Kórermenderdiń ystyq yqylasyna bólenip, olardyń estetıkalyq kózqarasynyń qalyptasýyna, rýhanı azyqtandyrýǵa eleýli eńbek sińirgen Qýandyq aǵamyz alpystyń asýyna da jetipti. Qyzyǵy men qıyndyǵy qatar júretin rejısserlik kásiptiń qyr-syryn meńgerip, qupııasyna tereń boılaýǵa talpynǵan rejısser osy ýaqytqa deıin alpystan astam spektakl qoıypty. Ásirese onyń sońǵy jyldary elimizdiń kóptegen teatrlarynda álemdik dramatýrgııanyń alyptary Shekspırdiń «Rıchard III», «Lır patsha», «Romeo men Djýletta», Sofokldyń «Edıp patsha», Evrıpıdtiń «Troıa arýlary», J.Anýıdyń «Medeıa» men «Antıgona» tárizdi kúrdeli dúnıelerin sahnaǵa shyǵarýy úlken mádenı oqıǵaǵa aınaldy.

Qýandyq Qasymov qazaq teatr ónerine ózgeshe bir pishindik izdenistermen kelgen jańashyl rejısser. Ol búgingi kórermender talǵamyna saı, olardyń júreginen oryn alatyndaı taqyryptardy izdeýge talpynady. Búgingi kezeńdegi adamdardyń basynan ótip jatqan ózekti máselelerdi sahnalaýdy jáne kórermendi sol problemalarǵa etene aralastyrý maqsatynda qoıylym formasyn izdeıdi, zertteıdi. Sondyqtan da bolar, Q.Qasymov sahnalaǵan qoıylymdar ǵumyrynyń uzaq bolyp, teatr repertýarynan ózindik ornyn saqtap keletindigi. Rejısser, meıli klassıkany, bolmasa aýdarmany, áıtpese qazirgi qazaq shyǵarmalaryn qoısa da, ol úshin eń mańyzdysy, týyndynyń búgingi kúnmen ózektiliginde. Qazirgi zaman taqyrybyn seziný oǵan jańa zamanǵa saı spektakldiń pishinin týdyrady. Ol árbir pesadan buryn-sondy eshkim baıqaı bermeıtin jańa nárse taýyp otyrady. Jalpy Qasymov elimizdegi betke ustar, óz oıy, tujyrymy, kózqarasy bar jáne osylardy sahnalyq tilmen keremet jetkize alatyn rejısserlerdiń biri ekeninde kúmánimiz joq.

Qýandyq Qulmamyruly Qasymov 1957 jyly Jambyl oblysy Qordaı aýdany Qordaı aýylynda dúnıege kelgen. 1984 jyly Almaty memlekettik teatr-kórkemsýret ınstıtýtynda (qazirǵi Qazaq ulttyq óner akademııasy) oqyp, drama teatry jáne kıno akteri mamandyǵyn bitirdi. Akter Qýandyq Qasymov Jambyl oblystyq qazaq drama teatrynyń sahnasynda talaı qaıtalanbas beıneler jasap ketkeni belgili. Ol rolder ózge zertteýdi talap etetini sózsiz. Oryndaýshylyq ónermen aınalysyp júrip rejıssýraǵa da qyzyǵýshylyǵy oıana bastaıdy. Bul oılarynyń nátıjesi O.Bókeıdiń «Qulynym meniń», B.Rımovanyń «Muragerler» atty qoıylymdarymen ulasady. Árıne, tyrnaqaldy jumystary birden jurtshylyqty ózine qaratty degennen aýlaqpyz. Biraq, osy spektaklderdi daıyndaý barysy Qýandyq aǵamyzdyń rejıssýraǵa degen mahabatyn oıatqany sózsiz. Sonymen qatar, dál osy kezde Máskeýge jol túsip V.Maıakovskıı atyndaǵy teatrdyń kórkemdik jetekshisi, KSRO halyq artısi, rejısser A.A.Goncharovtyń tájirıbeli stajırovkasynan ótýi onyń rejısserlik ómiriniń negizin qalady.

