵa alyp shyǵady. 12-13 mınýttyq fılm ıslamǵa deıingi Áýlıelik nanymmen bir Jaratýshy arasyndaǵy senim ótkelin názik kórsetedi.
Konkýrs aıasynda eksperımenttik talpynystaǵy fılmder de kezdesip jatty. Hál ústinde jatqan anasyna degen balalyq júrektiń qorqynyshyn úı janýarynyń kózimen bergen Rafael Abýzarovtyń 17 mınýttyq «Dos» fılmin kóre otyryp, jas rejısserdyń batyldyǵyna tańdanysyńdy jasyra almaısyń. Kóptegen adamdar otbasynyń bir múshesi retinde moıyndaı bermeıtin úı janýarlarynyń ishki álemin kınoger kórsetýge tyrysyp baǵady. Álemdik kınoda «Janýarlar rakýrsy» daǵdyly ádis sanalǵanymen, bizdiń jastar kınosyndaǵy bul alǵashqy aıaqalystardyń biri sanalatyny taǵy bar.
Belgili aqyn Muhtar Shahanovtyń «Ǵaısha» atty poezııalyq shyǵarmasy jelisimen túsirilgen Sábıt Ábdiniń osy attas fılmi týraly da aıta ketý kerek. Teatr men kınonyń múmkindikterin qatar qoldanǵan kınopoezııada taptaýyryndyq úlgiden ada sheshimderge talpynýshylyq ańǵarylady. Rejısser shaǵyn dastandaǵy oqıǵany salqyn emoııamen, erekshe jaryq úlgisi jáne qarapaıym sahnany qoldana otyryp qaıta jańǵyrtady. Taqyryby uly mahabbatty baǵalaýǵa arnalǵan shaǵyn fılm kópke uqsamaıtyn daralyǵymen bizdi jalyqtyrmaı baýrap otyrdy.
Qazaqfılm kınostýdııasynyń «Debıýt-2016» jobasy aıasynda túsirilgen taǵy bir fılm «Jestkıı tıp» kartınasy da «Baıqońyrda» baq synady. Taǵy da otbasy múńy, áleýmettik másele. Biz ómir súrip jatqan qoǵamǵa kamera kózimen jasalǵan zertteý. Baımurat Jumanov bas róldi ózi somdaı otyryp «sýyq kelbetti» adamnyń ózinen de qatigezdeý qoǵamnan alǵan enshisin baısaldy kórsetedi. Tyrnaqaldy kartınasynan artyq sharyqtaý, kem-ketik dúnıe baıqalmaıdy, kerisinshe utymdy dramatýrgııalyq qurylymǵa rejısserlik sheberlik, sátti akter oıyny qosylyp tutas bir jumyr dúıe kórinip turdy. Festıvaldiń sońǵy kúnindegi kórkem kıno bólimin Nıý-ıork kıno akademııasynyń shákirtteri túsirgen «The boon» fılmi aıaqtady. Fılm oqıǵasyna arqaý bolǵan qyzyqty oqıǵa – panasyz qańǵybastyń qoqys jáshikteri arasynan kezdeısoq tastandy bala taýyp alýymen bastalady. Kásibı operatorlyq jumys, sheber akterlyq oıyn munda da birden kózge túsip jatty. Fılm dramatýrgııasyndaǵy eń utymdy tusy ómirden mulde úmitin úzgen qaıyrshynyń taǵdyryn mulde basqa arnaǵa buryp, úmit otyn qaıta jaqqan kinásiz sábıdiń beınesi edi. Rejısser «perishtesine», bomj ben nashaqor ananyń ishki álemine keıipkerlerin ońaı bastap kire aldy. Fılm bizderge mahabbat qudiretiniń bárin de ózgerte alatyndyǵyna taǵy bir ret kóz jetkizgendeı boldy. Eń bastysy rejısser sony kórsete aldy da.
Álbette, «Baıqońyr» aıasynda túrli sekııalar boıynsha kórsetilgen konkýrstyq jáne konkýrstan tys ár fılmniń óz aıtary bar. Bir maqalanyń aıasynda sonshama kóp dúnıege toqtalý oqyrmanymyzdy jalyqtyryp alýy bek múmkin. Ózge bólimder boıynsha da bizdiń áriptesterimiz óz pikir-paıymdaýlaryn bildirip jatyr. Bizdiń enshimizdegi shaǵyn sholýymyz osylaı boldy.
