Ózine tán mánerleý amaldary, kórkemdeý tásilderi, estetıkalyq zańdary men shyǵarmashylyq dástúri bar qazaq kıno óneri – sońǵy jyldary kásibı mamandar, kınogerler, kınotanýshylar tarapynan jıi sarapqa salynyp, respýblıkalyq basylym betterinde, otyrys-jıyndarda jazylyp, aıtylyp, talqylanyp júr. Kórermen nazaryna usynylǵan jańa týyndylar ózindik baǵasyn alýda. Qazaq kınematografııasynyń qorjynyna qosylyp jatqan fılmderdiń kórkemdik-estetıkalyq deńgeıi, rejısserlik sheshimi men taqyryp tańdaýdaǵy talǵamy kimdi de bolsa beı-jaı qaldyrmaı keledi. Sonyń kezekti bir kórinisin búgin Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasynyń Qory Shyǵarmashyl jastardyń VIII Halyqaralyq «JasStar» festıvali aıasynda Oner.kz – ónertanymdyq portalynyń uıydastyrýymen ótken «Búgingi jastar kınosynyń baǵyttary, kórkemdik deńgeıi jáne jańa tendenııalar» atty dóńgelek ústelden baıqadyq.
Búgingi sharanyń maqsaty sol – elimizdegi qysqa metrli fılmderdi túsirip júrgen jas rejısserlerdi qoldaı otyryp, týyndylaryn keńinen nasıhattaý, kórkemdik deńgeıin kásibı turǵydan baǵalap, damý baǵyty men jańa tendenııalardy anyqtaý boldy.
Kınotanýshy, PhD doktory, SDÝ qaýymdastyrylǵan professory Moldııar Ergebekov bastaǵan, sondaı-aq, kınotanýshy, PhD doktory, T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasy, «Kıno tarıhy jáne teorııasy» kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Baýbek Nógerbek, kınotanýshy, M.Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan Memlekettik ýnıversıtetiniń oqytýshysy Erjan Jumabek, Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ baspasóz qyzmetiniń jetekshisi Aınur Isa, kınorejısser Aıgúl Aqsambıeva, kınorejısser, kınoprodıýser Serik Ábish, kınorejısser, akter Ashat Kýchınchırekov, kınotanýshy, M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri Dana Ámirbekova, kınoteledramatýrg, M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri Aıdana Alaman syndy óner mamandary bas qosqan dóńgelek ústelde otandyq rejısserlerdiń sońǵy jyldary jaryq kórgen qysqametrli fılmderine jalpylama saraptama jasaı otyryp, sońyn áserli áńgime men qyzý talqylaýǵa ulastyrdy.
Halyqaralyq jáne Respýblıkalyq kınofestıvalderde júldeli oryndarǵa ıe bolyp júrgen: «Jestkıı tıp» (rej. Baımurat Jumanov), «Páter» (rej. Erbol Boranshy), «Kýb» (rej. Maksım Kodarov), «Kartop jegishter» (rej. Sharıpa Orazbaeva), «Mama» (rej. Begaly Shibikeev), «Men qara túske ǵashyqpyn», «Saz-mahabbat» (rej. Aıgúl Aqsambıeva), «Tań sáýlesiniń shapaǵaty» (rej. Darhan Tólegenov), «Erkek» (rej. Berik Jahanov), «Aıaldama» (rej. Dıas Qulmaqov), «Malybaıdaǵy oqıǵa» (rej. Samǵar Rahym) syndy qysqametrli fılmder mamandar nazaryna usynylyp, fılmderdiń kórkemdik jáne taqyryptyq erekshelikteri barysynda sóz qozǵaldy. Jas rejısserler fılmderiniń otandyq kıno salasyn damytýdaǵy orny men mańyzdylyǵy, kemshilik tartyp jatqan tustary da dóńgelek ústelge qatysýshylardyń nazarynan tys qalmady.
Máselen, otyrys barysynda Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ baspasóz qyzmetiniń jetekshisi Aınur Isa: «Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń qoldaýymen «Qazaqfılm» AQ jylyna 10 shaqty qysqametrli fılmderdi túsiredi. Bizge kelip túsken sınopsısterdi oqyp, kórkemdik keńespen talqylap, tańdap, óndiriske jiberemiz. Baıqap otyrsaq, sońǵy eki jylda bizdiń stýdııada, jeke stýdııada bolmasyn jaryq kórgen qysqametrli fılmderdiń kórkemdik deńgeıi joǵarylady. Memlekettik stýdııalardan bólek jeke stýdııalardyń da kıno salasyna qyzyǵýshylyǵynyń artýy jáne ony joǵary deńgeıde oryndap shyǵýǵa degen umtylysy erekshe baıqalady. Desek te, biraz fılmderdi kórip otyryp, qazaqı oqıǵany kórsetip otyrǵan rejısserdiń orys tildi ekenin ańǵaramyz. Ol onyń senarıinen nemese rejısserlik sheshimderinen kórinis taýyp jatady. Sol sebepti de, bizdiń janymyz qazaq, ana tilimiz qazaq bolǵasyn, týyndyńyzda qazaqtyń ıisi shyǵyp turýy haq, qazaqtyń dúnıetanymyna jaqyn bolýy tıis dep oılaımyn. Sonda ǵana biz sheteldik kınofestıvalderde ózimizdi tanyta alamyz, sonda ǵana biz kórermenge jaqyn bolamyz» degen oıyn ortaǵa saldy.
Al, kınotanýshy Erjan Jumabekov: «Kez kelgen jas rejısser óziniń shyǵarmashylyq jolynda tolyqmetrli fılm túsirmes buryn qysqametrli fılmderdi túsirýden bastaıdy. Baıqap otyrsaq, elimizde ótip jatqan festıvalderde qysqametrli fılmder kóbirek kórsetilýde, erekshe nazar aýdarylýda. Bul jerde aıta ketetin jaıt, túsirip jatqan jas rejısserlerimiz tek Almaty jáne Astana qalasyndaǵy óner ordalarynyń stýdentteri ǵana emes, elimizdiń basqa da aımaqtaryndaǵy jastar. Árıne, kásibı túsirilgen fılmder men áýesqoı túsirilgen fılmderdi salystyrýǵa kelmeıdi. Degenmen, jas kınogerlerdiń boıynan uqyptylyqqa degen yntany ańǵarýǵa bolady. Ony, tipti, fılm tıtrlarynyń qazaq tilinen tys, orys jáne aǵylshyn tilinde jazylýynan baıqaımyz»,– deıdi.
Kınorejısser, akter Ashat Kýchınchırekov pen rejısser Serik Ábish te ózindik pikirleri, kózqarastarymen bólise otyryp, sóz sońynda osyndaı jıyndardyń, ıaǵnı rejısserler men teoretık mamandarynyń jıi bas qosyp, ár dúnıeni talqylap, taldap, sarapqa salyp otyrýyn daǵdyǵa aınaldyrýdy qalaıtyn nıeterin bildirdi. Iá, kásibı mamandar bas qosqan osyndaı jıyndar bizge kóbirek qajet. Ortaǵa salynǵan pikirler nátıjesinen mán maǵynaǵa toly sapaly, ári tamyry tereń týyndylar jaryq kóretinin aıqyn.