Elge oralǵan Q.Qasymovtyń qoıǵan alǵash dúnıesi E.Álimjannyń «Bir qazaqqa – bir qatyn!» komedııasynda alǵa tartqan negizgi ıdeıasy qazaqtyń «Balaly úı – bazar, balasyz úı – qý mazar!» degenine saıady. Rejısser keıipkerlerdiń is-áreketi men qımyl-qozǵalystarynan týatyn oryndy kúlkili kórinister men mızansena qurýda qyzyqty sheshimder taba bilgen. Jáne de Q.Qasymov pesanyń janrlyq ereksheligin jete uǵynǵandyqtan, spektaklde jeke dara komedııalyq minezder jasap, tosyn jaǵdaılar týǵyzyp, sátti sahnalar shyǵara biletin qabiletin tanytty. Komedııa ulttyq mentalıtet, salt-dástúr turǵysynan taǵlymdyq máni orasan, mańyzdy oı salatyn tereń maǵynaly spektakl bolyp shyqqandyqtan teatr repertýarynda uzaq jyldar júrdi.

Rejıssýradaǵy alǵashqy qadamdaryn Jambyl oblystyq qazaq drama teatrynyń sahnasynda bastaǵan Q.Qasymovtyń shyǵarǵan M.Baıjıevtiń «Qudalar», Sh.Aıtmatov pen M.Shahanovtyń «Sokrat túni», D.Isabekovtyń «Peri men perishte», Sh.Murtazanyń «Noqtaǵa basy syımaǵan», Ǵ.Músirepovtiń «Qozy Kórpesh – Baıan Sulý», F.Bólekovtiń «Kempirler baıǵa tıgende», Á.Ámzulynyń «Keıýana», M.Hasenovtyń «O, mahabbat!», B.Muqaıdyń «Sergeldeń bolǵan seriler», E.Ýahıtovtyń «Altyn dýal», Ý.Shekspırdiń «Rıchard III», O. Bodyqovtyń «Jan azaby», S.Júnisovtiń «Qysylǵannan qyz boldyq», B.Uzaqovtyń «Jandaýa», I.Saparbaıdyń «Syǵan serenadasy», A.Bekbosynnyń «Domalaq ana», Ǵ.Músirepovtiń «Qyz Jibek», t.b. spektaklderi onyń kúrdeli shyǵarmalarmen erkin jumys jasaı alatyn qabiletin kórsetti.

2003 jyly Á.Ámzeevtiń pesasy boıynsha qoıylǵan «Keıýana» atty spektaklde surapyl soǵystyń sumdyǵy men taýqymetin moınymen kótergen abzal ananyń temirdeı myqty zor tulǵasy shyǵarylǵan. Pesa mátini men keıipkerler sanyn qysqartqan rejısser shıelenisti eń basty qaharman ana Qalıdiń tragedııalyq kúıine negizdegen. Keıýana Qalı – analardyń suryptalǵan, úlken, jıyntyq beınesi. Qalı rolindegi Anar Saǵymbekovanyń kórermenniń nazaryn bir bosatpaı ustaýy, ananyń tragedııasyn psıhologııalyq tolǵanyspen asha alýy jas aktrısanyń sheberligin baıqatty. Qoıylym boıynda keıipker taǵdyry men Otan taǵdyry baılanystyrylǵan áleýmettik-fılosofııalyq mán jatyr.

Rejısser ózindik boıaý bederli úlgi izdeý maqsatynda sýretshimen birge sımvoldy, shartty dekoraııa jasaıdy. Sahnanyń dál ortasyna ornalastyrylǵan jyljymaly bes juldyz sońyna deıin oqıǵa aǵymy boıynsha ár alýan qyzmet atqaryp, negizgi áreket ornyna aınalǵan. Juldyzǵa ilinetin qyzyl tústi jalaýlar – mahabbat, senim, soǵys, qan, qaıǵyny meńzeıdi. Sonymen qatar, sahna tóbesinen túsip turatyn soldattardyń bas kıimi soǵys belgisi de, olardyń ár qaısysynyń ústinde janǵan shyraq eline oralmaı qalǵan erlerdi eske alýdyń belgisi degenge saıady.

Qýandyq Qasymovtyń sońǵy jıyrma bes jylda sahnalaǵan spektaklderine kóz júgirtetin bolsaq, onda onyń qyrýar ister tyndyrǵanyna kóz jetkizemiz. Ásirese, izdenimpaz rejısserdiń qlassıkalyq dúnıelerge degen qyzyǵýshylyǵyn baıqaýǵa bolady. Onyń Ǵ.Músirepovtiń «Qozy Kórpesh – Baıan Sulýyn», Ǵ.Músirepovtiń «Qyz Jibegi», qoıylymdary qazaq teatr tarıhynan óz ornyn oıyp aldy desek artyq aıtqandyq emes.

Jambyl oblystyq teatr sahnasynda 2001 jyly «Qozy Kórpesh–Baıan sulý» spektaklinde rejısser negizgi ekpindi Jantyq beınesine túsirip, oqıǵa jelisin de, tartys aǵymyn da, qoıylymdaǵy barlyq zulymdyqty osy keıipker tóńireginde órbitip, tipti fınalyn da Jantyqtyń tikeleı qatysýymen aıaqtaıdy. Osy oıy arqyly rejısser sonaý kóne zamannan beri ómir súrgen zulymdyq áli kúnge deıin óz yqpalyn kúsheıtpese báseńdetken emes degen oıdy alǵa tartady. Rejısser tarıh pen búgingi kúnniń tereń baılanysyn eskergen. Jantyq rolindegi J.Álimbekov rejısser usynǵan traktovkadan aýytqymaı, pıǵyly aram adamnyń beınesin shynaıy ashady. Al, qoıylym sońynda Jantyqtyń aram oıyn sezip qalǵan Qodar qanjardy soǵan qaraı baǵyttaı bergende qý zymııan Baıandy dereý tosa qalýynan beıkúná boıjetken ańǵal batyrdyń qolynan mert bolady. Dál sol sátte yza-ókinishpen zarlaǵan Qodardyń ústine túsken aýlar, onyń endi bul dúnıedegi jalǵyzdyǵyn ári torǵa túsken ańnyń beınetin basynan ótkizetinin bildiretin utymdy tabylǵan sheshim.

Rejısser ulttyq klassıkany dástúrli sheshimge súıenbeı ózgeshe túsinýge degen umtylysynyń arqasynda spektakl búgingilik sıpatqa ıe bolyp, burynnan belgili stereotıpti buzýǵa batyl qadam jasalǵan jańa rejısserlik traktovka bolǵany sózsiz.

Al, 2009 jyly Jambyl oblystyq qazaq drama teatrynda múldem jańa ınterpretaııamen qoıylǵan «Qyz Jibek» naǵyz izdenistiń nátıjesi edi. «Qyz Jibek» syndy klassıkalyq dúnıeni tyń rejısserlik sheshimmen kameralyq sahnada saýnd-drama janrynda qoıylýy ulttyq ónerimizdegi úlken jańalyq boldy. Rejısser epostyq materıalǵa súıene otyryp Jibek pen Tólegen taǵdyrynyń eń negizgi sıýjettik jelisin ǵana alyp, jas ǵashyqtardyń kezdesýi, Bekejannyń qyzǵanysh kesirinen jasaǵan áreketteri, Tólegenniń ólimin nebári qyryq bes mınýt ishinde kórsetip shyqty. Sahnada bar joǵy toǵyz oryndaýshy óner kórsetedi. Kameralyq qoıylymnan shamanızm belgilerin de, vokaldyq kompozıııa elementterin de, bı men ándi de, akterlik oıyn men rejısserlik tapqyrlyqty da, senografııalyq sharttylyq pen utymdy mızansenalyq sheshimder de jańasha ınterpretaııada sheshilgen. Tóbedegi shańyraqtyń qos ǵashyqtyń ólimine sebepker bolǵan Bekejannyń ústine túsýin rejısser Q.Qasymov sımvolǵa qurǵan. Jas arý bılep júrip, aq matanyń arasynda ǵaıyp bolyp ortada tek sáýkelesi qalǵanymen Jibektiń ólimin belgileıdi. Al, Jibektiń kózin burymdarymen baılap eki jigittiń jebelerin alyp bıleýi, aqyry bireýin laqtyryp jiberip Tólegenniń aq oramaly baılanǵan oqty joǵary qaraı kóterýi de áserli shyqqan. Jastardyń nekelerin qııý salty da ádemi sheshilgen. Aýyl báıbishesi qolyndaǵy belbeýmen jerdi, úıdi alastap, Jibektiń Tólegenniń beline baılatýy serttik belgisindeı edi. Sondyqtan belbeýin qolyna ustaǵan Tólegenniń Bekejanmen kúresip mert bolýy da zańdylyq.

Spektakldiń negizgi oıyn rejısser bımen, plastıkamen, mýzyka yrǵaǵymen berýge kúsh salǵan. E.G.Brýsıloskııdiń «Qyz Jibek» operasyndaǵy Jibektiń ataqty arııasy «Gákký» men elimizdiń kóne «Qara jorǵa» bıi shyǵarmanyń leıtmotıvyna aınalǵan. Qoıylymdy áýenmen óńdegen E.Qusaıynov ulttyq mýzakanyń naqyshyn qaldyryp, zamanaýı yrǵaqta berýi de taqyryptyń negizgi tartysyn asha tústi. Al, Tólegen men Bekejan arasyndaǵy jekpe-jek kezinde daýylpazdyń qaǵysy men oryndalǵan dınamıkaly yrǵaq eki batyrdyń Jibek úshin eshnárseden aıanbaıtynyn kórsetkendeı.

Kópshilik sahnasynyń oryndaýyndaǵy ósek-aıań da pysh-pyshtaǵan kelinshekterdiń, sybyrlaǵan erkekterdiń daýys kakafonııasy arqyly ózge bir túrde baıandalady. Bir mezette kóshken aýyldyń, kelesi kóriniste qyńqýlap ushqan aqýlardy beınelegen akterler qımyly ádemi.

Qoıylym dastannyń negizinde týǵan dúnıe bolǵandyqtan jyraýdyń beınesi sahnalardy bir-birimen baılanystyryp júrgen oqıǵanyń qozǵaýshy kúshine aınalǵan.

Stılızaııalanǵan ulttyq kıim, salt-dástúrlerdiń elementteri spektakldiń zamanaýı tynysyn baıqatady. Sýretshi M.Sharafıttınovtyń qolynan shyqqan ár zat sahnada oınap tur. Akterlerdiń qolyndaǵy qolshatyrlar birde kóship bara jatqan kerýendi beınelese, kelesi sahnalarda búkil bir aýyldy sýretteıtin kıiz úı qalpynda qaz-qatar tura qalady. Al, Tólegen qaıtys bolǵannan keıin, álgi qolshatyrlar jabylyp, olar da aza tutady...

Jalpy, bundaı qoıylym naǵyz festıvalǵa aparatyn dúnıe bolyp shyqqan. Qatysýshylar sany az, qoıylym uzaqtyǵy qysqa, eksperımenttik sheshimderge toly ári ulttyq folklor men salt-dástúrden mol habar beredi. Kezinde bul qoıylym Kaırde ótken eksperımentaldy teatrlar festıvaline qatysyp joǵary baǵa alǵany barshamyzǵa aıan. Ulttyq naqyshqa baı, etnografııalyq elementtermen kómkerilgen bul spektakl sheteldegi óner súıer qaýymdy qazaq sahna ónerimen tanystyryp, jańa rejısserlik ınterpretaııa men akterlik sheberlik mektebiniń joǵarǵy deńgeıin kórsetken edi.

Q.Qasymov aǵylshynnyń uly dramatýrgi Ý.Shekspırdiń shyǵarmashylyǵyna da batyl túrde baryp, respýblıka teatrlarynda «Rıchard III» (Taraz), «Korol Lır» (Aqtóbe) men «Romeo men Djýlettasyn» (Oral) sahnalady. Osy atalǵan ár qoıylym da kezinde elimizdi dúr silkindirgen jańalyqtar boldy.

2007 jyly H.Bókeeva atyndaǵy Batys Qazaqstan oblystyq qazaq drama teatrynyń sahnasynda shyǵarǵan «Romeo men Djýlettanyń» ınterpretaııasy da ózgesheligimen erekshelendi. Shymyldyq ashylǵanda, sahnanyń bir buryshynda Kapýlettı januıasy kreske tabynyp shoqynyp tursa, musylmansha kıingen Montekkıler namaz oqý ústinde. Osy alǵashqy kórinis arqyly rejısser eki januıanyń bir-birine degen qastyǵynyń tórkini – din ekenin anyq kórsetip, búkil qoıylymdy osy ıdeıaǵa baǵyndyrady. Rejısserdiń bul oıynan pesanyń tragedııalyq boıaýy qalyńdap, áleýmettik tartys kúshee túsken.

Spektakldiń sahnalyq úlgisin jasaǵan Qyrǵyzdyń halyq sýretshisi M.Sharafıdınov sahna keńistigin tolyq paıdalanyp, akterlerge erkin áreket jasaýǵa tolyq múmkindik jasaǵan. Rejısser men sýretshiniń plastıkalyq sheshimi boıynsha oqıǵalardyń barlyǵy teńiz jaǵasynda, synǵan qaıyq pen jerge shanshylǵan eskekter arasynda, kún sáýlesi sırek túsetin kúnder men túnderde ótedi. Qoıylymda basynan aıaǵyna deıin estilgen teńizdiń shýlaǵan daýyly men shaǵalalardyń daýysy eki januıanyń jaýyzdyǵy da qatal tabıǵattyń yqpalymen óshpeı turǵandaı áser qaldyrady. Jaryq-sáýleni de rejısser utymdy paıdalana bilgen. Ásirese, Tıbalttiń Merkýıony, Romeonyń Tıbaltty óltirgen kezde sahnanyń qan qyzylǵa boıalýy tragedııa sarynyn tereńdete túsedi. Al, tórde ornalasqan kemeniń basy – birde jas bozbalalardyń oıyndaryna arnalǵan tóbeshikter bolsa, birde Djýlettanyń balkony, ekinshi kóriniste jas qyzdyń bólmesi, spektakldiń aıaǵynda eki ǵashyq ózderiniń ólimin tapqan qabirine aınalady.

Rejısserdiń sahnada vıdeony da sátti qoldanǵan. Romeo Djýlettany esine túsirgende art jaqtaǵy fonnan arýdyń beınesi kórinedi, jáne kerisinshe Djýletta súıgeni týraly aıtqan kezde jigittiń beınesi shyǵady. Sondaı-aq, antrakt kezinde shymyldyqqa sol vıdeo arqyly túsirilgen Romeo men Djýlettanyń beıneleri kórermendi úzilis kezinde de mahabbat áleminen jibermeıdi. Búgingi tańda rejısserlerimizdiń kóbi vıdeony qoldanýdy ádetke aınaldyryp ketti. Desek te, osy qoıylymdaǵy Q.Qasymovtyń bul sheshimi tragedııalyq jáne lırıkalyq saryndy qoıýlandyra túsken.

Qýandyq aǵamyzdyń 2013 jyly Jambyl oblystyq qazaq drama teatrynda qoıǵan Sh.Aıtmatovtyń «Ana – Jer-ana» sımvolıkalyq dramasy da jańa dúnıe bolǵandyǵyn aıtý kerek. Rejısser shyǵarmanyń biraz kórinisteri men kóp sahnalaryn qysqartyp, ózindik sahnalyq úlgisin qarastyryp, dástúrlik sheshimnen múlde bas tartyp, plastıkaǵa súıengen. Ol sýretshi Rahat Saparalıevamen qoıylymnyń syrt beınesin úılesimdi qarastyrǵan. Sahnada basy artyq zat joq, joǵarydan túsken arqandar, tórde ilýli turǵan átkenshekte Jer-ananyń turýy – ýaqyt talabyn uǵynýdan týǵan. Qoıylymnyń plastıkalyq beınesi jańasha, taptaýryndyqtan ada ári zamanaýı oılastyrylǵan. Rejısser qyrǵyzdyń «Maıdan, maıdan» atty ánin qoıylymnyń leıtmotıvi retinde alyp, kópshilik sahnalarynda jıi qoldanyp, onyń yrǵaǵymen plastıkalyq áreketterdi jasaýy óte áserli bolyp shyqqan.

Sońǵy jyldary rejısser Q.Qasymovtyń shyǵarmashylyq jolyn qarap otyryp, onyń kóne grek tragedııalaryna jıi at basyn buryp, elimizdiń biraz teatryn klassıkalyq shyǵarmalarmen tolyqtyryp júrgenderdiń qatarynan tabylatynyn kóremiz. Soltústik Qazaqstan oblystyq teatrda Sofokldyń «Edıp patshasyn», Batys Qazaqstan oblystyq teatrda Evrıpıdtiń «Troıa arýlaryn», Mahambet atyndaǵy Atyraý oblystyq teatrynda Evrıpıdtiń «Medeıasyn», Jambyl oblystyq orys drama teatrynda Jan Anýıdyń «Antıgonasy» men Aıgúl Imanbaevanyń jeke menshik «AI» teatrynda «Medeıasyn» sahnalaýy klassıkalyq dramatýrgııadan búgingi kúnmen ózektes máselelerdi baılanystyrýdyń múmkindigi zor ekenin kórsetip júr.

Q.Qasymov S.Muqanov atyndaǵy Soltústik Qazaqstan teatryna 2014 jyly Sofokldyń «Edıp patshasyna» ózindik ınterpretaııasymen kelgen. Ol pesada joq keıipkerdi – Grekııanyń kóne qalalarynyń qaldyqtaryn aralap júrgen búgingi kúnniń jas jigitin – týrısti engizgen. Kóne tas qamaldardyń arasynda júrip, Sofokldyń qoljazbasyn tapqan jigittiń kóz aldynda ejelgi oqıǵa qaıta tirilip shyǵa keledi. Rejısser jas jigittiń aýzyna pesadaǵy hordyń sózderin salyp, qoıylymnyń kommentatory retinde anda-sanda sóıletýi – qyzyqty ınterpretaııa. Áreketke tikeleı aralastyrmaı, sol dáýirdegi oqıǵalarǵa qazirgi zamandastyń kózqarasymen baqylatady. Qolyndaǵy kóne folıantqa úńilgen jigittiń aldynda tarıhta izdegen suraqtarynyń jaýaby ispettes Edıptiń ózi tur. Rejısser Qasymovtyń búgingi urpaqtyń Edıp máselesin ózinshe paıymdaýy retinde sýrettegen qoıylymy Sofokl tragedııasynyń máńgiligin taǵy da dáleldedi. Bul ınterpretaııasy rejısser qııalynyń sheksizdigin, klassıkalyq shyǵarmalardy oqýdaǵy izdenisterin taǵy da pash etti.

Joǵaryda aıtylǵan qoıylymdarymen Q.Qasymov Kerch qalasynda ótetin «Bosporskıe agony» halyqaralyq antıka óneriniń festıvaline qatysyp, árdaıym júldeli orynǵa ıe bolýy teatr tarıhy úshin úlken jetistikterdiń biri retinde qabyldanady. Bul onyń rejısserlik oı-tujyrymynyń, kórkemdik sheshimderiniń árdaıym tyń da jańasha bolatynynyń dáleli. Sondaı-aq, ár qoıylymnan rejısserdiń kóne mátinder arqyly búgingi kúnniń saýaldaryna jaýap izdegenin de baıqaý qıyn emes.

Ár qoıylymymen rejısser eksperımentterge batyl barady, qatyp qalǵan zańdylyqtardan qashady. Bas-aıaǵy jınaqy sahnada áreketti dınamızmge quryp, spektaklderin janr tabıǵatyna saı sahnalaýynyń nátıjesinde artıster bolmysyndaǵy tyń oryndaýshylyq qabiletterin ashyp beredi. Spektaklderinde jańa izdenister, sımvolıkalyq sheshimder keńinen paıdalanyp, kórermenniń kókiregine ordaly oı uıalatady.

Qoryta aıtqanda, Q.Qasymovtyń rejıssýra salasyndaǵy tyń izdenisteri kúlli respýblıkamyzdaǵy teatr óneriniń keskin-kelbetine ózindik qomaqty úlesin qosyp júr. Óner órisin keńitýde aıanbaı ter tógýden jalyqpaǵan teatr qaıratkeri halyq sanasyna klassıkalyq beıneler arqyly oı tastap, ómirlik baǵyt tabýǵa at salysýda. Qoıylymdarynda eshkimge uqsamaıtyn, tek ózine ǵana tán rejısserlik oı-tujyrym, sonan týǵan sahnalyq sheshim bar. Qıyn da, qyzyqty da rejısser mamandyǵynyń qyr-syrlaryna tereń boılaǵan Qýandyq Qasymovtyń talaı bıik belesterden kóringen sáttiriniń kýásimiz. Aǵamyzdyń rýhanı baı jany, ónerge degen qushtarlyǵy men árdaıym izdenis ústinde júrýi áli talaı tushymdy týyndylar týdyrýǵa muryndyq bolatyny sózsiz.